<B style="mso-bidi-font-weight: normal">RADİKAL<?:NAMESPACE PREFIX = O /><O:P> </O:P>[/B]
<B style="mso-bidi-font-weight: normal">07.09.2005, ÇARŞAMBA<O:P> </O:P>[/B]
Yabancı sermaye artışı zarar verir mi?<B style="mso-bidi-font-weight: normal"><O:P> </O:P>[/B]
Mustafa Aysan <O:P></O:P>
Bu yılın ilk yarısında artan yabancı sermaye yatırımlarının, bazılarımıza kaygılar verdiği, okuyucu soruları ve eleştirilerinden anlaşılmaktadır. Bu konuda yazıp çizenler kadar, bazı siyaset adamlarımız da, hızlanan sermaye yatırımlarının sınırlandırılmasını önermektedirler. Özel kesim işletmelerinin rekabet pazarının kurallarına uyumu sağlanabilirse, yabancı sermaye yatırımlarının ekonomimize büyük katkı sağlayacağını sanıyoruz. Ülkemizde şimdi çalışan yabancı sermaye kuruluşları çalışanımıza iş, ülkemize yeni teknik ve yönetim teknolojisi ve ekonomimize katma değer sağlamaktadırlar. <O:P></O:P>

Temel kanunlarımıza, ticari geleneklerimize, çağdaş işletmeciliğin gerektirdiği kurumsal yönetişim ilkelerine, sosyal ve ekolojik çevrenin gerektirdiği sosyal sorumlulukların gereklerine, işletmelerimizin çağdaş teknolojik gelişmelere uyumunu sağlayacak bir yabancı sermaye yatırımının ülkemize zarar verebileceğini öne sürmek olanağı yoktur. Batı ülkelerinin bu özellikleri taşıyan büyük ve uzun ömürlü kuruluşlarının, tüm gelişen ülkelerce yatırıma davet ve teşvik edilmelerinin temelinde, bu özellikleri taşıyan yabancı sermayenin ülke ekonomilerine yapacağı beklenen büyük katkılar vardır.
Bununla birlikte, ülkeye gelen yabancı sermaye şirketleri içinde, uzun ömürlü ve güvenilir olanları olduğu gibi, son birkaç yılda parlayıp çok büyüyen ve kısa sürede çöküp dağılan kuruluşlar da vardır. Yabancı özel sermayenin, kapkaççı kötüleri de, kalıcı iyileri de çoktur. <O:P></O:P>

Tüm kapitalist sistemlerde olduğu gibi, özel işletmelerimizin girişimci sahipleri de, kamu işletmelerine katılacağı düşünülen yabancı sermaye kuruluşları için karar verenler de, başlangıçta iyi yatırımcıların seçilmesini sağlayabilmelidirler. Özel kesim işletmeleri, ileride yabancı sermaye kuruluşları ile ortaklıklarını sürdüreceklerse, kendi çıkarları için iyi seçimler yapmak zorundadırlar; iyi özellikler taşıyan işletmelerin seçiminde onların yargısına yardımcı olacak finansal değerlendirme (reyting) kuruluşlarının yargılarından da yararlanmalıdırlar. Özel şirketlerimizin, yabancı sermaye ile ortaklıklar kurmadan önce halka açılmış olmaları ve belirli muhasebe ve bilgi açıklama kurallarına uyum sağlamış bulunmaları, bu konuda yararlı olacaktır. <O:P></O:P>

Devlet işletmelerimiz için yabancı ortak ve alıcı seçimini, kamu kuruluşları yapmaktadırlar ve halkımız, bu işletmeleri özel ilgiyle izlediği için, bu seçimlerin daha özenle yapılması gereklidir. Onların özel mülkiyete devirden önce, belirli muhasebe, finansal denetim ve bilgi açıklama kurallarına bağlanması, yararlar sağlayacaktır. Özetle söylemek gerekirse, yabancı sermayeden beklenen yararların sağlanması, büyük ölçüde, yabancı sermaye kuruluşlarının yerli ortaklarına ve ülkemizde çalışan ve iş yapan işletmelerle ilgili iyi yönetişim kurallarının uygulanmasına bağlıdır. Bu kuralların uygulanacağı özel sermayenin yerlisine de, yabancısına da, aynı sosyal sorumluluk ve hesap verebilirlik kurallarının uygulanması zorunludur. Sermaye piyasamızın yürürlükte bulunan ve ülkeye getirilmeye çalışılan kurumsal yönetişim kuralları iyi uygulandıkları takdirde ülkemize artarak giren yabancı sermaye tutarlarından endişe edilmesine ve sektör kısıtlamalarının getirilmesine gerek yoktur.
Bu kurallara göre yabancı sermaye kuruluşları, kendi çıkarları yönünde çalışırlarken, bizim de çıkarlarımıza uygun olarak çalışanımıza ücret, gelirlerimize ek değerler ve milli gelirimize katkılarda bulunacaklardır. <O:P></O:P>

Ülkemizdeki tüm işletmelerin, uymak zorunda bulundukları, işletmelerle ilgili tüm çıkar gruplarının haklarına saygılı, hesap verebilir, sosyal sorumluluk ve ahlak kurallarına uyum içinde çalışan yönetimlere kavuşturulması konusunda bazı eksiklerimiz vardır. Belki de
artan yabancı sermaye ilgisi bu konuda önlem almamızı kolaylaştıracaktır. Bunu yapabilirsek, şimdi gelen yabancı sermaye kendi çıkarlarını, işletmelerin yeni yatırımlarla büyütülmesinde, daha çok insanımıza iş sağlanmasında, daha katma değer yaratılmasında bulacaklar ve bizlere büyük yarar sağlayacaklardır.<O:P> </O:P>
<O:P></O:P>