Toplam 2 adet sonuctan sayfa basi 1 ile 2 arasi kadar sonuc gösteriliyor

Konu: FRANCHİSİNG SİSTEMİ VERGİSEL BOYUTU VE MUHASEBE

  1. #1
    Admin Hüseyin URAY - ait Kullanıcı Resmi (Avatar)
    Üyelik tarihi
    14.Kasım.2006
    Nereden
    Konya
    Mesajlar
    14,515
    FRANCHİSİNG SİSTEMİNDE KNOW-HOW KARŞILIĞINDA
    TAM MÜKELLEFLERİN DAR MÜKELLEFLERE YAPTIĞI ÖDEMELERİN
    VERGİSEL BOYUTU VE MUHASEBESİ


    I- GİRİŞ

    Türkiye’de yerleşik tam mükellefler, dar mükelleflerin bilgi, destek ve uzmanlığından (Know-How) yararlanmak amacıyla aralarında franchising sözleşmesi yapmaktadırlar. Yapılan bu sözleşmeler çerçevesinde sisteme giriş, royalty veya reklam katkı payı gibi çeşitli adlar altında dar mükelleflere ödemeler yapılmaktadır.
    Dar mükelleflere yapılan bu ödemelerin vergisel boyutu ve muhasebesi makalenin konusunu teşkil etmektedir.

    II- YAPILAN ÖDEMELERİN VERGİSEL BOYUTU

    Bilindiği üzere, KVK’nun 1.Maddesinde kurum kazancının gelir vergisinin konusuna giren gelir unsurlarından oluşacağı öngörülmüştür. GVK’nun 70.Maddesinin 5 numaralı bendinde ise, sanayi ve ticaret ve bilim alanlarında elde edilmiş bir tecrübeye ait bilgilerle gizli bir formül veya bir imalat usulü üzerindeki kullanma hakkı veya kullanma imtiyazı gibi hakların; sahipleri, mutasarrıfları, zilyetleri veya kiracıları tarafından kiraya verilmesinden elde edilen iratlar Gayrimenkul Sermaye İradı olarak addolunmuştur. (1)
    Öte yandan, KVK’nun 3.Maddesinin 2 numaralı fıkra hükmüne göre, kanuni ve iş merkezlerinin her ikisi de Türkiye’de bulunmayan dar mükellefler, sadece Türkiye’de elde ettikleri kazançları üzerinden vergilendirileceklerdir. Ayrıca Mezkûr kanun’un 3.Maddesinin 3 numaralı fıkrasının (ç) bendi uyarınca, menkul ve gayrimenkuller ile hakların Türkiye’de kiralanmasından elde edilen iratlar KVK’nun 30.Maddesi kapsamında kurumlar vergisi stopajına tabi tutulacaktır.

    Yukarıdaki hükümlere göre, yurt dışında yerleşik kurumlara yapılan imtiyaz hakları (franchising) Ödemeleri Gayrimenkul Sermaye İradı’dır. Bu nedenle dar mükellef kurumlara başlangıç (sisteme giriş) bedeli, royalty ve reklam harcamalarına katkı payı adı altında yapılan ödemeler üzerinden KVK’nun 30.Maddesine göre % 15 oranında kurumlar vergisi stopajı yapılacaktır.

    Ancak, Türkiye ile çeşitli ülkeler arasında yapılmış bulunan ve gelir üzerinden alınan vergilerde çifte vergilendirmeyi önlemeyi amaçlayan anlaşmalarda “Gayrimaddi Hak Bedelleri” üzerinden kaynak devlet tarafından alınacak vergi miktarı gayrimaddi hak bedelinin gayri safi tutarının azami bir oranı ile sınırlandırılabilmektedir. Diğer taraftan bunun için gayrimaddi hak bedelini elde eden dar mükellef kişi veya kurumun o gayrimaddi hak bedelinin Gerçek Lehdarı olması şarttır. (2)

    20 Kasım 2006 tarihine kadar 64 ülke ile çifte vergilendirmeyi önleme anlaşmaları yapılmış ve gayri maddi hak bedelleri üzerinden yapılacak Azami Tevkifat Oranı Fon Payı da Dahil olmak üzere genel olarak % 10 olarak belirlenmiş bulunmaktadır. Bu oranlar vergi anlaşmalarının 12.Maddesinde yer almaktadır.

    Diğer taraftan dar mükellef kurumların GVK’nun 70.Maddesinde sayılan Gayrimaddi Haklar kapsamına giren hakların franchising sözleşmesi karşılığı belirli bir süre kullanılmak üzere Türkiye’deki kişi ve kuruluşlara devretmesi (kiralaması) işlemi KDVK’nun 1/3-f Maddesine göre KDV’ye tabi bulunmaktadır. Yurt dışında yerleşik kurumların Türkiye’de KDV mükellefiyeti bulunmadığından sisteme giriş, royalty veya reklam katkı payı ödemeleri üzerinden hesaplanan KDV’nin, kanun’un 9/1. Maddesine göre Türkiye’deki kişi ve kuruluşlar tarafından sorumlu sıfatıyla 2 No’lu KDV beyannamesi ile beyan edilerek vergi dairesine ödenmesi gerekir. Sorumlu sıfatıyla ödenen bu vergi, aynı dönemde kendisinin ayrıca vereceği 1 No’lu KDV beyannamesinde indirilir. KDV, vergiyi doğuran olayın meydana geldiği dönemde sorumlu sıfatıyla beyan edilecektir. 25 Seri No’lu KDVGT’nin (A) bölümünde yapılan açıklamalara göre, GVK’nun 70.Maddesinde sayılan mal ve hakların kiraya verilmesi işleminde vergiyi doğuran olay, kira bedelinin tahsil edildiği tarihte
    meydana gelmektedir. Bu çerçevede, yurt dışındaki kurumlara yapılacak ödemelere (gayrimenkul sermaye iradıdır) ait KDV, bu bedellerin ödendiği vergilendirme döneminde sorumlu sıfatıyla 2 No’lu beyanname ile beyan edilecektir. (3)

    III- FRANCHİSİNG İŞLEMLERİNİN MUHASEBESİ

    Dar mükellef kurumlarla yapılan franchising sözleşmeleri nedeniyle dar mükelleflere ödenen başlangıç (sisteme giriş) bedeli “260- HAKLAR” hesabında muhasebeleştirilir. Bu hesabın tutarı sözleşmenin süresi belli ise yararlanma süresi içerisinde, belli değil ise 15 yıllık sürede %6,66 oranında itfa olunarak yok edilir (VUKGT-333 ve 365-Liste Sıra No-55). İtfa kaydındaki gider hesabı hizmet üreten işletmelerde 740, mamül üreten işletmelerde 730 Kodlu hesaplardır. Ayrıca dar mükellef kurumlara ödenen royalty ve reklam harcamaları katkı payları 760 Kodlu hesaba kaydedilir. (4)

    ÖRNEK UYGULAMALAR

    a-) Başlangıç (sisteme giriş) Bedeli
    Türkiye’de yerleşik ve tam mükellef olan bir Anonim Şirket dar mükellef olan bir kurumla 01.01.2007 tarihinde 15 yıllık franchising sözleşmesi yapmış ve sözleşme gereği brüt 50.000,- YTL başlangıç (sisteme giriş) bedeli ödemiştir. Bu ülke ile Türkiye arasında yapılan çifte vergilendirmeyi önleme anlaşmalarına göre gayrimaddi hak bedelleri üzerinden yapılacak tevkifat oranı %10’dur. KDV % 18’dir

    ______________ 01.01.2007 _____________

    260- HAKLAR 50.000,00

    191- İNDİRİLECEK KDV 9.000,00
    50.000 X % 18

    102- BANKALAR 45.000,00

    360- ÖD.VERGİ VE FONLAR 14.000,00

    360 01 Dar Mük.Kur.Ver.Stopajı 5.000,00
    50.000 x 0,10

    360 02 Sor.Sıf.Öd.KDV 9.000,00
    50.000 x 0,18
    ____________________/_________________

    b-) Amortisman Ayrılması

    ________________ 31.12.207 ______________

    740- HİZMET ÜRETİM MALİYETİ 3.330,00
    VEYA
    730- GENEL ÜRETİM GİDERLERİ 3.330,00

    268- B.AMORNTİSMANLAR 3.330,00

    ____________________________/________________________

    Maddi olmayan duran varlığa amortisman ayrılması.
    Verilen örnekte sözleşme süresi 15 yıl olduğundan yıllık % 6,66 oranında amortisman ayrılması gerekmektedir.
    Yıllık olarak ayrılması gereken amortismanların Geçici Vergi Dönemlerinde ancak o döneme isabet eden kısmının giderleştirilmesi, gelecek aylara isabet eden kısmının ise 180 kodlu hesapta takip edilerek daha sonra kendi dönemlerinde giderleştirilmesi gerekmektedir.

    c-) Royalty Ödemesi

    Yukarıdaki sözleşme gereği yıllık gayrisafi hasılatın % 5’i oranında royalty ödemesi yapılacaktır. Yerli şirketin 31.12.2007 tarihi itibariyle yıllık cirosu 150.000.000,00 YTL.’dir. Hesaplanan royalty’nin BRÜT tutar olduğu sözleşmede mevcuttur.
    Buna göre hesaplanan royalty (150.000.000 x % 5) = 7.500.000,00 YTL’dir. Bu tutar üzerinden kanuni kesintiler yapıldıktan sonra geriye kalan NET tutar ödenecektir.

    __________________ 31.12.2007 _____________

    760- PAZ.SATIŞ VE DAĞ.GİDER 7.500.000,00
    50.000.000 X % 5

    191- İNDİRİLECEK KDV 1.350.000,00
    7.500.000 X %18

    102- BANKALAR 6.750.000,00

    360- ÖD.VERGİ VE FONLAR 2.100.000,00

    360 01 Dar Mük.Kur.Ver.Stopajı 750.000,00
    7.500.000 x 0,10

    360 02 Sor.Sıf.Öd.KDV 1.350.000,00
    7.500.000 x 0,18
    _____________________/_______________________

    d-) Reklam Harcamaları Katkı Payı

    Yukarıdaki sözleşme gereği yıllık gayrisafi hasılatın % 2’si oranında reklam harcamalarına katkı payı ödenecektir. Yerli şirketin 31.12.2007 tarihi itibariyle yıllık cirosu 150.000.000,00 YTL’dir. Hesaplanan katkı payının BRÜT tutar olduğu sözleşmede mevcuttur.
    Buna göre hesaplanan katkı payı (150.000.000 x % 2) = 3.000.000,00 YTL.’dir. Bu tutar üzerinden kanuni kesintiler yapıldıktan sonra geriye kalan NET tutar ödenecektir.

    _______________ 31.12.2007 ___________________

    760- PAZ.SATIŞ VE DAĞ.GİDER 3.000.000,00
    150.000.000 X % 2

    191- İNDİRİLECEK KDV 540.000,00
    3.000.000 X %18

    102- BANKALAR 2.700.000,00

    360- ÖD.VERGİ VE FONLAR 840.000,00

    360 01 Dar Mük.Kur.Ver.Stopajı 300.000,00
    3.000.000 x 0,10

    360 02 Sor.Sıf.Öd.KDV 540.000,00
    3.000.000 x 0,18
    ______________________ /________________________


    (1) Şükrü KIZILOT KDVK’nu ve uygulaması yaklaşım yayınları cilt:1 sh:237-238
    (2) Volkan HARMANDAR, know-how karşılığında yapılan ödemelerin (royalti) vergi kanunları ve Türk vergi anlaşmaları karşısındaki durumu, vergi dünyası, yıl:1994 sayı:156 sh:58-59
    (3) KIZILOT, a.g.e. sh:238-239
    (4) Serdar PİRTİNİ-Hüseyin AKAY, Bir pazarlama yöntemi olan franchising sisteminde vergi ve muhasebe uygulamaları vergi dünyası yıl:1997 sayı:189 sh:141-143

    Hüseyin URAY
    SMMM / KONYA

    www.mustafagulsen.com

  2. #2
    Müdavim Üye
    Üyelik tarihi
    31.Aralık.2007
    Yaş
    39
    Mesajlar
    522
    hüseyin bey enfes yol gösterici bir çalışma kafamdaki bütün soru işaretlerini sildi attı hakkınız var helal edin teşekkürler

Yetkileriniz

  • Konu Acma Yetkiniz Yok
  • Cevap Yazma Yetkiniz Yok
  • Eklenti Yükleme Yetkiniz Yok
  • Mesajınızı Değiştirme Yetkiniz Yok
  •