BİZE GÖRE / Veysi Seviğ





İnternet ortamında yapılan bazı işler kayıtdışı


Son zamanlarda teknolojik olanaklardan yararlanarak özellikle yapılan aracılık işlemleri giderek artmaya başlamıştır. Bu bağlamda internetten yapılan satışlarda mal bedelinin aracının bankadaki kredi kartı hesabına yatırılması ve burada komisyon düşülerek aracı tarafın mal bedelini satıcıya ödemesi söz konusu olabilmektedir.


Bir başka anlatımla internette kendi sitelerinden yapmakta oldukları duyurularla belli bir malın ve çoğu kez, araç, gayrimenkul, kitap, bilet ve benzeri nitelikteki her vakit talebi olan varlıkların satışına aracılık edenlerin, öncelikle sunmuş oldukları işle ilgili bedeli tahsil etmeye yönelik bir banka hesabı gösterdikleri ve bu hesap aracılığı ile satış işlemini gerçekleştirdikleri, kendi hesaplarından da mal bedeli üzerinden belli bir komisyon kesmek suretiyle gerçek satıcıya ödeme yaptıkları gözlenmektedir.


Genellikle bu işleri yapanların büyük bir bölümü vergi mükellefi olmadığı gibi, gerçekte söz konusu işleri ticari mahiyette yapanların da mükellefiyet tesis ettirmeden bu tür ticari faaliyetleri sürdürdükleri bilinmektedir.


Bazı hallerde ikinci el mallara aracılık edildiği gibi yine bazı hallerde hizmet sunumları için de aracılık faaliyeti yapılabilmektedir. Örneğin sınavlara hazırlanmak için eleman aracılığı ile evlere hizmet için eleman temin edenler, özel binek araçları ile belli bir ücret karşılığı sürücülü özel araç kiralamaları bu tür faaliyetlerin en yaygın olanlarıdır.


Son zamanlarda emlak satışı da dahil olmak üzere internet aracılığı ile yapılan pazarlama hizmetleri giderek artmaya başlamıştır.


Mükellefiyet tesis ettirilmeden yapılan bu tür işlerin vergi dışı kalması dolayısıyla, kanımızca vergi idaresi tarafından bu tür faaliyetlerin gözlem altına alınması yönünde belli bir çalışmanın yapılması da yaşanan gelişmeler nedeniyle zorunlu hale gelmiş bulunmaktadır.


Bu tür faaliyetlerin belgeye bağlanmadan yapılması halinin ortaya çıkaracağı hukuki sorunlar bir yana, bu tür faaliyetlerin yükümlülük tesis ettirildikten sonra yapılması ve alınan komisyon bedellerinin de belgeye bağlanması yasal açıdan zorunludur.


Konuya ilişkin olarak İstanbul Defterdarlığı tarafından verilen bir özelgede de belirtildiği üzere "internetten yapılan satışlarda mal bedelinin aracı mükellefin bankadaki kredi kartı hesabına yatırılması ve burada komisyon düşülerek aracı tarafından esas bedelin satıcıya ödenenmesi durumunun belgelendirilmesi gerekmektedir." (TC İstanbul Valiliği Defterdarlık Usul Gelir Müdürlüğü B.07.4.DEF.0.34.2O/VUK-1/229-11637 21/07/2005-5504)


Söz konusu özelgeye göre "...Vergi Usul Kanunu'nun 229'uncu maddesinde -Fatura satılan emtia veya yapılan iş karşılığında müşterinin borçlandığı meblağı göstermek üzere emtiayı satan veya işi yapan tüccar tarafından müşteriye verilen ticari vesikadır, denilmekte olup aynı kanunun 231/5'inci maddesinde fatura malın teslimi veya hizmetin yapıldığı tarihten itibaren azami 7 gün içinde düzenlenir. Bu süre içerisinde düzenlenmeyen faturalar hiç düzenlenmemiş sayılır- hükmü yer almaktadır.


Aynı kanunun 232'nci maddesinde ise birinci ve ikinci sınıf tüccarlar kazancı basit usulde tespit edilenlerle defter tutmak mecburiyetinde olan çiftçiler;


1- Birinci ve ikinci sınıf tüccarlara,


2- Serbest meslek erbabına,


3- Kazançları basit usulde tespit olunan tüccarlara,


4- Defter tutmak mecburiyetinde olan çiftçilere,


5- Vergiden muaf esnafa,


sattıkları emtia veya yaptıkları işler için fatura vermek ve bunlar da istemek ve almak mecburiyetindedirler denilmektedir.


Buna göre, ikinci el eşya satışları tahsilatlarında alınan komisyonlar için her müşteri adına ayrı ayrı fatura düzenlenmesi gerekmekte olup toplu fatura düzenlenmesi mümkün değildir.


Söz konusu özelgeden de anlaşıldığı üzere bu durum, vergi yükümlüsü olanlar içindir. Ancak buna karşılık internet aracılığı ile yapılan satış ve hizmet sunumlarının büyük bir bölümünü gerçekleştirenler yükümlü değildir. Bu kişilerin yine önemli bir bölümü potansiyel vergi numarasını kullanarak aracılık işleri yapmaktadırlar.BİZE GÖRE / Veysi Seviğ





Son zamanlarda teknolojik olanaklardan yararlanarak özellikle yapılan aracılık işlemleri giderek artmaya başlamıştır. Bu bağlamda internetten yapılan satışlarda mal bedelinin aracının bankadaki kredi kartı hesabına yatırılması ve burada komisyon düşülerek aracı tarafın mal bedelini satıcıya ödemesi söz konusu olabilmektedir.


Bir başka anlatımla internette kendi sitelerinden yapmakta oldukları duyurularla belli bir malın ve çoğu kez, araç, gayrimenkul, kitap, bilet ve benzeri nitelikteki her vakit talebi olan varlıkların satışına aracılık edenlerin, öncelikle sunmuş oldukları işle ilgili bedeli tahsil etmeye yönelik bir banka hesabı gösterdikleri ve bu hesap aracılığı ile satış işlemini gerçekleştirdikleri, kendi hesaplarından da mal bedeli üzerinden belli bir komisyon kesmek suretiyle gerçek satıcıya ödeme yaptıkları gözlenmektedir.


Genellikle bu işleri yapanların büyük bir bölümü vergi mükellefi olmadığı gibi, gerçekte söz konusu işleri ticari mahiyette yapanların da mükellefiyet tesis ettirmeden bu tür ticari faaliyetleri sürdürdükleri bilinmektedir.


Bazı hallerde ikinci el mallara aracılık edildiği gibi yine bazı hallerde hizmet sunumları için de aracılık faaliyeti yapılabilmektedir. Örneğin sınavlara hazırlanmak için eleman aracılığı ile evlere hizmet için eleman temin edenler, özel binek araçları ile belli bir ücret karşılığı sürücülü özel araç kiralamaları bu tür faaliyetlerin en yaygın olanlarıdır.


Son zamanlarda emlak satışı da dahil olmak üzere internet aracılığı ile yapılan pazarlama hizmetleri giderek artmaya başlamıştır.


Mükellefiyet tesis ettirilmeden yapılan bu tür işlerin vergi dışı kalması dolayısıyla, kanımızca vergi idaresi tarafından bu tür faaliyetlerin gözlem altına alınması yönünde belli bir çalışmanın yapılması da yaşanan gelişmeler nedeniyle zorunlu hale gelmiş bulunmaktadır.


Bu tür faaliyetlerin belgeye bağlanmadan yapılması halinin ortaya çıkaracağı hukuki sorunlar bir yana, bu tür faaliyetlerin yükümlülük tesis ettirildikten sonra yapılması ve alınan komisyon bedellerinin de belgeye bağlanması yasal açıdan zorunludur.


Konuya ilişkin olarak İstanbul Defterdarlığı tarafından verilen bir özelgede de belirtildiği üzere "internetten yapılan satışlarda mal bedelinin aracı mükellefin bankadaki kredi kartı hesabına yatırılması ve burada komisyon düşülerek aracı tarafından esas bedelin satıcıya ödenenmesi durumunun belgelendirilmesi gerekmektedir." (TC İstanbul Valiliği Defterdarlık Usul Gelir Müdürlüğü B.07.4.DEF.0.34.2O/VUK-1/229-11637 21/07/2005-5504)


Söz konusu özelgeye göre "...Vergi Usul Kanunu'nun 229'uncu maddesinde -Fatura satılan emtia veya yapılan iş karşılığında müşterinin borçlandığı meblağı göstermek üzere emtiayı satan veya işi yapan tüccar tarafından müşteriye verilen ticari vesikadır, denilmekte olup aynı kanunun 231/5'inci maddesinde fatura malın teslimi veya hizmetin yapıldığı tarihten itibaren azami 7 gün içinde düzenlenir. Bu süre içerisinde düzenlenmeyen faturalar hiç düzenlenmemiş sayılır- hükmü yer almaktadır.


Aynı kanunun 232'nci maddesinde ise birinci ve ikinci sınıf tüccarlar kazancı basit usulde tespit edilenlerle defter tutmak mecburiyetinde olan çiftçiler;


1- Birinci ve ikinci sınıf tüccarlara,


2- Serbest meslek erbabına,


3- Kazançları basit usulde tespit olunan tüccarlara,


4- Defter tutmak mecburiyetinde olan çiftçilere,


5- Vergiden muaf esnafa,


sattıkları emtia veya yaptıkları işler için fatura vermek ve bunlar da istemek ve almak mecburiyetindedirler denilmektedir.


Buna göre, ikinci el eşya satışları tahsilatlarında alınan komisyonlar için her müşteri adına ayrı ayrı fatura düzenlenmesi gerekmekte olup toplu fatura düzenlenmesi mümkün değildir.


Söz konusu özelgeden de anlaşıldığı üzere bu durum, vergi yükümlüsü olanlar içindir. Ancak buna karşılık internet aracılığı ile yapılan satış ve hizmet sunumlarının büyük bir bölümünü gerçekleştirenler yükümlü değildir. Bu kişilerin yine önemli bir bölümü potansiyel vergi numarasını kullanarak aracılık işleri yapmaktadırlar.Edited by: Mustafa Gülşen