Menkul kıymet yatırım fon ve ortaklık kazançlarına stopaj uygulaması



<TABLE cellSpacing=0 cellPadding=0>
<T>
<TR>
<TD =date vAlign=top>24/08/2005 </TD></TR></T></TABLE>


BİZE GÖRE / Veysi Seviğ





Kurumlar Vergisi Yasası'nın 8'inci maddesinin 8/4 maddesi gereği olarak;


. Portföyünün en az yüzde 25'i hisse senetlerinden oluşan menkul kıymetler yatırım fonları (döviz yatırım fonları hariç) ile aynı nitelikteki menkul kıymetler yatırım ortaklıklarının portföy işletmeciliğinden doğan kazançları,


. Yukarıda belirtilen özelliği taşımayan menkul kıymetler yatırım fonları (döviz yatırım fonları hariç) ile menkul kıymetler yatırım ortaklıklarının portföy işletmeciliğinden doğan kazançları,


. Risk sermayesi yatırım fonları ve ortaklıklarının kazançları,


. Gayrimenkul yatırım fonları veya ortaklıklarının kazançları,


. Emeklilik yatırım fonlarının kazançları, (Bu kazançlar Gelir Vergisi Yasası'nın 94'üncü maddesine göre tevkifata tabi tutulmaz.)


kurumlar vergisinden müstesna tutulmuştur.


Yukarıda belirtilen istisna, aynı yasanın 24'üncü meddesi ile Gelir Vergisi Yasası'nın 94'üncü maddesi uyarınca yapılması öngörülen tevkifatla ilgili değildir. Bir başka anlatımla söz konusu maddelerde yer alan ve kesinti suretiyle vergilendirmeyi öngören düzenlemeyle ödenecek vergi ile kurumlar vergisi uygulaması açısından öngörülen istisna (bağışıklık) birbirleriyle bağlantılı değildir.


Diğer yandan Gelir Vergisi Yasası'nın geçici 67'nci maddesinin (8) numaralı fıkrası hükümü gereği olarak "Sermaye Piyasası Kanunu"na göre kurulan menkul kıymetler yatırım fonları ile menkul kıymetler yatırım ortaklıklarının kurumlar vergisinden istisna edilmiş olan portföy kazançları, dağıtılsın dağıtılmasın 01.01.2006 tarihinden itibaren yüzde 15 oranında vergi tevkifatına tabi tutulacaktır.


Dolayısyla 01.01.2006 tarihinden itibaren menkul kıymetler yatırım fon ve ortaklıklarının portföy işletmeciliğinden doğan ve kurumlar vergisinden bağışık tutulmuş bulunan kazançları üzerinden yüzde 15 oranında tevkifat yapılacaktır. Ancak yasal düzenleme gereği olarak "Risk sermayesi yatırım fon ve ortaklıkları, gayrimenkul yatırım fon ve ortaklıklarının kurumlar vergisinden istisna tutulan kazançları tevkifat kapsamı dışında bırakılmış bulunmaktadır."


01.01.2006 tarihinden itibaren menkul kıymet yatırım fon ve ortaklıklarının portföy kazançları üzerinden Gelir Vergisi Yasası'nın 67/8 maddesi uyarınca ayrıca bir tevkifat yapılmayacaktır.


Mevcut düzenlemeler çerçevesinde 31.12.2005 tarihine kadar sadece (B) tipi olarak tanımlanan yatırım fon ve ortaklıklarının portföy kazançları üzerinden alınan yüzde 10 oranındaki gelir vergisi stopajı 01.01.2006 tarihinden itibaren menkul kıymetler kuruluşları arasında herhangi bir ayrım yapılmaksızın yüzde 15 oranında yapılacaktır. Bu bağlamda yapılacak olan tevkifat gelir elde eden kişinin gerçek ve tüzel kişi, dar veya tam mükellef, vergiden bağışık olması açısından önem arzetmeyecektir.


Portföy kazançları üzerinden bu kurumların yapmış oldukları tevkifat tutarından, bu kurumların yaptıkları işlemler üzerinden kesinti suretiyle ödemiş oldukları vergi mehsup edilecek, mahsup edilmeyen bir tutarın kalması halinde de bu tutar kendilerine ret ve iade edilecektir.


Sermaye Piyasası Yasası'na göre kurulan menkul kıymetler yatırım fonları (borsa yatırım fonları hariç) katılma belgelerinin fona iadesi ile menkul kıymetler yatırım ve ortaklıklarının hisse senetlerinin alım satımından elde edilen gelirler ise her hangi bir tevkifata tabi tutulmayacaktır. Bu fon ve ortaklıkların katılma belgelerinin ilgili fona iadesinden ve/veya hisse senetlerinin alım-satımından elde edilen kazançları ticari faaliyet kapsamında elde edilmemiş olması koşuluyla yıllık beyannameye dahil edilmeyecektir. Bu gelirler için ayrıca beyanname verilmesi de söz konusu değildir.


Menkul kıymet yatırım fonlarından olan borsa fonlarının kurumlar vergisinden bağışık tutulmuş olan portföy kazançları ise Gelir Vergisi Yasası'nın geçici 67'nci maddesinin (8) numaralı fıkrası kapsamında tevkifata tabi tutulmayacaktır. Bu fonların katılma belgelerinin alım-satımından sağlanan kazanç; bankalar veya aracı kurumlar tarafından geçici 67'nci madde kapsamında yüzde 15 oranında tevkifata tabi tutulacaktır.