Bireysel emeklilikte katkı payı ödemeleri


BİZE GÖRE / Veysi Seviğ





Gelir Vergisi Yasası'nın 63/3'üncü maddesi uyarınca ücretin safi değerinin hesaplanması aşamasında "sigortanın veya emeklilik sözleşmesinin Türkiye'de kain ve merkezi Türkiye'de bulunan bir sigorta ve emeklilik şirketi nezdinde akdedilmiş olması şartıyla, ücretlinin şahsına, eşine ve küçük çocuklarına ait hayat, ölüm, kaza, hastalık, sakatlık, işsizlik, analık, doğum ve tahsil gibi şahıs sigorta poliçeleri için hizmet erbabı tarafından ödenen primler ile bireysel emeklilik sistemine ödenen katkı payları" indirim konusu yapılabilmektedir.


Yasal düzenleme gereği olarak indirim konusu yapılacak prim, aidat ve katkıların toplamı, ödendiği ayda elde edilen ücretin yüzde 10'unu, bireysel emeklilik sistemi dışındaki şahıs sigorta poliçeleri için ödenen primlerde, ödendiği ayda elde edilen ücretin yüzde 5'ini ve yıllık asgari ücretin yıllık tutarını aşamayacaktır.


Bu hükme paralel olarak yıllık gelir vergisi beyannamesi vermekle yükümlü olanlar bu tür ödemelerini yıllık beyanname üzerinde beyan edilen gelir ve oranlar esas alınmak suretiyle indirim yapma hakkına sahip bulunmaktadırlar.


İndirimin kanıtlanabilmesi için belgeye bağlanması ve bu belgeler esas alınarak indirimin gerçekleştirilmesi gerekmektedir. Bu bağlamda prim ve katkı payı ödemeler makbuz karşılığı doğrudan sigorta ve bireysel emeklilik şirketine yapılabileceği gibi, banka şubeleri, bankaların otomatik para çekme makineleri (ATM), internet veya telefon bankacılığı, kredi kartları veya posta çeki aracılığıyla da yapılabilmektedir.


Maliye Bakanlığı tarafından yayımlanan 256 seri numaralı Gelir Vergisi Genel Tebliği ile yapılan yönlendirme uyarınca "ödeme tutarı ve tarihinin; sigorta veya bireysel emeklilik şirketleri tarafından düzenlenen makbuzlarla ya da ödeyenin adı, soyadı, ödemenin ait olduğu dönem, ödenen prim veya katkı payı tutarı, ödeme yapılan sigorta ve bireysel emeklilik şirketinin unvanı ve ödemenin türüne şahıs sigorta primi veya bireysel emeklilik katkı payına ilişkin bilgilerin yer alması koşuluyla banka dekontları, otomatik para çekme makinesi makbuzları, kredi kartı ekstreleri ve posta çekleri ile tevsik edilebilmesi mümkündür.


Diğer yandan, sigorta poliçesi veya emeklilik sözleşmesinin bir örneğinin daha açıkçası fotokopisinin işverene verilmesi halinde sigorta veya emeklilik şirketlerince faks veya e-posta yoluyla katılımcılara gönderilen makbuz örnekleri ile internet ortamında yapılan ödemelere ilişkin olarak bilgisayardan alınan çıktılar esas alınarak da indirim uygulanabilecektir.


Bu durumda yukarıda da açıklandığı üzere kanıtlamaya esas alınacak belgelerden herhangi birinin ya da yapılan ödemelerin tutarı, dönemi ve tarihini gösteren sigorta veya emeklilik şirketlerince düzenlenmiş bir yazı veya ekstrenin, indirimin uygulandığı ücretin ilgili olduğu yılı izleyen yılın ikinci ayı sonuna kadar işverene iletilmesi gerekmektedir.


Herhangi bir nedenle işten ayrılma olması halinde ise durumunda söz konusu belgeler işten ayrılmadan önce işverene iletilecektir. Ancak bu bağlamda, işverence uygun görülmesi halinde, işten ayrılma tarihinden itibaren bir ay içinde bu bilgi ve belgeler işverene verilebilecektir.


Sigorta primi ve katkı payının sigorta ve emeklilik şirketine hizmet erbabı tarafından doğrudan ödenmeyip, işverenler aracılığıyla ödenmesi halinde sigorta poliçesi veya bireysel emeklilik sözleşmesinin bir örneğinin işverende bulunması ve bu poliçe ve sözleşmede sigorta priminin veya bireysel emeklilik katkı paylarının ödeme dönemlerinin, ayrıca bu dönemler için ödenecek prim ve katkı payı tutarlarının belli edilmiş olması koşuluyla, hizmet erbabı için işveren tarafından sigorta veya emeklilik şirketine ödenen ve/veya hizmet erbabının ücretinden kesinti yapılmak suretiyle tahsil edilen sigorta primi ve katkı payı, her bir kişi için ayrıca başka bir belge aranmaksızın ücretin vergi matrahının belirlenmesinde indirim olarak dikkate alınabilecektir. Bu durum grup sigortaları veya grup bireysel emeklilik sözleşmeleri için geçerli olmaktadır.


Maliye Bakanlığı tebliği ile yaptığı yönlendirmede sigorta prim ödemeleri ile bireysel emeklilik sistemine dahil olanların ödemekte oldukları katkı paylarını kanıtlayabilmeleri için kullanabilecekleri belgeleri belirlemiş olup bu bağlamda grup sigortaları ile grup bireysel emeklilik sistemine dahil olanlarda işverenlerce yapılacak ödemelerin kanıtlanmasına ilişkin ilkeleri belirlemiş ve bu bağlamda uygulamaya açıklık ve kolaylık getirmiş olmaktadır.