DÜNYA<?:NAMESPACE PREFIX = O /><O:P> </O:P>
27.07.2005,ÇARŞAMBA<O:P> </O:P>
Damga vergisini kim öder?<O:P> </O:P>
<O:P></O:P>
<O:P></O:P>
<B style="mso-bidi-font-weight: normal">BİZE GÖRE / Veysi Seviğ <O:P></O:P>[/B]


Damga Vergisi Yasası'nın 3'üncü maddesi uyarınca bu verginin mükellefi, kağıtları imza edenlerdir. Bazı hallerde damga vergisine tabi olan kağıtlarla ilgili olarak, verginin bir tarafça üstlenileceği yönünde sözleşmelere özel hükümler konulmakta, bunun sonucunda damga vergisinin ödenmemesi halinde mevcut özel hüküm çerçevesinde diğer tarafın sorumlu olacağı ifade edilmektedir. <O:P></O:P>


Oysa Vergi Usul Yasası'nın 8'inci maddesi hükmü gereği olarak "Vergi kanunlarıyla kabul edilen haller müstesna olmak üzere, mükellefiyete veya vergi sorumluluğuna müteallik özel mukaveleler vergi dairelerini bağlamaz." <O:P></O:P>


Gerçekte gerek mükellefiyet gerekse sorumlulukla ilgili esaslar vergi yasaları ile belli edilir. Vergi yasaları ile belli edilen haller dışında mükellef veya sorumluların, bunları özel mukavelelerle değiştirmeleri, mükellef ve sorumlu sıfatından doğan görevleri başkasına aktarmaları mümkün değildir. Eğer bu tarz bir mukavele yapılmışsa bu, vergi dairesini bağlamaz. Vergi uygulaması bakımında geçerlilik taşımaz. <O:P></O:P>


Diğer yandan söz konusu yasanın 24'üncü maddesi uyarınca "Vergiye tabi kağıtların damga vergisinin ödenmemesinden veya noksan ödenmesinden dolayı alınması lazım gelen vergi ve cezadan, mükelleflere rücu hakkı olmak üzere kağıtları ibraz edenler sorumludur." <O:P></O:P>


Yasal düzenleme gereği "Birden fazla kişi tarafından imza edilen kağıtlara ait vergi ve cezanın tamamında imza edenler müteselsilen sorumludurlar. Bunlar arasında vergiden müstesna olanların bulunması damga vergisinin noksan ödenmesini gerektirmez. "Bu bağlamda" damga vergisinden muaf kuruluşlarca kişilerin "Damga Vergisine Tabi Kağıtları" belirleyen (1) sayılı tabloda yer alan işlemleriyle ilgili olarak düzenlenen ve sadece bu kurumların imzasını taşıyan kağıtlara ait verginin tamamı kişiler tarafından ödenir. Ancak yine yasal düzenleme gereği olarak "bu bağıtlara ait verginin hiç ödenmemesi veya noksan ödenmesi halinde vergi ve cezanın tamamından kişilerle birlikte kurumlar müteselsilen sorumludurlar." (Damga Vergisi Yasası Madde: 24) <O:P></O:P>


Mevcut yasal düzenlemeden de anlaşılacağı üzere kağıt üzerinde yer alan imza sahiplerinin tamamı damga vergisinden müteselsilen sorumlu olmaktadırlar. Burada bir başka özellik de kağıdı imzalamaları nedeniyle mükellef durumunda olan kişiler aralarında vergilerin paylaşılmasına ilişkin olarak yaptıkları sözleşmelerin geçerli olmayacağıdır. Bir başka anlatımla bu tür sözleşmeler vergi idaresi açısından bir önem taşımamaktadır. (Bakınız; Kırman, Ahmet "Damga Vergisi Kanunu Şerhi" genişletilmiş ikinci baskı Ankara, Sf:338) <O:P></O:P>


Dolayısıyla Vergi Usul Yasası'nın 8'inci maddesinde de hükme bağlandığı üzere damga vergisinin mükellefleri arasında yapılan sözleşmelerin vergi dairesi tarafından yapılacak tarhiyatlarda gerekçe olarak gösterilmesi imkanı bulunmamaktadır. <O:P></O:P>


"Kaldı ki, 24. madde ile mükellefiyete ilişkin özel sözleşme yapılmasının mümkün olmadığı, verginin tamamının ödenmesinden tüm imza sahiplerinin vergi dairesinin muhatabı durumunda oldukları görülmektedir." Bu nedenle sözleşmeden doğan vergilerin karşı tarafça ödeneceğine dair özel hükümler verginin alınması açısından önem arz etmemektedir. Bir başka anlatımla sözleşmede damga vergisinin karşı tarafa ait olduğu yolundaki iddialar gerek Damga Vergisi Yasası'nın 24 ve gerekse Vergi Usul Yasası'nın 8'inci maddeleri uyarınca geçersiz olmaktadır. <O:P></O:P>


İmza sahiplerinin vergi ve cezadan müteselsilen sorumluluklarının bulunmasına bağlı olarak, vergi idaresinin bunlardan herhangi birine tahsilat amacıyla yönelmesi mümkündür. <O:P></O:P>


Çeşitli neden ve yorumlar sonucunda vergisi ödenmemiş veya noksan ödenmiş kağıtları, vergi ve cezası tahsil edilmeden tasdik eden veya örneklerini çıkarıp veren noterler adına her bir kağıt için tahsil edilmeyen damga vergisi üzerinden maktu vergilerde yüzde 50, nispi verilerde yüzde 10 oranında özel usulsüzlük cezası kesilmektedir. Bu bağlamda söz konusu madde kapsamında kesilecek olan özel usulsüzlük cezaları her bir kağıt için (1) YTL'den az olamayacaktır. <O:P></O:P>


Ayrıca inceleme raporu sonucu saptanan ve tarhiyat öncesi uzlaşma tutanağı ile üzerinde uzlaşılan damga vergisinin vade tarihinden, uzlaşma tutanağının düzenlendiği tarihe kadar geçen süre için, bu süre zarfından gecikme zammı oranlarında değişikliklerin göz önünde bulundurulması suretiyle hesaplanan gecikme faizinin de ödenmesi gerekmektedir. (Danıştay 7. Daire E. No: 1997/2465, K. No: 1998/943 Bakınız: Topuz, İbrahim-Özkaya, Kadir "Seçilmiş Danıştay Kararları" Yaklaşım Yayıncılık 2005 Sf: 307-308)