<TABLE id=lobby cellSpacing=3 cellPadding=3 width="100%" border=0 ns:user="https://www.dunyagazetesi.com.tr" ns:msxsl="urn:schemas-microsoft-com:xslt">
<T>
<TR>
<TD id=title style="PADDING-BOTTOM: 10px; CURSOR: text; PADDING-TOP: 10px">
DÜNYA
02.09.2005,CUMA

Sahte banknotların incelenmesi ve değerlendirilmesi
</TD></TR>
<TR>
<TD =dei&#111;n colSpan=2>
BİZE GÖRE / Veysi Seviğ





Piyasada son zamanlarda sahte banknot dolaşımının gittikçe arttığı gözlenmektedir. Bu bağlamda bilmeyerek sahte banknot taşıyanların, bu banknotları kullanım aşamasında karşılaştıkları hukuki sorunlar üzücü sonuçlar vermektedir.


Sahte banknotları tespit edenlerin de bu bağlamda izleyecekleri yöntemi bilememeleri halinde taraflar arasında gereksiz ve çoğu kez de daha farklı~ hukuki sonuçların ortaya çıkmasına neden olan olaylar gelişmektedir.


Ancak son zamanlarda başta bankalar olmak üzere finans kuruluşlarına yaygın bir şekilde yansıyan sahte banknot sorununu çözebilmek için hukuki müeyyideler geliştirmek yerine olayları önleyici teknik çalışmaların yapılması gerekmektedir.


Adalet Bakanlığı tarafından yayımlanan "Sahte Banknotların İncelenmesi ve Değerlendirilmesinde Uygulanacak Usul ve Esaslar Hakkında"ki yönetmelik, sahtecilik suçlarından dolayı el konulan banknotlar ve bunlara ilişkin belgelerin oluşturulması sisteminde izlenmesi ve değerlendirilmesinde uyulacak usul ve esasları belirlemiş bulunmaktadır.


Söz konusu yönetmeliğin dördüncü maddesinde de tanımlandığı üzere "banknot" terimi Yeni Türk Lirası ve yabancı ülke banknotlarını ifade etmektedir.


Sahte banknotla karşılaşıldığında, bu durumun mevcut yasal düzenlemeler ve yetkilendirmeler gereği kolluk kuvvetlerine bildirilmesi gerekmektedir. Bu bildirimin yapılması sırasında sahte banknotu arz eden yani kullanan kişinin olay mahallinde hazır tutulmasına ayrı bir özen gösterilmesi gerekmeketir. Bir başka anlatımla sahte banknotun tespiti aşamasında, bu banknotu veren kişinin olay mahallinden bulunması halinde, söz konusu banknotun kimler tarafından piyasaya sürüldüğünü tespit etmek daha da kolay olabilmektedir.


Kolluk kuvvetleri tarafından ele geçirilen ve sahteliğinden şüphe edilen banknotlar, sayımı ve dökümü yapıldıktan sonra derhal cumhuriyet başsavcılığına tevdi edilmek zorundadır.


Sahteliğinden şüphe edilen banknotlar hakkında gecikmesinde sakınca bulunan hallerde, cumhuriyet savcısının yazılı veya kısa sürede yazılı hale dönüştürülecek olan sözlü emri üzerine ya da doğrudan ilgili kolluk birimlerince, banknotların özellikleri hakkında bu konuda uzman kişilerden veya Emniyet Genel Müdürlüğü ya da Jandarma Genel Komutanlığı kriminal laboratuvarlarından en seri şekilde inceleme yaptırılıp görüş alınabilir.


Mevcut yönetmelik çerçevesinde "Sahteliğinden şüphe edilen banknotların, cumhuriyet başsavcılıkları veya mahkemelerce en en yakın olan veya en kolay ulaşılabilen Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası merkez veya taşra birimleri tarafından inceleme ve değerlendirme yapılmak üzere gönderilmesine karar verme yetkisi cumhuriyet başsavcılığına, hakime veya mahkemeye aittir."


Soruşturma veya kovuşturma evresinde, ele geçirilen ve sahteliğinden şüphe edilen banknotları inceleme ve değerlendirmeye Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası merkez ve taşra birimleri yetkili kılınmıştır. Yabancı ülke banknotlarını da bu bağlamda inceleme ve değerlendirme yetkisi aynı kuruma aittir.


Devlet tarafından ihraç edilen tahvil ve Hazine bonosu gibi değerler üzerinde işlenen sahtecilik suçlarında, el konulan değerler üzerindeki inceleme ve değerlendirmeler, bunları tedavüle çıkaran kurum tarafından yapılır.


Sahteliğinden şüphe edilen banknotların Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası merkez veya taşra birimlerine gönderilmesi aşamasında ayrıca "Sahte Banknotların İncelenme ve Değerlendirilme Yapılmak Üzere Gönderilmesinde Kulanılacak Form" düzenlenir.


Sahteliğinden şüphe edilen banknotların yakalandığı veya ulaştığı yer olan ilgili kolluk birimleri ve Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası birimlerince her bir olay için kod numarası verilir. Bu bağlamda da "Kolluk veya Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası birimleri"nin adli makamlarca yapacağı olay bildirimine ait yazışmalarda bu kod numarası kullanılır.


Cumhuriyet savcıları tarafından sahteliğinden şüphe edilen banknotlarla ilgili suça doğrudan el konulması halinde, kod numarası Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası birimlerinden alınır.


Müsaderesine karar verilen sahte banknotlar imha edilmek üzere ayrı bir formla Merkez Bankası'na gönderilir. "Müsaderesine Karar Verilen Sahte Banknotların İmha Edilmek Üzere Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası'na Gönderilmesinde Kullanılacak Form" ile Merkez Bankası'na gönderilen banknotlar mahkeme kararının kesinleşmesi halinde imha edilir.</TD></TR></T></TABLE>