22/10/2005 08:40:17SORU-CEVAP / Veysi Seviğ





SORU: Bir bankadan ihtiyaç fazlası büro takımı ile bilgisayar malzemeleri satın aldık. Banka bize bu malları düzenlemiş olduğu banka dekontu ile teslim etti ve satmış olduğu malların taşınmasının bizim tarafımızdan yapılmasını istedi.


Biz bu malları satın alarak demirbaşlarımız arasına aldık. Ancak söz konusu iktisadi kıymetlerin fatura yerine banka dekontu ile bize satılması karşısında biz bu değerleri banka dekontu ile demirbaşlarımıza alabilir miyiz?


YANIT: Maliye Bakanlığı tarafından yayımlanan 243 sıra numaralı Vergi Usul Yasası Genel Tebliği'nin (A) bölümünde yapılan açıklamalardan da anlaşılacağı üzere `Bankalar, yaptıkları hizmet ve satış işlemlerine ilişkin kayıtlarının dayanağı olan fatura yerine, aşağıda açıklanan şartlara uygun olarak belge düzenlemek zorundadırlar:


Bankalar, döviz alım-satım işlemleri ile menkul kıymetler borsasında aracı kurum sıfatıyla müşterileri adına yaptıkları menkul kıymet alım-satımları hariç olmak üzere, yaptıkları bütün hizmetler veya satışlar dolayısıyla lehlerine tahakkuk edecek tutarları aşağıdaki şartlara uygun olarak düzenleyecekleri dekontlarla belgelendirmektedirler.


- Dekontlar en az iki örnek olarak düzenlenir, ikiden fazla örnek olarak düzenlendiği takdirde her birinin kaçıncı örnek olduğu belirtilir.


Düzenlenecek dekontlarda en az aşağıdaki bilgilere yer verilir:


1. Banka (ve şube) adı, bağlı olduğu vergi dairesi ve vergi numarası,


2. Müşteri adı-soyadı/unvanı, adresi, varsa vergi dairesi ve vergi numarası,


3. Düzenleme tarihi,


4. Birim kodu, seri ve sıra numarası (dekontu düzenleyen her müstakil şube veya birimi tanıtmak üzere verilecek kod numarası ve dekontu düzenleyen her şube veya birim itibariyle her hesap dönemi başından itibaren birden başlamak üzere düzenleme sırasına göre verilecek müteselsil sıra numarası),


5. Satılan emtia veya yapılan hizmetin nev'i ve tutarı.


- Fatura yerine geçmek üzere düzenlenen dekontları, fatura düzenlemesini gerektirmeyen diğer işlemler (örneğin, bankanın merkez veya şubeleri arasında cereyan eden iç işlemler veya banka lehine bir bedelin tahakkukunu gerektirmeyen muameleler) için düzenlenen dekontlardan ayırmak üzere ayrı sıra numaraları kullanılacaktır.)


- Seri ve sıra numaralarının matbaa baskılı olması zorunlu olmayıp, bu numaralar bilgisayar veya numaratör kullanılarak dekont düzenlendiği sırada kaydedilecektir.


Yukarıya aktarmış bulunuduğumuz bilgiler çerçevesinde bankalar satmış oldukları varlıklar için fatura yerine dekont düzenleyebileceklerdir. Ancak bu amaçla düzenlenecek olan ve fatura yerine geçmesi öngörülen dekontların, müteselsil seri ve sıra numaralı ve en az iki örnek olarak düzenlenmesi ve söz konusu tebliğde yer alan bilgileri taşıması gerekmektedir. Bankalar dekontu düzenleyen birimler için ayırıcı işaret kullanacaklardır. (Özyer, M. Ali `Açıklama ve Örneklerle Vergi Usul Kanunu' HUD Yayınları, Aralık 2004, Sf. 380)


SORU: Yurtdışında aracı kuruluşlar vasıtasıyla elde etmiş bulunduğum geliri Türkiye'ye getirmediğim için beyan etmemiştim. Ancak Dışişleri Bakanlığı aracılığıyla benim ve benim gibi olanların yurtdışında elde etmiş bulundukları bu tür gelirler Türkiye'ye, dolayısıyla Maliye Bakanlığı'na bildirilmiş olup, bu konuda vergi dairesine davet edilerek ifadem alındı ve benim hakkımda cezalı vergi tarh edildi. Bu doğru mudur?


YANIT: Gelir Vergisi Yasası'nın 85'inci maddesinin birinci fıkrasında, mükelleflerin bir takvim yılında elde ettikleri vergiye tabi kazanç ve iratlarını beyan yolu ile bildirmeleri, aynı maddenin üçüncü fıkrasının 1 ve 2 numaralı bentlerinde ise, yabancı memleketlerde elde ettikleri kazanç ve iratları ise Türkiye'de hesaplarına intikal ettiği yılda, Türkiye'de hesaplara intikal ettirilmemesinin iradesi dışındaki sebeplerden ileri geldiği kanıtlanabildiği hallerde ise mükellefin bunlara tasarruf edebildiği yılda elde etmiş sayılacağı konusu hükme bağlanmıştır. Dolayısıyla "yurtdışında elde edilen gelirin, elde edildiği yılda Türkiye'ye getirilerek kayıtlara intikal ettirilmesi" ve beyan edilmesi gerekmektedir. Bu bağlamda yapılan işlem mevcut yasal düzenleme ile örtüşmektedir.