<TABLE id=lobby cellSpacing=3 cellPadding=3 width="100%" border=0 ns:user="https://www.dunyagazetesi.com.tr" ns:msxsl="urn:schemas-microsoft-com:xslt"><T>
<T>
<TR>
<TD id=title style="PADDING-BOTTOM: 10px; CURSOR: text; PADDING-TOP: 10px">Kurumlar Vergisi Yasası değişirken...</TD></TR>
<TR>
<TD colSpan=2 ="dei&#111;n">
<TABLE cellSpacing=0 cellPadding=0><T>
<T>
<TR>
<TD vAlign=top ="date">20/09/2005 09:00:23</TD>
<TD width="5%"></TD>
<TD align=right width="5%"></></TD>
<TD align=right width="5%"></></TD></TR></T></T></TABLE>
BİZE GÖRE / Veysi Seviğ





IMF'ye verilen taahhütler çerçevesinde, Kurumlar Vergisi Yasası'nda değişiklik yapılmasını öngören ve içeriği henüz açıklanmamış bulunan bir tasarının kısa sürede TBMM'ye sevk edilerek yasallaşması beklenmektedir. Bu bağlamda basında yer alan ve yetkililerce de ifade edildiği üzere söz konusu tasarı içeriği konusunda IMF yetkilileri ile mutabık kalınmıştır.


Halihazırda yürürlükte bulunan Kurumlar Vergisi Yasası üç kısım, son hükümler ve 48 ana madde ile 35 geçici maddeden oluşmaktadır. Ayrıca yasa içersinde üç mükerrer madde yer almaktadır. Bu maddeler;


. İş ortaklıkları, (Mükerrer madde: 6)


. Zarar mahsubu ve diğer indirimler, (Mükerrer madde: 14)


. İndirim ve istisnaların sınırı, (Mükerrer madde: 45)


konularını içermektedir.


Yasada yer alan kısımlar ise;


. Mükellefiyet (madde: 1-12)


. Verginin tarhı; (madde: 13-39)


. Verginin ödenmesi, (madde: 40-44)


ile ilgili olup her kısım kendi içersinde bölümlere ayrılmış bulunmaktadır. Son hükümler ise yasanın 46-48 maddeleri arasında olup, bu maddeler;


. Kıyas yoluyla uygulanacak hükümler, (madde: 45)


. İndirim ve istisnaların sınırı, (Mükerrer madde: 45)


. Kaldırılan hükümler (madde: 46)


. Yürürlük, (madde: 47)


. Yetki, (madde: 48) konuları ile ilgilidir.


Yürürlükte bulunan yasanın dikkat çekici olan ve üzerinde en çok tartışılan hükümleri "mükellefiyet" başlıklı birinci kısmının ikinci bölümünde yer alan "muaflık ve istisnalar" ile ilgili olanlarıdır. (Madde: 7-8) Bu hükümlere ek olarak 5228 sayılı yasanın 32 maddesi ile 31.07.2004 tarihinde yürürlüğe giren "zarar mahsubu ve diğer indirimler" başlıklı mükerrer 14 madde kapsam itibariyle uygulamada farklılık yaratan düzenlemeleri içermektedir.


Diğer yandan yıllardır yasa içersinde yer alan "örtülü sermaye" (madde: 16), "örtülü kazanç" (madde; 17) ile ilgili hükümler uygulamada devamlı tartışma ve uyuşmazlık kaynağı olmuştur.


Kurumlar vergisinin yasal düzenleme gereği olarak üçer aylık dönemler halinde hesaplanan ve beyan edilen matrahlar üzerinden yüzde 30 oranında cari yıl içersinde alınmasını sağlayan düzenleme (madde: 25) uygulamada bazı yakınmalara neden olmaktadır.


Ayrıca 2003 yılı sonu itibariyle yapılması öngörülen enflasyon düzeltmesi işlemlerinin 2004 yılı bilançosunun düzenlenmesini de kapsamına alınması nedeniyle kurumlar üzerinde oluşan bazı sorunları gündeme getirmiş ve yakınmaları daha da artırmıştır.


Ülkemizde kurumlar vergisi uygulamasında en çok yakınılan konulardan birisi de söz konusu verginin oransal olarak yüksekliğidir. Bu bağlamda çeşitli yayın organlarında diğer ülkelerde uygulanan kurumlar vergisi oranları örnek gösterilmek suretiyle zaman zaman karşılaştırmalar ve değerlendirmeler yapılmaktadır.


Bu konuda fikir sahibi olmaya yönelik 2005 yılında Avrupa Birliği ülkelerinde uygulanan kurumlar vergisi oranları gösterilmiş bulunmaktadır.


Avrupa Birliği ülkelerinde kurumlar vergisi oranları


Ülkeler Vergi Ülkeler Vergi


oranı oranı


. Avusturya 25 . Yunanistan 32


. Belçika 33 . Macaristan 16


. Güney Kıbrıs 10 . İrlanda 12.5


. Çek Cumhuriyeti 28 . İtalya 33


. Danimarka (x) 30 . Lüksemburg 22


. Estonya (xx) 31.58 . Malta 35


. Finlandiya 26 . Hollanda 31.5


. Fransa 33.33 . Polonya 19


. Almanya 25 . Portekiz 25


. İngiltere 30 . Slovakya 19


. İspanya 35 . İsveç 28


Kaynak: I.B.F.D, 2005 sayfa .9


(x) Bu oranının düşürülmesi söz konusudur.


(xx) Kurum kazancı dağıtıldığı vakit uygulanmaktadır.


Yukarıdaki oranlar AB bir anlamda resmi yayın organından alınmış bulunmaktadır.


Dünya vergiciliğinde teorik olarak yeni yaklaşımlar gündeme getirilmekte ve bu bağlamda da kurumlar vergisinin kaldırılması yönünde birbirinden farklı çalışmalar üzerinde giderek farklı görüşler üretilmektedir. Ancak yukarıdaki tablodan da anlaşılacağı üzere Avrupa Birliği ülkelerinde kurumlar vergisi önemini henüz yitirmemiş bulunmaktadır. Bu bağlamda birliğe yeni dahil olan ülkelerde İrlanda örneğinde olduğu gibi bazı ülkelerde kurumlar vergisi oranının düşük olduğu, Güney Kıbrıs'ta ise bu oranın halihazırda yüzde 10 oranında uygulandığı görülmektedir.


Türkiye'de ise kurum kazançlarının dağıtılması halinde stopaj (tevkifat) yoluyla yüzde 10 oranında gelir vergisine tabi tutulması, bu verginin kurumlar üzerinde ek bir yük haline dönüşmesine neden olmuştur. (x)


Her şeyden önce ülkemizde uygulanan vergi sisteminin özelliğinden kaynaklanan bir durumun üzerinde tartışmakta yarar vardır.


Kurumlar üzerindeki vergi yükünü sadece kurumlar vergisini dayanak alarak değerlendirmek doğru değildir. Çünkü kurumlar yasal düzenleme gereği birçok verginin sorumlusu ve mükellefi olarak hesaplayıcısı, toplayıcısı ve ödeyicisidir. Buna ek olarak diğer bazı kamu paylarının da ilgili kurumlara yatırılmak üzere muhatabı durumundadırlar.


Bu durumda özellikle büyük ve orta çaplı kurumlar ile bazı gelir vergisi mükellefleri bir anlamda başta vergi olmak üzere diğer bazı kamu paylarını toplayarak, topladıkları vergi ve diğer kamu paylarını ilgili yerlere yatırma zorunluluğu baskısı altında bırakılmışlardır. Bu aşamada toplayamadıkları veyahut da alamadıkları başkalarına ait kamu paylarından da sorumlu tutulmuşlardır.


Konuyu bu açıdan değerlendirdiğimiz vakit özellikle kurumların karşılaştığı sorunları çözmek daha kolay olacaktır.


(x) Söz konusu vergi kâr payını elde edenin beyanda bulunması halinde beyan üzerinden hesaplanan vergiden indirilmektedir.


</TD></TR></T></T></TABLE>Edited by: Mustafa Gülşen