Toprak Koruma ve Arazi Kullanımı Yasası ve vergi bağışıklığı


19/10/2005 09:16:14


BİZE GÖRE / Veysi Seviğ


Toprak Koruma ve Arazi Kullanımı" ile ilgili 5403 sayılı yasanın geçici ikinci maddesi hükmü gereği olarak "çiftçi kayıt sisteminin oluşturulması amacı ile veraset yoluyla intikal eden arazilerinin ilgililerin isteği üzerine veraset intikal ve cins tashihi işlemleri için" 19.07.2005 tarihinden itibaren iki yıl süre ile veraset ve intikal vergisi, tapu harcı, döner sermaye ücreti ile konuya ait her türlü vergi ve kesinti alınmayacaktır.


Bu hüküm uygulamada duraksama konusu olmuş, özellikle tapu işlemlerinde sorun yaratmaya başlamıştır.


Maliye Bakanlığı tarafından Veraset ve İntikal Vergisi Yasası uygulaması ile ilgili olarak 2 numaralı sirkülerle söz konusu uygulamaya yönelik hususlar açıklanmış bulunmaktadır. Şöyle ki;


Veraset ve İntikal Vergisi Yasası'nın 19'uncu maddesinin ikinci ve üçüncü fıkraları gereği "Tescil tarihinden itibaren en geç 15 gün içinde sonucu ilgili vergi dairesine bildirmek üzere, intikal eden gayrimenkullerin tescil işlemi, veraset ve intikal vergisinin tahakkuku beklenmeksizin yapılır." Ancak; yasal düzenleme gereği "intikali yapılan gayrimenkule isabet eden veraset ve intikal vergisi tamamen ödenmedikçe devir ve ferağı yapılamaz ve üzerinde herhangi bir ayni hak tesis edilemez. Tapu memurları vergi dairelerince verilmiş ilişik kesme belgesi olmaksızın devir ve ferağ işlemi yapamazlar, aksi halde verginin ödenmesinden mükellefler ile birlikte sorumlu olurlar."


Diğer yandan söz konusu yasa maddesi gereği olarak "mükelleflerce tahakkuk eden vergiye karşılık 6183 sayılı kanunun 10'uncu maddesinde yazılı cinsten teminat gösterildiği takdirde intikal eden gayrimenkullerin bir kısmının veya tamamının devri ve ferağına izin verilebilir. Teminat olarak gösterilecek gayrimenkullerin değeri 6183 sayılı yasanın 90'ıncı maddesinde yazılı komisyonlar tarafından aynı yasanın 91'inci maddesine göre tespit edilmektedir. Bu aşamada 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkındaki Yasa'nın 5'inci maddesinde yazılı menkul mallar teminat olarak kabul edilmemektedir.


Harçlarla ilgili yasaya bağlı (4) sayılı tarife; "Tapu ve Kadastro İşlemlerinden Alınacak Harçlar" başlığını taşımakta olup, söz konusu tarifenin "Tapu İşlemleri" ile ilgili olan 1/3 maddesinde "gayrimenkullerin ve mülkiyetten gayri ayni hakların, kanuni ve mahsıp (asıl) mirasçılara intikalinde, bağışlamadan rucularda ve vasiyetlerin infazında veya binde 9, aynı tarifenin 13/c maddesinde "kayıt harici kalmış olan gayrimenkuller" dışında kalan "her nevi cins ve kayıt tashihinde (düzeltmesinde) emlak vergisi değeri üzerinden onbinde 5 oranında harç alınması öngörülmüş bulunmaktadır.


Buna karşılık "Toprak Koruma ve Arazi Kullanımı" ilgili 5403 sayılı yasanın geçici 2'nci maddesinde "çiftçi kayıt sisteminin oluşturulması amacıyla, ilgililerin isteği üzerine tarım arazilerinin veraset intikal ve cins tashihi işlemleri için; veraset ve intikal vergisi, tapu harcı, döner sermaye ücreti ve her türlü vergi ve kesintiler"in söz konusu yasanın yürürlüğe giriş tarihi olan 19.07.2005 tarihinden itibaren iki yıl süre alınmayacağı hususu hükme bağlanmış bulunmaktadır.


Veraset ve intikal vergisi uygulaması ile ilgili 2 sayılı sirkülerde de belirtildiği üzere 19.07.2005 tarihinden itibaren iki yıllık süre içinde;


. İlgililerin isteği üzerine tarım arazilerinin veraset ve cins tashihi işlemleri için veraset ve intikal vergisi alınmayacağından, tapu sicil müdürlükleri tarafından mirasçılar adına devir işlemlerinin yapılması esnasında ilişik kesme belgesinin aranmaması,


. Söz konusu yasada tanımı yapılan tarım arazisi olan gayrimenkullere ilişkin ilgililerin isteği üzerine yapılacak cins tashihi işlemleri ile veraseten intikal eden gayrimenkullerin tapuya tescili işlemlerinde alınması öngörülen tapu harcı ile her türlü vergi kesintilerinin aranılmaması gerekmektedir.


Ancak buna rağmen uygulamada konuya ilişkin olarak duraksamaların devam etmesi beklenmekte olup, uygulamaya yönelik olarak durumun bir tebliğ ile duyurulmasında yarar vardır.


Not: Yarın 20 Ekim 2005 Perşembe günü Marmara Üniversitesi Bahçelievler Kampusu'nda Prof. Dr. Erol Zeytinoğlu Konferans Salonu'nda merhum Prof. Dr. Salih Şanver anısına "Vergi Suç ve Cezaları" konulu tartışmalı, herkese açık bir toplantı düzenlenmiştir. Duyurulur.