KOBİ'ler ve indirimli kurumlar vergisi</span>



Hakan ÜZELTÜRK / </span>VERGİ ve HUKUK

</span>

Bu yazıyla birçok okuruma da cevap vermiş oluyorum.
Anlaşılan bu güne kadar kamuoyunda çeşitli vesilelerle yer alan bu
konular önemli bir kesime henüz yeterince ulaşamamış. Bilindiği üzere
daha önce bu köşede açıkladığımız 5904 sayılı kanunla Kurumlar Vergisi
Kanunu'na eklenen geçici 5. madde ile KOBİ olarak bilinen küçük ve orta
büyüklükteki işletmelerin 31.12.2009 tarihine kadar yapacakları
birleşmeler bakımından bazı vergi teşvikleri getirilmiştir. KOBİ'ler
Türk Ticaret Kanunu hükümlerince kurulan, 2008 yılının aralık ayına
ilişkin olarak verilen sigorta bildirgesine göre 10 ile 250 kişi
çalıştıran, 2008 yılı hesap döneminin sonu itibariyle yıllık net
satışları toplamı 25 milyon TL'yi geçmeyen veya aktif toplamı 25 milyon
TL'den az olan ticari işletmeleri ifade etmektedir. Yapılan
düzenlemenin madde gerekçesinde KOBİ'lerin mali yapılarını
güçlendirmek, ölçek verimliliğini sağlamak, rekabet ortamına uyum
kapasitelerini güçlendirmek, istihdam düzeylerini artırmak ya da
korumak gibi amaçlarla birleşmelerinin vergi yoluyla teşvik edilmesi
amaçlanmaktadır.

Bu çerçevede KOBİ'ler için 31 Aralık 2009'a
kadar gerçekleşen birleşme işlemlerinden doğan kazançlar aşağıdaki
şartlar altında kurumlar vergisinden istisna tutulmuştur:

-
Birleşilen kurum tarafından münfesih kurumun birleşme tarihindeki sabit
kıymetlerinin rayiç bedelle, diğer kıymetlerin ise Vergi Usul
Kanunu'nun değerleme hükümlerine göre değerlendirilmesi suretiyle bir
bütün halinde devralınması ve bilançoya kaydedilmesi,

- Birleşmeden doğan kazançların tamamen birleşme tarihi itibariyle birleşen şirketin sermayesine eklenmesi,

-
Birleşilen kurumun, münfesih kurumun tahakkuk etmiş ve edecek vergi
borçlarını ödeyeceğini ve diğer ödevlerini yerine getireceğini;
münfesih kurumu, birleşmenin Ticaret Sicili Gazetesi'nde ilan edildiği
tarihten itibaren otuz gün içinde birleşme nedeniyle vereceği kurumlar
vergisi beyannamesine ekli bir taahhütnameyle taahhüt etmesi,

-
Birleşme sonrası üç yıl süreyle aylık ortalama bazda birleşilen kurum
ile münfesih kurum tarafından 1.4.2009 tarihinden önce verilen son aya
ilişkin sigorta bildirgelerine göre istihdam edilenlerin toplamından az
olmamak üzere aylık istihdam sağlanması.

Bunun yanında getirilen
birleşmenin gerçekleştiği hesap dönemi dahil olmak üzere üç yıl süreyle
indirimli kurumlar vergisi uygulaması kapsamında Bakanlar Kurulu'nun bu
düzenlemeden yararlanan işletmeler için kurumlar vergisi oranını % 75'e
kadar indirimli belirleme yetkisi sebebiyle uygulanacak kurumlar
vergisi oranı % 20'den % 5'e kadar düşmektedir. Bu çerçevede Bakanlar
Kurulu'nun 2009/15386 sayılı kararı ile 31.12.2009 tarihine kadar
gerçekleştirilecek olan KOBİ birleşmelerinde birleşme nedeniyle infisah
eden kurumun, birleşme tarihinde sona eren hesap döneminde elde ettiği
kazançlar ile birleşilen kurumun birleşme işleminin gerçekleştiği hesap
dönemi dahil olmak üzere üç hesap döneminde elde ettiği kazançlardan %
5 oranında kurumlar vergisi alınacaktır (RG: 5.9.2009-27340).

Bu
kanun kapsamında yapılan birleşmeler sonrasında üç yıl boyunca Kurumlar
Vergisi Kanunu'na göre birleşme, bölünme, devir ve hisse değişimi,
tasfiye veya sermaye azaltımı durumunda zamanında tahakkuk ettirilmeyen
vergiler gecikme faizi ile birlikte tahsil edilecek olup, birleşen
kurumların öz sermaye tutarını geçmeyen devreden zararlarının kurumlar
vergisinden mahsubu mümkündür. Ayrıca münfesih kurumdaki kayıtlı
değerleri üzerinden kalan süre için amortisman ayrılmasına devam
edilecektir. Birleşme sonrasında varlıkların satışının devir bedelinden
düşük bir bedelle yapılması durumunda oluşan zararlar indirim konusu
yapılamaz. Yapılacak birleşmeler bakımından birleşilen kurum
tarafından münfesih kurumun birleşme tarihindeki sabit kıymetlerinin
rayiç bedelle, diğer kıymetlerin ise Vergi Usul Kanunu'nun değerleme
hükümlerine göre değerlenmesi suretiyle bir bütün halinde devralınması
ve bilançosuna kaydedilmesi gerekmektedir.

KOBİ birleşmelerinde
amortismana tabi iktisadi kıymetlerin sabit değer olarak kabul edilmesi
ve dolayısıyla birleşme tarihindeki rayiç bedelle devri
öngörülmektedir. Rayiç bedel Vergi Usul Kanunu mükerrer madde 266'da
yer almaktadır. Bu kapsamda Kurumlar Vergisi Kanunu 4 seri numaralı
genel tebliği uyarınca sabit kıymet ifadesinden Vergi Usul Kanunu'nun
313. maddesi uyarınca amortisman mevzuunu oluşturan iktisadi
kıymetlerin anlaşılması gerekmektedir. Görüldüğü üzere 31 Aralık'a
kadar devam edecek olan bu süreç getirdiği avantajlar bakımından
KOBİ'ler tarafından çok iyi bir şekilde değerlendirilmelidir. 10
kişiden az kişiye istihdam sağlayan işletmeler açısından yapılacak bir
düzenleme de beklentiler arasında bulunmaktadır.

KOBİ'lerin
yanında temel hatlarıyla indirimli kurumlar vergisi kavramı 5838 sayılı
kanunla Kurumlar Vergisi Kanunu'na eklenen 32/A maddesi olarak
28.2.2009 tarihinden itibaren yürürlüğe girdi. Yapı olarak daha önceki
dönemlerde yer alan yatırım indirimi müessesesini hatırlatmaktadır.
Kapsam olarak bakıldığında kurumlar ve gelir vergisi mükellefleri
yararlanmakla birlikte finans ve sigortacılık alanında faaliyette
bulunan kurumlar ile iş ortaklıkları kapsam dışındadır. Bunun yanında
metinde belirtilen farklı başka alanlar da kapsam dışındadır.

Yapılan
düzenleme kapsamında yatırımın teşvik belgeli olması gerekmektedir.
Hazine Müsteşarlığı tarafından verilecek olan bu belgeye müracaat
tarihinden sonra yapılacak olan yatırım harcamaları kapsam içinde
olacaktır. Bu tarihten önceki yatırım harcamaları teşvikten
yararlanamayacağı gibi 28.2.2009 tarihinden önce yapılan teşvik belgeli
yatırımlar da indirimli kurumlar vergisi uygulamasından
yararlanamayacaktır. Bu durum kamuoyu bakımından adaletsizliklere sebep
olduğundan tarafımıza da haklı serzenişler ulaşmaktadır. Biz de bu
vesileyle konuyu ilgili birimlere aktarmış olalım. Sözkonusu imkân
16.7.2009 tarihinde yayınlanan 2009/15199 sayılı Bakanlar Kurulu
Kararnamesi ile büyük ölçekli yatırımlarla bölgesel kabul edilen
yatırımlara da tanınmış olup, bu kapsamda aranacak olan asgari yatırım
tutarı ve istihdam büyüklükleri belirlenmiştir.

Bakanlar Kurulu
Kararnamesi kapsamında büyük ölçekli yatırımlar ile bölgesel uygulama
kapsamında gerçekleştirilen yatırımlarda 5520 sayılı Kurumlar Vergisi
Kanunu'nun 32/A maddesi çerçevesinde, kurumlar vergisi veya gelir
vergisine uygulanacak indirim oranları ile yatırıma katkı oranları
aşağıda belirtilmektedir.


Bölgesel uygulamaBüyük ölçekli yatırımlar

BölgelerYatırıma
katkı oranı (%)Kurumlar vergisi veya gelir vergisi indirim oranı
(%)Yatırıma katkı oranı (%)Kurumlar vergisi veya gelir vergisi
indirim oranı (%)

I10252525

II15403040

III20604060

IV25804580


Ancak, teşvik belgesi kapsamında 31.12.2010 tarihine kadar yatırıma
başlanması hâlinde aşağıda belirtilen indirim oranları ile yatırıma
katkı oranları uygulanacaktır.


Bölgesel uygulamaBüyük ölçekli yatırımlar

BölgelerYatırıma
katkı oranı (%)Kurumlar vergisi veya gelir vergisi indirim oranı
(%)Yatırıma katkı oranı (%)Kurumlar vergisi veya gelir vergisi
indirim oranı (%)

I20503050

II30604060

III40805080

IV60907090


Bölge I: İstanbul, Ankara, İzmir, Bursa, Eskişehir, Bilecik, Kocaeli, Sakarya, Düzce, Bolu, Yalova, Tekirdağ, Edirne, Kırklareli

Bölge II: Adana, Mersin, Aydın, Denizli, Muğla, Antalya, Isparta, Burdur, Balıkesir, Çanakkale (Bozcaada, Gökçeada hariç)

Bölge
III: Zonguldak, Karabük, Bartın, Manisa, Afyonkarahisar, Kütahya, Uşak,
Konya, Karaman, Amasya, Gaziantep, Adıyaman, Kilis, Tokat, Hatay,
Kahramanmaraş, Osmaniye, Kayseri, Sivas, Çorum, Yozgat, Kırıkkale,
Aksaray, Niğde, Nevşehir, Kırşehir, Samsun

Bölge IV: Trabzon,
Ordu, Giresun, Rize, Artvin, Gümüşhane, Malatya, Elazığ, Bingöl,
Tunceli, Kastamonu, Çankırı, Sinop, Erzurum, Erzincan, Bayburt,
Şanlıurfa, Diyarbakır, Mardin, Batman, Şırnak, Siirt, Ağrı, Kars,
Iğdır, Ardahan, Van, Muş, Bitlis, Hakkâri, Çanakkale'nin Bozcada ve
Gökçeada ilçeleri.




Dünya Gazetesi
</span>