<blockquote id="" style="padding: 0pt; clear: left;">
<div style="margin: 0in 0in 0pt;">23.9.2009
günlü Referans gazetesinde Anadolu Ajansı kaynaklı bir haber yer aldı.
Bu haberde yer alan bilgileri değerlendirmeden önce habere tekrar
özetle bir göz atalım:</span></div>
<div style="margin: 0in 0in 0pt;">"Gelir
İdaresi Başkanlığı, risk analizlerini yapacak yeni bir yazılım
sistemiyle bütün mükelleflere karne vermeye hazırlanıyor. Edinilen
bilgiye göre Gelir İdaresi Başkanlığı Bilgi İşlem Merkezi'nde, Vergi
Daireleri Otomasyon Sistemi VEDOP-3 çerçevesinde yeni bir yazılım
programı uygulamaya konuluyor. Program, Türkiye çapında bütün
mükelleflerin çeşitli kriterler çerçevesinde değerlendirmeye tabi
tutulmasını öngörüyor. Yeni sistemde, Gelir ve Kurumlar Vergisi, Katma
Değer Vergisi, Özel İletişim Vergisi, Banka ve Sigorta Muameleleri
Vergisi, Özel İşlem Vergisi ile diğer vergi mükellefleri elektronik
ortamda sürekli takibe alınacak.</span></div>
<div style="margin: 0in 0in 0pt;">Yeni
yazılım programında, mükelleflerin risk analizi ve değerlendirmelerine
dönük onlarca değişik kriter yer alacak. Örneğin beyannamesini düzenli
verenle naylon fatura düzenlediği tespit edilen bir mükellefin
karnesine bu bilgiler işlenecek ve buna göre bir puanlama yapılacak. A
mükellefinin sahte fatura kullandığı tespit edilmişse, kendisine
örneğin eksi 10 puan, beyanname vermediyse eksi 2 puan verilecek.
Sektör ortalamalarının üstünde gelir beyan ettiyse artı 3 puan alacak. </span></div>
<div style="margin: 0in 0in 0pt;">Her
sektör ve her mükellef için çeşitli kriterlere göre yapılacak
değerlendirme ve not verme işlemi, mükellefin yıl içindeki ve yıl
sonundaki karnesini de ortaya koyacak. Yeni yazılım sayesinde Gelir
İdaresi Başkanlığı'nda bir tuşa basılarak, Türkiye genelindeki bütün
mükellefler için belirlenen kriterler çerçevesinde notlama işlemi
gerçekleştirilecek.</span></div>
<div style="margin: 0in 0in 0pt;">Söz
konusu işlem, aylık ya da 3 ayda bir yine elektronik ortamda
güncellenecek. Böylece hangi mükellefte hangi gelişmenin yaşandığı an
ve an izlenebilecek. Gelir İdaresi Başkanlığı'nda, puanlama ile her
mükellef için mükellef karnesi hazırlanmış olacak. Karne notu düşük
olanlar riskli mükellef sayılacak. Vergi incelemeleri de bu risk
analizlerine göre yapılacak. İncelemelerde notu düşük mükellefler
öncelik alacak."</span></div>
<div style="margin: 0in 0in 0pt;">Haber aynen böyle.</span></div>
<div style="margin: 0in 0in 0pt;">Bu
haberin düşündürdüğü ilk sorular: Bu uygulamanın şeffaf olup
olmayacağı? Bir başka anlatımla herkesin kendi karnesini görüp
göremeyeceği? Karnesi yanlış olanların düzeltilmesi için müracaat
hakkının olup olmayacağı?</span></div>
<div style="margin: 0in 0in 0pt;">Kendisi
hakkında hatalı karne düzenlenen bir mükellefin bu karnesini
göremediği, hatalı bilgi ve notları düzelttiremediği ve yargı
haklarının bulunmadığı bir sistem öngörülüyorsa burada mükellef ve
hatta insan hakları yönünden son derece sakıncalı bir uygulama
karşımıza çıkacaktır. Gizli puanlar, gizli ölçütler, gizli
değerlendirmeler ve gizli karneler, hukuk devletinin maliye idaresini
değil, keyfi idareyi ifade eder. </span></div>
<div style="margin: 0in 0in 0pt;">Zira
bu uygulama giderek ticari ilişki neticesinde belge temin edilen
mükelleflerin karnesine göre asıl mükellefin değerlendirilmesi
uygulamasına kadar varabilir. Ba ve Bs formlarındaki bilgilerden
hareketle düşük notlu kişilerle alışveriş yapanların incelemeye
alınmasından hiç incelenmeden notunun düşürülmesine kadar uygulama
yapılması mümkündür. </span></div>
<div style="margin: 0in 0in 0pt;">Bu
uygulama ancak, bahsettiğimiz mükellef haklarına saygıyla başarılı
olabilir. Aksi halde bu uygulama, halen varlığını yasal dayanaksız
olarak sürdüren "kod uygulaması"nın yeni bir versiyonu olarak karşımıza
çıkar. </span></div>
<div style="margin: 0in 0in 0pt;">Ben,
bu noktada yeni karne uygulamasının çok eleştirilen ve bu yüzden epey
yıpranan kod uygulamasının yerini almak üzere, onun alternatifi olarak
öngörüldüğünü düşünmek dahi istemiyorum. </span></div>
<div style="margin: 0in 0in 0pt;">Bu
uygulamanın hukuksal sorunların yanı sıra Hazine geliri açısından bir
anlam ifade edebilmesi ise yüksek notlu mükelleflere bazı ayrıcalıklar
tanınması ile mümkün olabilir. Örneğin hiç borcu olmayan ve son üç
yılda bütün beyannamelerini süresinde vermiş olanlara bir veya iki puan
düşük vergi oranı uygulanması veya bu mükelleflerin vergi taksitlerini
erken ödemeleri halinde indirim yapılması gibi uygulamalarla yüksek
karne notu teşvik edilebilir.</span></div>


"Marifet iltifata tabidir" özdeyişindeki gibi "iyi karne, hediyeyi hak eder."
</span>

referans / bumin doğrusöz
</span>
</blockquote>