Beyanname üzerinde indirim konusu yapılacak harcamalarda düzeltme


BİZE GÖRE / Veysi SEVİĞ


Beyanname üzerinde yapılabilecek indirimler Gelir Vergisi Yasası'nın 89'uncu maddesinde sayılmak suretiyle belirtilmiş bulunmaktadır. Bir başka açıdan söz konusu yasa maddesinde "Diğer İndirimler" başlığı altında gelir vergisinin matrahının tespiti aşamasında yapılması öngörülen indirimler bentler halinde sayılmak suretiyle saptanmış bulunmaktadır.


Söz konusu indirimlerin kendisine özgü özellikleri bulunmaktadır. Bu bağlamda yükümlüler dilerlerse bu tür harcamalarını indirime konu edebilirler. Bu açıdan da indirim konusu harcamaların her birisinin kendisine özgü özel bir niteliği dikkate alınmakta ve indirim bu niteliklere göre yapılabilmektedir.


Bu harcamalardan herhangi birisini yapan bir kişi eğer beyanname üzerinde söz konusu harcamasını indirim konusu yapmazsa, bu takdirde söz konusu hakkından yararlanmadığı sonucu çıkar. Ancak bazı hallerde yükümlüler konuya yeterince nüfus edemedikleri için bazı indirim konusu harcamalarını değerlendirememekte, bilahere konuyu kavradıkları vakit özellikle geçmiş yıllarda yapmış oldukları bu tür harcamalar için indirim konusu yapamadıkları miktarları herhangi sir şekilde düzeltme istemi ile indirim konusu yapma olanaklarının olup olmadığını öğrenmek istemektedirler.


Bilindiği üzere; Vergi Usul Yasası'nın 116'ncı maddesinde yer alan tanımlamadan da anlaşılacağı üzere "vergiye müteallik hesaplarda veya vergilendirmede yapılan hatalar yüzünden haksız yere fazla veya eksik vergi istenmesi veya alınması" halleri "halleri "vergi hatası" olarak kabul edilmektedir.


Bir görüşe göre "yapılması mükellefin ihtiyarına bırakılmış olan hususlarda, mükellefin tercihinin kendi aleyhine olacak şekilde kullanılması sebebiyle, fazladan ödediği vergi, vergi incelemesi suretiyle dahi ıshal edilemez. (Özbalcı-Yılmaz "Vergi Usul Kanunu Yorum ve Açıklamaları" Ocak 2003-Sf: 366-367)


Konuya ilişkin olarak verilen bir özelgede "beyanname üzerinde sehven indirim konusu yapılamayan eğitim harcamalarının düzeltme beyannamesi ile indirim indirim konusu" yapılabileceği öngörülmüş bulunmaktadır. Buna göre;


"... eğitim ve sağlık harcamalarının kanunla belirlenen kısmının yıllık gelir vergisi beyannamesinde bildirilecek gelirden indirilebilmesi mükelleflere kanunla tanınmış bir haktır. Bu hakkın hata sonucu kullanılmamış olması hiç kullanılmayacağı anlamını taşımamaktadır. Dolayısıyla ...gelir vergisi beyannamesinde sehven indirim konusu" yapılmayan eğitim harcamalarının mevcut yasal düzenlemede öngörülen şekilde belgelendirilmesi ve ödendiğinin kanıtlanması halinde ilgili yıllar için verilecek düzeltme beyannameleri ile indirim konusu yapılması mümkün olabilecektir. (Vergi Dünyası Eylül 2005, Sf: 189-190)


Dolayısıyla, Gelir Vergisi Yasası'nın 89'uncu maddesinde sayılmak suretiyle indirim konusu yapılması mümkün olan bir harcamanın ilgili dönemde herhangi bir nedenle indirim konusu yapılmaması halinde yükümlü bilahare söz konusu harcamaları ilgili dönemde düzeltme yolu ile indirim konusu yapılmasına talep edebilecektir.


Vergi Usul Yasası düzeltme istemini, vergilendirilmelerinde hata yapılan yükümlülerin yazılı başvurusuna bağlamıştır. Bu durumda olayımızda olduğu gibi kendi yanılgısı ile yasal hakkını kullanmayan yükümlünün düzeltme istemini yazılı olarak ilgili vergi dairesine vermesi gerekmektedir. (Vergi Usul Yasası Madde: 122) Yasal düzenleme gereği olarak düzeltme isteminin posta ile taahhütlü olarak da gönderilmesi mümkün bulunmaktadır. Düzeltme istemi zaman aşımı süresi içersinde yapılabilir.


Düzeltme istemi, olayımızda olduğu gibi yükümlü lehine sonuç doğuracak nitelikte ise işlem yönelgesi gereği vergi dairesi doğrudan düzeltmeyi yapabilmek için inceleme talep etmektedir. Böyle bir durumda da yükümlünün indirim konusu harcamaları ile ilgili belgeleri konuyu inceleyen elemana incelemeye yönelik olarak ibraz etmesi gerekmektedir.


Düzeltme istemini alan birim kendi görüşünü de ekleyerek istemi, düzeltmeye yetkili mercie iletmekle görevlidir.


Maliye Bakanlığı; söz konusu özelgeden de anlaşıldığı üzere düzeltme kapsamını yükümlünün hukuki hakları çerçevesinde dikkate alarak genişletmiş bulunmaktadır.


Ancak bazı hallerde yasal düzenlemeden kaynaklanan sınırlamalar dolayısıyla bu hakkın kullanılması mümkün olamamaktadır.