<TABLE =Ms&#111;normalTable style="WIDTH: 100%; mso-cellspacing: 2.2pt; mso-padding-alt: 0cm 0cm 0cm 0cm" cellSpacing=3 cellPadding=0 width="100%">
<T>
<TR style="mso-yfti-irow: 0; mso-yfti-firstrow: yes">
<TD style="PADDING-RIGHT: 2.25pt; PADDING-LEFT: 2.25pt; PADDING-BOTTOM: 7.5pt; PADDING-TOP: 7.5pt">
DÜNYA<?:NAMESPACE PREFIX = O /><O:P> </O:P>
05.09.2005, PAZARTESİ<O:P> </O:P>
Gümrük vergileri için de yurtdışı çıkış yasağı konulabilecek<O:P> </O:P></TD></TR>
<TR style="mso-yfti-irow: 1; mso-yfti-lastrow: yes">
<TD style="PADDING-RIGHT: 2.25pt; PADDING-LEFT: 2.25pt; PADDING-BOTTOM: 0.75pt; PADDING-TOP: 0.75pt" colSpan=2>

<B style="mso-bidi-font-weight: normal">Dr. A. Bumin DOğRUSöZ <O:P></O:P>[/B]


Anayasamız'ın 23. maddesinin birinci fıkrasında "herkes, seyahat ve yerleşme hürriyetine sahiptir" denildikten sonra, üçüncü fıkrada seyahat hürriyetinin vatandaşlık ödevi sebebiyle sınırlanabileceği hükme bağlanmıştır. 73. madde ise, vergi ödevini "bir vatandaşlık ödevi" şeklinde belirlemiştir. <O:P></O:P>


Öte yandan 5682 sayılı Pasaport Kanunu'nun 3463 sayılı Kanunla değişik 32. maddesinde "Yurt dışına çıkmaları mahkemelerce yasaklananlara, (_)vergiden borçlu olduğu pasaport vermeye yetkili makamlara bildirilenlere pasaport veya seyahat vesikası verilmez." Hükmü yer almıştır. <O:P></O:P>


Vergi borçları dolayısıyla yurtdışına çıkış yasağı getirilmesi uygulaması, vergi idaresi tarafından yoğun olarak yapılan bir uygulamadır. Ancak bu uygulama yakın geçmişte, Bankalar Kanunu'nda 5020 sayılı Kanunla yapılan değişiklikler ve özellikle Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu'nun yönetimi fona geçmiş bankalarla ilgili uygulamaları dolayısıyla gündeme gelmiş ve gerek doktrinde gerekse basında epey eleştirilmiştir. Eleştiriler, bir özgürlüğü ortadan kaldıran uygulamanın yargıç denetimi olmaksızın doğrudan idare tarafından yapılması ve ayrıca bu yasağın günümüzdeki anlamsızlığı noktalarında toplanmıştır. <O:P></O:P>


Bu noktada yurtdışı çıkış yasağı sebebi olabilecek vergi borçlarına gümrük vergileri de eklenmiştir. <O:P></O:P>


Gümrük Müsteşarlığı da, vadesinde ödenmeyen kesinleşmiş gümrük vergileri tahsilinin güvence altına alınması ve tahsilatının hızlandırılmasına yönelik olarak yükümlülerin yurtdışına çıkışlarının engellenmesinin usul ve esaslarını belirlemek amacıyla, 28 Ağustos 2005 tarihli Resmi Gazete'de, konuya ilişkin bir Genel Tebliğ yayınladı. Tebliğin 2. maddesinde tebliğin kapsamı, "yürürlükteki mevzuat uyarınca ithalat ve ihracatta öngörülen gümrük vergileri, eş etkili vergiler ve eş etkili mali yükler ile tarım politikası veya işlenmiş tarım ürünleriyle ilgili özel düzenlemeler çerçevesinde alınan ithalat veya ihracat vergileri" şeklinde belirlenmiştir. <O:P></O:P>


Tebliğde hakkında yasak uygulanabilecek olan vergi borçlusu, "gümrük mevzuatı gereğince vergi ödeme yükümlülüğünü yerine getirmeyen gerçek ve tüzel kişiler ile hukuken tüzel kişilik statüsüne sahip olmamakla birlikte yürürlükteki mevzuat uyarınca hukuki tasarruf yapma yetkisi tanınan kişi ortaklığının, adına ödeme emri düzenlenebilecek nitelikteki temsilcileri" olarak belirlenmiştir. <O:P></O:P>


Tebliğe göre yasak uygulanmasına sebebiyet verebilecek borçlar ise, 4458 sayılı Gümrük Kanunu'nun 3 üncü maddesi gereğince, yürürlükteki hükümler uyarınca eşyanın ithalinde veya ihracında öngörülen gümrük vergileri, eş etkili vergiler ve eş etkili mali yükler ile tarım politikası veya işlenmiş tarım ürünleriyle ilgili özel düzenlemeler çerçevesinde alınan ithalat ve ihracat vergilerinin tamamıdır. Ayrıca borç tutarının tespitinde sadece gümrük vergileri ile gümrük vergilerine ait faiz, gecikme zammı oranında faiz de dikkate alınacaktır. <O:P></O:P>


Gümrük idaresinin bu kapsamdaki kamu alacağının tespitinde, <O:P></O:P>


a) Vergi mahiyeti taşımayan ceza veya sair alacaklar, <O:P></O:P>


b) Kesinleşmemiş olup, tahsil edilebilir duruma gelmemiş tahakkuklar, <O:P></O:P>


c) Herhangi bir nedenle teminat altına alınmış alacaklar, <O:P></O:P>


d) Cebri takip sonucunda tedbir konulan veya haczedilen değer kadar olan alacaklar, <O:P></O:P>


e) Gümrük mevzuatı gereğince, gerekli bilgi ve belgelere dayalı olmak şartıyla geri vermeye veya mahsuba konu miktar kadar alacaklar, <O:P></O:P>


f) 6183 sayılı Kanun gereğince aciz halinde olduğu tespit edilen alacaklar nazara alınmayacaktır. <O:P></O:P>


Gümrük idaresinin vergi alacağının, 15.000.- Yeni Türk Lirası'nı aşmadığı hallerde yurtdışı çıkış yasağı uygulaması yapılmayacaktır. (Bu sınır her yıl, bir önceki yıla ilişkin olarak 213 sayılı Vergi Usul Kanunu uyarınca belirlenen yeniden değerleme oranında artırılarak ve küsuratları atılarak uygulanacaktır). <O:P></O:P>


Ancak, borçlunun iyi niyeti ve olayın özelliği de dikkate alınarak yurtdışına çıkışın, amme alacağının takip ve tahsilini olumsuz etkilememesi şartıyla; <O:P></O:P>


a) Yurtdışına çıkış yasağının, borçlunun faaliyetlerine devam edememesi, mevcut ve yeni iş imkanlarını kaybetme riski doğurması, <O:P></O:P>


b) Yurtdışı çıkış yasağının, alacağın tahsil kabiliyetini olumsuz etkilemesi, <O:P></O:P>


c) Borçlunun, yurtdışında tedavi zorunluluğu bulunması, <O:P></O:P>


hallerinde, konulmuş olan yurtdışına çıkış yasağı geçici olarak da kaldırılabilecektir. <O:P></O:P>


Bu uygulamada iki ayrı noktaya dikkat edilmesi gerekmektedir. Birincisi, borçluların çıkışlarda sürprizle karşılaşmamaları ve haklarının zedelenmemesi için, yasak uygulamasının ilgiliye de zamanında bildirilmesidir. Aksi halde idare, tazminat yükümlülüğü ile karşılaşabilir. İkinci dikkat edilecek nokta ise, uygulamanın vergi borçları dışına taşırılmaması, vergi dışı diğer mali yükümlülükleri de kapsayacak şekilde geniş uygulanmamasıdır. Zira Pasaport Kanunu, yurtdışı çıkış yasağı konulmasına sadece vergiden borçlu olanlar için cevaz vermiştir. Nitekim Danıştay kararları da, vergi dışı kamu borçları için yurtdışı çıkış yasağı konulmasının mümkün olmadığını göstermektedir. <O:P></O:P></TD></TR></T></TABLE>
<O:P></O:P>