İNŞAAT İŞLERİNDE VERGİ VE MUHASEBE UYGULAMASI -2-

[Hüseyin URAY]

<B style="mso-bidi-font-weight: normal">İNŞAAT İŞLERİNDE VERGİLEME VE MUHASEBE UYGULAMASI (II)[/B]



Bundan önceki bölümde "kat karşılığı inşaat işlerindeki vergileme ve muhasebe uygulaması-( I )" başlıklı yazımızda, örnek olaydaki müteahhit'in 2005 yılında başlayıp 2006 yılında bitirdiği inşaat işinin, vergileme ve muhasebe kayıtları uygulamasının, 2005 yılına ilişkin olan kısmı açıklanmaya çalışılmıştı.

Bu yazımızda da 2006 yılına ilişkin olan kısmı açıklanmaya çalışılacaktır.

Örnek olayımızdaki müteahhit'in 2006 yılındaki inşaat işiyle ilgili bilgileri aşağıdaki gibidir.
<B style="mso-bidi-font-weight: normal">
2006 yılında yapılan harcamalar:[/B]

<TABLE style="MARGIN-TOP: 0px; MARGIN-BOTTOM: 0px; LINE-HEIGHT: 115%" cellSpacing=0 width=528 align=center ="Ms&#111;normal"><T>
<T>
<TR>
<TD width=235 height=25 ="#e0e0f4">
</TD>
<TD width=133 height=25 ="#e0e0f4">
Tutarı</TD>
<TD width=154 height=25 ="#e0e0f4">
KDV.si</TD></TR>
<TR>
<TD width=235 height=25>
-İnşaat malzemesi</TD>
<TD width=133 height=25>
200.000</TD>
<TD width=154 height=25>
36.000</TD></TR>
<TR>
<TD width=235 height=25 ="#e0e0f4">
-İşcilik</TD>
<TD width=133 height=25 ="#e0e0f4">
100.000</TD>
<TD width=154 height=25 ="#e0e0f4">
-</TD></TR>
<TR>
<TD width=235 height=25>
-Genel Üretim Gideri</TD>
<TD width=133 height=25>
40.000</TD>
<TD width=154 height=25>
7.200</TD></TR>
<TR>
<TD width=235 height=25 ="#e0e0f4">
-Genel Giderler</TD>
<TD width=133 height=25 ="#e0e0f4">
10.000</TD>
<TD width=154 height=25 ="#e0e0f4">
1.800</TD></TR>
<TR>
<TD width=235 height=25>
- Pazarlama Giderleri</TD>
<TD width=133 height=25>
3.000</TD>
<TD width=154 height=25>
540</TD></TR>
<TR>
<TD width=235 height=25 ="#e0e0f4">
- Finasman Giderleri</TD>
<TD width=133 height=25 ="#e0e0f4">
2.000</TD>
<TD width=154 height=25 ="#e0e0f4">
-</TD></TR></T></T></TABLE>

Not: Bu örnek olayda,

- İnşaat bittiğinde inşaat malzemesi stoku bulunmadığı varsayılmıştır.
- Finansman giderleri faaliyet giderlerine ait olduğu varsayılarak, maliyet hesaplarına atılmamıştır.
<B style="mso-bidi-font-weight: normal">
Biten daire ve işyerlerinin büyüklüğü:[/B]

2006 yılında inşaat yapımı bitmiş olup, 10 adet daire ve 2 adet işyeri yapılmıştır.

Daireler eşit büyüklükte olup her biri 120 M2, işyerleri 150 şer M2 dir. Toplam inşaat alanı (120*10 +150*2=) 1500 M2 dir.
<B style="mso-bidi-font-weight: normal">
Arsa sahibine Verilen Daireler ve işyeri:[/B]

Arsa sahibine, arsa karşılığı olarak 5 adet daire ve 1 adet işyeri verilmiştir.
<B style="mso-bidi-font-weight: normal">
2006 yılında yapılan satışlar:[/B]

Müteahhidin 2006 yılında daire ve işyerlerinin tamamını satmıştır. Satışını yaptığı daire ve işyerlerinin fiyatı ve KDV'leri aşağıdaki gibidir.

<TABLE style="MARGIN-TOP: 0px; MARGIN-BOTTOM: 0px; LINE-HEIGHT: 115%" cellSpacing=0 width=531 align=center ="Ms&#111;normal"><T>
<T>
<TR>
<TD width=189 height=25 ="#e0e0f4">
Daire</TD>
<TD width=114 height=25 ="#e0e0f4">
Tutarı</TD>
<TD width=79 height=25 ="#e0e0f4">
KDV oranı</TD>
<TD width=141 height=25 ="#e0e0f4">
KDV.si</TD></TR>
<TR>
<TD width=189 height=25>
5 Adet Daire (120.şer m2) </TD>
<TD width=114 height=25>
1.250.000 </TD>
<TD width=79 height=25>
% 1</TD>
<TD width=141 height=25>
12.500 </TD></TR>
<TR>
<TD width=189 height=25>


1 Adet İşyeri</TD>
<TD width=114 height=25>
300.000 </TD>
<TD width=79 height=25>
% 18</TD>
<TD width=141 height=25>
54.000 </TD></TR>
<TR>
<TD width=189 height=25>
Toplam</TD>
<TD width=114 height=25>
1.550.000 </TD>
<TD width=79 height=25>


</TD>
<TD width=141 height=25>
66.500 </TD></TR></T></T></TABLE>
<B style="mso-bidi-font-weight: normal">
2006 yılında yapılması gereken muhasebe kaydı:[/B]
<B style="mso-bidi-font-weight: normal">[/B]
İlk kaydımız 2005'den 2006 yılına devreden stokların, yarı mamul haldeki inşaatın ve sair hesapların devrini sağlamak bakımından açılış kaydı yapılmıştır.

-----------------------------------------------------/----------------------------------
150-İlk Madde ve Mlz. 100.000
151-Yarı mamul 750.000
190- Devreden KDV 118.900
591-Dönem Net Zararı 35.000
XXX… 1.003.900
Açılış kaydı
------------------------------------------------/-------------------------------------
<B style="mso-bidi-font-weight: normal">2006 yılındaki harcamaların kaydı[/B]
---------------------------------------------/-----------------------------------------

150-İlk madde ve Mlz. Hs. 200.000
191-İndirilecek KDV 36.000

XXX (Kasa-Satıcılar) 236.000

İnşaat malzemelerinin alış kaydı
---------------------------------------------/-----------------------------------------------
710-Direkt İlk Madde Mlz Giderleri. 100.000

150-İlk Madde ve Mlz Hs. 100.000

2005'den gelen İlk madde ve malzeme stokunun inşaat yapımında kullanılması
---------------------------------------------/-----------------------------------------------
710-Direkt İlk Madde Mlz Giderleri. 200.000

150-İlk Madde ve Mlz Hs. 200.000

2006 yılında alınan İlk madde ve malzemenin yıl içinde inşaatta sarf edilmesi
------------------------------------------/--------------------------------------------------


720-Direkt İşçilik Giderleri 100.000
730-Genel Üretim Giderleri 40.000
191- İndirilecek KDV 7.200
770-Genel Yönetim Giderleri 10.000
191-İndirilecek KDV 1.800
760-Pazarlama Satış Dağıtım Giderleri 3.000
191-İndirilecek KDV 540
780-Finansman Giderleri 2.000

XXX (Kasa-Satıcılar) 182.540

Yıl içinde yapılan harcamaların kaydı
------------------------------------------/-------------------------------------------------

151- Yarı mamul Üretim 440.000


711-Direkt İlk Madde Mlz Gid.i Yansıtma Hs.. 300.000

721-Direkt İşçilik Giderleri Yansıtma Hs. 100.000

731-Genel Üretim Giderleri Yansıtma Hs 40.000

2006 yılı İnşaat Maliyet hesabındaki giderlerinyıl sonu yarı mamul hesabına devri
<B style="mso-bidi-font-weight: normal">---------------------------------------/---------------------------------------------------[/B]
711-Direkt İlk Madde Mlz Giderleri Yansıtma Hs.300.000
721-Direkt İşçilik Giderleri Yansıtma Hs. 100.000
731-Genel Üretim Giderleri Yansıtma Hs 40.000

710-Direkt İlk Madde Mlz Giderleri. 300.000
720-Direkt İşçilik Giderleri 100.000
730-Genel Üretim Giderleri 40.000

Yarı mamul hesabına atılan gider hesaplarının kapatılması
-------------------------------------------------------------------------------------------
<B style="mso-bidi-font-weight: normal">Faaliyet Giderlerinin sonuç hesaplarına devri kaydı:[/B]
<B style="mso-bidi-font-weight: normal">-----------------------------------------------------/------------------------------------[/B]
631- Pazarlama Satış Dağıtım Giderleri 3.000
632- Genel Yönetim Giderleri 10.000
660- Kısa Vadeli Borçlanma Giderleri 2.000

761- Pazarlama Satış Dağıtım Gid. Yansıtma Hs 3.000
771-Genel Yönetim Giderleri Yansıtma Hs 10.000
781- Finansman Giderleri Yansıtma Hs 2.000

Faaliyet giderlerinin gelir tablosu hesaplarına devri
<B style="mso-bidi-font-weight: normal">--------------------------------------------------/---------------------------------------[/B]
771-Genel Yönetim Giderleri Yansıtma Hs 10.000
761-Pazarlama Satış Dağıtım Giderleri Yansıtma Hs3.000
781-Finansman Giderleri Yansıtma Hs 2.000

770-Genel Yönetim Giderleri 10.000
760-Pazarlama Satış Dağıtım Giderleri 3.000
780-Finansman Giderleri Hs 2.000

Faaliyet giderleri hesabının kapanış kaydı
----------------------------------------------/-------------------------------------------
<B style="mso-bidi-font-weight: normal">Biten dairelerin mamuller hesabına alınış kaydı [/B]
-----------------------------------------------/------------------------------------------
152- mamuller 1.190.000
151- Yarı Mamuller 750.000
151- Yarı Mamuller 440.000

Biten dairelerin mamuller hesabına devri
<B style="mso-bidi-font-weight: normal">-------------------------------------------------------------------------------------------[/B]
<B style="mso-bidi-font-weight: normal">
Arsa sahibine daire ve işyerlerinin tesliminde yapılacak işlemler:[/B]

Örneğimizde müteahhit kat karşılığı aldığı arsa üzerine 10 adet daire 2 işyeri yapmıştı. Bunlardan 5 adet daireyi ve 1 adet işyerini arsa karşılığı olarak arsa sahibine verecekti. Arsa sahibine bu daire ve işyerlerinin teslimi, 30 seri no'lu KDV genel tebliğinde de belirtildiği üzere KDV'ye tabidir. KDV'lerin gösterilmesi bakımından arsa sahibine fatura kesilmesi uygun olacaktır. Arsa sahibine teslim edilecek daire ve arsaların bedeli, KDV kanunun 27. maddesi uyarınca emsal bedeli olacaktır. Emsal bedel V.U.K.'nun 267 maddesinin 2. sırasındaki düzenleme uyarınca maliyet bedelinin toptan satışlarda %5, perakende satışlarda %10 fazlası olmaktadır.

Öte yandan 1.1.1998 tarihinden sonraki 150 M2 altındaki konut teslimleri %1 KDV'ye tabidir. İşyerleri teslimlerinin tamamı %18 KDV'ye tabidir.

Bu bilgilere göre müteahhidin arsa sahibine teslim edeceği daireler ve işyerine düzenleyeceği fatura aşağıdaki gibi olacaktır.

<TABLE style="MARGIN-TOP: 0px; MARGIN-BOTTOM: 0px; LINE-HEIGHT: 115%" cellSpacing=0 width=528 align=center ="Ms&#111;normal"><T>
<T>
<TR>
<TD width=364 height=25 ="#e0e0f4">
10 adet daire ve 2 işyerinin maliyeti</TD>
<TD width=57 height=25 ="#e0e0f4">
</TD>
<TD width=101 height=25 ="#e0e0f4">
1.190.000 YTL</TD></TR>
<TR>
<TD width=364 height=25>
10 dairenin alanı (120 * 10)</TD>
<TD width=57 height=25>
1200 M2 </TD>
<TD width=101 height=25>


</TD></TR>
<TR>
<TD width=364 height=25 ="#e0e0f4">
2 işyerinin alanı(150 * 2)</TD>
<TD width=57 height=25 ="#e0e0f4">
300 M2 </TD>
<TD width=101 height=25 ="#e0e0f4">


</TD></TR>
<TR>
<TD width=364 height=25>
Birim M2 nin maliyeti (1.190.000/1500)</TD>
<TD width=57 height=25>
</TD>
<TD width=101 height=25>
794 YTL </TD></TR>
<TR>
<TD width=364 height=25 ="#e0e0f4">
Teslim edilecek 5 adet dairenin bedeli (120 * 794) *5</TD>
<TD width=57 height=25 ="#e0e0f4">


</TD>
<TD width=101 height=25 ="#e0e0f4">
476.400 YTL </TD></TR>
<TR>
<TD width=364 height=25>
Dairenin emsal bedeli ( maliyet bedeli+ % 5 fazlası; 476.400 * 1,05)</TD>
<TD width=57 height=25>


</TD>
<TD width=101 height=25>
500.200 YTL </TD></TR>
<TR>
<TD width=364 height=25 ="#e0e0f4">
Teslim edilen 1 işyerinin maliyet bedeli (794* 150) * 1 )</TD>
<TD width=57 height=25 ="#e0e0f4">


</TD>
<TD width=101 height=25 ="#e0e0f4">
119.100 YTL </TD></TR>
<TR>
<TD width=364 height=25>
İşyerlerinin emsal bedeli (maliyet bedeli + %5 fazlası; 119.100 * 1,05)</TD>
<TD width=57 height=25>


</TD>
<TD width=101 height=25>
125.055 YTL </TD></TR></T></T></TABLE>

<B style="mso-bidi-font-weight: normal">Arsa sahibine düzenlenecek faturada; [/B]

<TABLE style="MARGIN-TOP: 0px; MARGIN-BOTTOM: 0px; LINE-HEIGHT: 115%" cellSpacing=0 width=531 align=center ="Ms&#111;normal"><T>
<T>
<TR>
<TD width=189 height=25 ="#e0e0f4">
Bedeli</TD>
<TD width=143 height=25 ="#e0e0f4">
Tutarı</TD>
<TD width=68 height=25 ="#e0e0f4">
KDV oranı</TD>
<TD width=123 height=25 ="#e0e0f4">
KDV.si</TD></TR>
<TR>
<TD width=189 height=25>
5 Adet Daire (emsal) </TD>
<TD width=143 height=25>
500.200 </TD>
<TD width=68 height=25>
% 1</TD>
<TD width=123 height=25>
5002 </TD></TR>
<TR>
<TD width=189 height=25>


1 Adet İşyeri (emsal</TD>
<TD width=143 height=25>
125.055 </TD>
<TD width=68 height=25>
% 18</TD>
<TD width=123 height=25>
22.509 </TD></TR>
<TR>
<TD width=189 height=25>
</TD>
<TD width=143 height=25>
</TD>
<TD width=68 height=25>
Toplam KDV</TD>
<TD width=123 height=25>
27.511</TD></TR></T></T></TABLE>

Arsa sahibine düzenlenen yukarıdaki faturada sadece KDV tahsil edilecektir. Faturanın üzerine, faturanın arsa bedeli karşılığında düzenlenmiş olduğu belirtilebilir. Yasal defterlere kayıt yapılırken bu faturadaki sadece KDV gösterilmesi yeterli olacaktır. Ayrıca daire ve işyerleri için herhangi bir tahsilat yapılmayacağından 600 'lü hesaplara gelir yazılması söz konusu olmayacaktır.

Buna göre aşağıdaki muhasebe kaydı yapılması yeterli olacaktır.

------------------------------------------------/------------------------------------------
120- Alıcılar 27.511

391- Hesaplanan KDV 27.511

Arsa sahibine teslim edilen daire ve işyerlerine ait faturanın kaydı
-------------------------------------------------------------------------------------------
<P style="MARGIN-TOP: 0px; MARGIN-BOTTOM: 0px; LINE-HEIGHT: 115%; tab-stops: 27.0pt" ="Ms&#111;norma

[ahomen]

başkası üzerine kayıtlı arsada müteahhitlik sözleşmesi ile inşaat yapımında hakediş düzenlemeleri ve örnek muhasebe kayıtları ile stopaj uygulaması hakkında bilgi rica ediyorum

üstad arsa sahibine 120 --------- borçlu ------------ 391 alacaklı olarak açmış olduğumuz yevmiye kaydında 120 hesabına ne zaman ve nasıl kapatacağız

[ERHAN ÇAĞŞIRLI]

Eger Arsa sahibi ile yapilan anlasmada Arsa sahibinden KDV tahsil edilecegi yaziyor ise tahsil edildiginde Yok yazmiyor ise kkeg olarak kapatilmalidir.