DÜNYA<?:NAMESPACE PREFIX = O /><O:P> </O:P>
18.07.2005,PAZARTESİ<O:P> </O:P>
Kamu alacaklarının tecil yetkisi<O:P> </O:P>


<B style="mso-bidi-font-weight: normal">Veysi Seviğ<O:P> </O:P>[/B]


<O:P></O:P>


Amme Alacaklarının Tahsili Usulü Hakkındaki Yasa'nın 48'inci maddesi uyarınca "Amme borcunun vadesinde ödenmesi veya haczin tatbiki veyahut haczolmuş malların paraya çevrilmesi amme borçlusunu çok zor duruma düşürecekse, borçlu tarafından yazı ile istenmiş ve teminat gösterilmiş olmak şartıyla alacaklı amme idaresince veya yetkili kılacağı makamlarca; vergi, resim, harç, ceza tahkik ve takiplerine ait muhakeme masrafı, vergi cezası, para cezası ve gecikme zammı alacakları iki yılı, bu alacaklar dışında kalan amme alacakları ise beş yılı geçmemek üzere faiz alınarak tecil olunabilir." <O:P></O:P>


Yasal düzenleme gereği "Tecil selahiyetini kullanacak ve bu selahiyeti devredecek olanlar devlete ait amme alacaklarında ilgili vekiller vilayet özel idarelerine ait amme alacaklarında valiler belediyelere ait amme alacaklarında belediye başkanlarıdır. Bu bağlamda "...vergi, resim, harç, ceza tahkik ve takiplerine ait muhakeme masrafı, vergi cezası, para cezası ve gecikme zammı alacaklarının iki yılı, bu alacaklar dışında kalan amme alacaklarının ise beş yılı geçmemek üzere ve faiz alınarak tecil olunması" mümkün olup, buna göre devlete ait alacaklarda tecil ve taksitlendirme koşullarını belirleme yetkisi Maliye Bakanlığı'na ait bulunmaktadır. <O:P></O:P>


Bir başka anlatımla yasa, idarenin mevcut yasal koşulların yerine getirilmesi halinde faiz almak suretiyle amme alacağının türüne göre belirleyeceği süre için tecil yetkisini kullanması mümkün bulunmaktadır. <O:P></O:P>


Söz konusu yasal düzenlemede ifade edildiği üzere tecil işlemi mutlak olarak yapılabilecek bir uygulama değildir. Mevcut koşulların varlığı halinde amme alacağı tecil" olunabilir." <O:P></O:P>


Yasa maddesi; taksitlendirme isteminin kabul edilip edilmemesi konusunda idareye geniş bir takdir yetkisi tanımış ve bu konuda herhangi bir yüklenmemiş bulunmaktadır. (Danıştay 7'nci Daire E. No: 1975/3002, K.No: 1976/453) <O:P></O:P>


İdare, yetkisini alacak türlerine göre de kullanabilir. Örneğin bazı kamu alacaklarında tecil istemini kabul etmeyebilir. <O:P></O:P>


Diğer yandan idare amme borçlusunun tecil istemini inceleyerek değerlendirme yetkisine sahip bulunmaktadır. Bu bağlamda borcunun tecilini talep eden, ancak talepleri uygun görülmeyerek reddedilen borçlular söz konusu borçlarını reddin tebliğ tarihinden itibaren idarece 30 güne kadar verilebilecek ödeme süresi içinde ödedikleri takdirde söz konusu amme alacağı ödendiği tarihe kadar faiz alınmak suretiyle tecil olunur. <O:P></O:P>


Alacaklı amme idaresi tecil koşulları bulunsa dahi tecil yapma zorunda değildir. Bu konuda oluşan yargı kararları idarenin tecil konusunda yasal yetkisini dikkate almaktadır. <O:P></O:P>


Ancak idare tecil hakkında karar verirken borçlunun öteden beri borçları ödemede hüsnüniyet sahibi olup olmadığına bakmakta ve ayrıca borçlunun tecil istemi tarihi ile tecilin yapıldığı tarih arasında geçen süre zarfında tecil isteminde önerdiği taksit taahhütlerine göre kendiliğinden ödeme yapıp yapmadığı hususunu da dikkate almaktadır. Bir başka anlatımla tecil de borçlunun hüsnüniyet durumu ayrıca bir unsur olmaktadır. <O:P></O:P>


İdare tecil istemini kabul etmeden önce gerek görürse borçlu hakkında inceleme yapabilir. Bu inceleme borçlunun mali durumu ile tecil isteminin süresi içersinde borcun ödenip ödenemeyeceği açısından da ayrıca değerlendirilmesine yönelik olabilir. <O:P></O:P>


Yasal düzenleme gereği olarak tecil isteminin reddi yazılı olarak istemde bulunana bildirilir. <O:P></O:P>


Tecil koşullarına uygun davranılmaması halinde tecil geçerliliğini yitirir. Alacağın tamamı muaccel olur. Bu takdirde normal vade tarihinden itibaren gecikme zammı uygulanır. Bu bağlamda varsa tahsil edilmiş olan tecil faizleri hesaplanan gecikme zammından düşülür. <O:P></O:P>


Taksitlerin vadesinde ödenmemesi hali eğer mucbir sebepten kaynaklanıyorsa, bu takdirde mücbir sebep halleri taksit ödemelerinde de geçerli sayılmaktadır. <O:P></O:P>


Uygulamada Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkındaki Yasa'nın 48'inci maddesinde yer alan tecil işleminin idarece uyulması zorunlu bir düzenleme olduğu kanısı vardır. Oysa bu kanı yanlıştır. Konuya ilişkin olarak idarenin takdir ve değerlendirme yetkisi vardır. Bu bağlamda da yasada öngörülen koşullara uygun olmayan bir amme borcu için, idare tecil hükümlerini uygulayamaz. Maliye Bakanlığı bu konudaki takdir yetkisini aynı hukuksal durumda olan yükümlüler arasında ayırım yapmaksızın uygulamakla görevlidir.<O:P> </O:P>
<O:P></O:P>