<CENTER>MALİYE BAKANLIĞI MUKTEZASI

Gelir İdaresi Başkanlığı
</CENTER>


Tarih : 29.03.2007
Sayı : B.07.1.GİB.4.34.16.01/KVK-4/k-7533/5995
Konusu : Kooperatifin arsasının kamulaştırılması neticesinde alınan bedelin, ortaklara dağıtılması halinde vergilemenin olup olmayacağı Hk.
Muktezanın Özeti: İlgide kayıtlı dilekçenizde, 1970 yılından beri kooperatif mülkiyetinde olan arsaların bir bölümünün yol genişletme gerekçesiyle, ....... Büyükşehir Belediyesi tarafından istimlak edildiğini, bedelin kooperatif tarafından tahsil edildiğini, bu kazancın kooperatif faaliyeti sonucu elde edilmiş bir gelir olmadığını belirterek, kamulaştırma bedeli olarak kooperatifinize ödenen tutarın ortaklara dağıtılmasının düşünüldüğünü belirterek, söz konusu gelirin ortaklara dağıtılması halinde vergilemenin olup olmayacağı hususunda görüşümüzü sormaktasınız.
5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanununun 4’üncü maddesinin, “k” alt bendinde, “Tüketim ve taşımacılık kooperatifleri hariç olmak üzere, ana sözleşmelerinde sermaye üzerinden kazanç dağıtılmaması, yönetim kurulu başkan ve üyelerine kazanç üzerinden pay verilmemesi, yedek akçelerin ortaklara dağıtılmaması ve sadece ortaklarla iş görülmesine (Yapı Kooperatiflerinin kendilerine ait arsalarını kat karşılığı vererek her bir hisse için bir iş yeri veya konut elde etmeleri ortak dışı işlem sayılmaz.) ilişkin hükümler bulunup, bu hükümlere fiilen uyan kooperatifler ile bu kayıt ve şartlara ek olarak kuruluşundan inşaatın bitim tarihine kadar yönetim ve denetim kurullarında, söz konusu inşaat işlerini kısmen veya tamamen üstlenen gerçek kişilerle tüzel kişi temsilcilerine veya Kanunun 13’üncü maddesine göre bunlarla ilişkili olduğu kabul edilen kişilere veya yukarıda sayılanlarla işçi ve işveren ilişkisi içinde bulunanlara yer vermeyen ve yapım ruhsatı ile arsa tapusu kooperatif tüzel kişiliği adına tescil edilmiş olan yapı kooperatiflerinin” kurumlar vergisinden muaf tutulacağı hükmüne yer verilmiştir.
Öte yandan, 193 sayılı Gelir Vergisi Kanununun 75’inci maddesinde, sahibinin ticari, zirai veya mesleki faaliyeti dışında nakdi sermaye veya para ile temsil edilen değerlerden müteşekkil sermaye dolayısıyla elde ettiği kar payı, faiz, kira ve benzeri iratların menkul sermaye iradı olduğu, hükmüne yer verilmiştir. 2’nci bendinde ise, “iştirak hisselerinden doğan kazançlar (Limited Şirket ortaklarının, iş ortaklıkları ortaklarının ve komanditerlerin kar payları ile kooperatiflerin dağıttıkları kazançlar bu zümreye dahildir. Kooperatiflerin ortakları ile yaptıkları muamelelerden doğan karların ortaklara, kooperatifle yaptıkları muameleler nispetinde tevzii, kazanç dağıtımı sayılmaz.)” hükmü mevcuttur.
Aynı Kanunun “toplama yapılmayan haller” başlıklı 86’ncı maddesinin 1/c bendinde, “Vergiye tabi gelir toplamının ((a) ve (b) bentlerinde belirtilenler hariç) 103’üncü maddede yazılı tarifenin ikinci gelir diliminde yer alan tutarı (2007 yılı için 19.000 YTL.) aşmaması koşuluyla, Türkiye’de tevkifata tabi tutulmuş olan; ....... menkul sermaye iratları ..........’ndan ibaret ise” yıllık beyanname verilmeyeceği hüküm altına alınmıştır.
Bu hükümlere göre, Kooperatif mülkiyetinde olan arsanın ....... Büyükşehir Belediyesi tarafından istimlak edilmesi ile kooperatiflerin kurumlar vergisinden muaf olmaları için aranan şartlardan “münhasıran ortaklarla iş görülmesi” şartı ihlal edilmiş olacağından kooperatifin kurumlar vergisi mükellefiyeti tesis ettirmesi gerekmekte olup, kurumlar vergisine tabi kazançların genel hükümler çerçevesinde beyan edilmesi gerekmektedir. Ayrıca söz konusu tutarların ortaklara dağıtılması halinde dağıtım esnasında Gelir Vergisi Kanununun 94/6-b-i bendi uyarınca (23.07.2006 tarih ve 26237 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 22.07.2006 tarih ve 2006/10731 sayılı Bakanlar Kurulu Kararının 3’üncü maddesi ile 23.07. 2006 tarihinde yürürlüğe girmek üzere belirlenen oran)% 15 oranında tevkifat yapılması ve dağıtılan kar paylarının kooperatif ortakları açısından Gelir Vergisi Kanununun 75’inci maddesi gereğince menkul sermaye iradı olarak aynı Kanunun 86/1-c maddesi hükmü uyarınca 2007 yılı için 19.000 YTL.’yi aşması halinde beyan edilmesi gerekmektedir.