Vergiler artacak, ama hizmetlerde artış sınırlı


OLAYLARIN İÇİNDEN / Tevfik Güngör





2006 yılının gelir harcama rakamlarını geçmiş yıllarla karşılaştırarak 2006 yılı bütçesinin halka ne getirdiğini sergilemeye imkan yok. Çünkü 2006 yılında (1) Bütçeleme sistemi değişti (2) Daha önce bütçe kapsamında olmayan BDDK, SPK, RTÜK, KOSGEP, Kamu İhale Kurumu, Savunma Sanayi Müsteşarlığı benzeri 67 kuruluşun gelir gideri bütçeye girdi. Eskiden bütçe 97 kuruluşun gelir giderini bir arada verirdi. Kuruluş sayısı 164'e çıktı.


Maliye Bakanlığı'nın hastalığından mıdır, yoksa bütçe hazırlama düzeninin değişmesinden midir nedendir bilinemez, 2006 yılı bütçesi açıklamaları karışıklığa geldi.


Geçmiş yılların bütçeleriyle karşılaştırma şansı olmadığı gibi net harcama ve gelir rakamlarını anlamaya da imkan yok. Brüt vergi geliri, net harcama toplamı, net gelir gibi farklı anlatımlar ile kafalar karışıyor.


Maliye Bakanlığı yetkililerinin halkın anlayacağı açıklıkta bilgi vermelerine ihtiyaç var. Çünkü bu bütçe halk için yapılıyor.


Bütçe bir formaliteden ibaret değil ama, hükümet üyelerinin bütçeyi sanki IMF'yi ve AB'yi memnun etmek için hazırladıkları havasını yayıyor. 2006 yılı bütçesinde AB kıstaslarına uyulduğu, IMF'nin faiz dışı fazla hedefinin tutturulduğu sık sık tekrarlanıyor.


Tabii ki bütçede, AB hedeflerinin ve IMF hedeflerinin tutturulması önemlidir. Tabii ki açığın küçültülmesi önemlidir. Ama bütçe halk için hazırlanır. Bütçenin hedefi ekonomide canlılık yaratmak, halkın ihtiyaçlarını karşılamaktır.


2006 yılı Bütçe Kanunu Tasarısı hakkında elde edilen ilk bilgilere göre hükümet, önümüzdeki yıl vergi gelirlerinde yüzde 23.1 oranında artış öngörmektedir.


Enflasyonun yüzde 5 artacağı, ekonominin yüzde 5 büyüyeceği bir yılda vergi gelirlerinde yüzde 23.1 oranındaki artış ancak vergi verenlerden daha çok vergi tahsil etmek ile mümkün olabilir.


2006 yılına ait vergi hedeflerini gösteren listelerde dahilde alınan KDV'lerde yüzde 22.9 oranında, ÖTV'de yüzde 8.0 oranında, ithalattan alınan KDV'de yüzde 19.4 oranında artış hedefi dikkati çekmektedir.


Bu göstergeler ÖTV'nin aynı kalacağını, KDV oranlarının artırılacağını işaret etmektedir.


Gelir artışlarının sınırlı kalacağı bir yılda vergi gelirlerinin artırılması hem iç piyasada durgunluğa yol açar hem de halkı rahatsız eder.


Bütçenin harcama kalemleri konusunda açıklık yoktur. Bütçede harcama kalemlerinden ekonomiyi doğrudan etkileyecek en önemli kalem, yatırımlara ayrılan ödenek kalemidir.


2005 yılında yatırımlara ayrılan 10.0 milyar YTL ödeneğin 12.4 milyar YTL'ye yükseltildiği görülmektedir. Devlet ekonomik konularda yatırımı durdurdu ama, devletin altyapı yatırımları yapma sorumluluğu var. Altyapı yatırımları ekonomide canlılık yaratan yatırımlardır.


Yatırıma ayrılan 12.4 milyar YTL, bütçede sosyal güvenlik kuruluşlarının açıklarının kapatılması için ayrılan 19.5 milyar YTL'nin altındadır.


2006 yılında eğitim ve sağlık bakanlıklarına 2005 yılına göre daha fazla ödenek ayrılmış görülmektedir. Ancak unutulmamalıdır ki bu bakanlıkların yatırımlarına ayrılan ödenek kamu yatırımları içinde görülür. Ödenek artışı yatırım carileri ve normal cariler için yapılacak harcamalarla ilgili artıştır.


Açık anlatımıyla 2006 yılı bütçesi, 2005 yılına göre önemli bir farklılık göstermemektedir. Vergi geliri artışı kadar hizmet artışı gerçekleşemeyecektir.





2006 yılı bütçesinde vergi geliri hedefi (milyon YTL)


2005 (revize hedef)* 2006 (hedef)* Değişim (yüzde)


Vergi gelirleri 118.950 146.449 23.1


Gelir, kâr ve sermaye kazancı vergileri 30.060 43.827 45.8


Gelir vergisi 22.736 29.071 27.9


Kurumlar vergisi 11.002 14.756 34.1


Mali sermaye muamelelerinden alınan 1.187 1.814 52.8


Motorlu taşıtlar vergisi 2.320 3.060 31.9


Dahilde alınan mal ve hizmet gelirleri 53.586 66.839 24.7


Dahilde alınan KDV 20.750 25.492 22.9


Özel tüketim vergisi 34.562 37.332 8.0


Uluslararası ticaretten alınan vergiler 20.314 24.263 19.4


Vergi dışı gelirleri 17.238 22.155 28.5


* Milyon YTL





2006 yılı bütçesindeki ödenek dağılımı (milyon YTL)


2005 2006 Değişim (Yüzde)


Milli Savunma Bakanlığı 10.977 11.878 8.2


İçişleri Bakanlığı 793 918 15.8


Emniyet Genel Müdürlüğü 4.243 2.805 13.2


Milli Eğitim Bakanlığı 14.882 16.568 11.3


Sağlık Bakanlığı 5.463 7.477 36.9


Tarım ve Köyişleri Bakanlığı 4.422 5.157 16.6


Adalet Bakanlığı 1.600 1.771 10.1


İhsan Vardal


1925 yılında Ankara'da doğan İhsan Vardal, Mülkiye'yi bitirdikten sonra İçişleri Bakanlığı'nda değişik sorumluluklar üstlendi. Kaymakamlık, emniyet müdürlüğü yaptı. 1967 yılında İstanbul Sanayi Odası Genel Sekreterliği görevini üstlendi. 1990 yılında İstanbul Sanayi Odası Genel Sekreterliği görevinden ayrılarak Profilo Holding'de genel koordinatör ve yönetim kurulu üyesi olarak çalışmaya başladı.


İhsan Vardal'ın eşi Nebile Vardal, Hukuk Fakültesi'ni bitirdikten sonra değişik kuruluşlarda avukat ve hukuk müşavirliği yapmıştı. Çocukları yoktu.


Uzun süren tedavi edilemez hastalık, yaşlılık, bu iki iyi yetişmiş, sevilen çifti acı bir şekilde hayatlarına son vermelerine yol açtı.


İhsan Vardal, bilgisi, deneyimleri, efendiliği, yardımseverliği ile tanıyanların sevdiği bir kişi idi.


Uzun yıllar İstanbul Sanayi Odası Genel Sekreterliği görevinde bulunduğundan, İstanbul'daki işadamlarının, sanayicilerin, medya mensuplarının tanıdığı, sevdiği, saygı duyduğu bir kişi haline gelmişti.


Allah birbirini seven, birbirine bağlı bu iki çifte öbür dünyada huzur versin. Allah rahmet eylesin.