Okur-yazar olmayan işçiye imzalatılan ibraname</span>

Av. Ali YÜKSEL / </span>YARGITAY KARARLARI</span>






Av. Cihan AVCI


Yargıtay 9. Hukuk Dairesi 15.03.2005 tarih ve 2004/17069 E. ve
2005/6989 K. sayılı ilamında okur yazar olmayan işçiye imzalatılan
ibranamenin geçerliliğini tartışmıştır. Yargıtay incelediğimiz
kararında okur-yazar olmayan kişiden alınan ibranamelerin sıhhatinin ve
geçerliliğinin ne şekilde tespit edileceğini, mahkemelerin böyle bir
durumda hangi yolları takip etmesi gerektiğini detaylı olarak
göstermiştir. Uygulamada işçilerden alınan ibranamelerin mahkemeler
önünde alacağın ödendiğini ispatlaması bazen sağlanamamaktadır.
Mahkemeler, ibranamenin serbest irade ile verilmediğinden veya içeriği
bilinmeden imzalanmasından ötürü bu ibranameleri geçersiz
sayabilmektedirler. Gelinen noktada bir çok suiistimale açık bir durum
söz konusudur. İş akitlerinin sonunda her türlü hak ve alacağını alıp,
ibraname veren işçiler, aslında özgür iradeleri ile verdikleri
ibranameleri inkar yoluna gitmektedir. Bu da işverenlerin aynı alacağı
iki defa ödemesine sebep olmaktadır.

İncelememize konu kararda
davacı kıdem, ihbar tazminatı ile yıllık ücretli izin bayram ve genel
tatil gündeliklerinin ödetilmesine karar verilmesini talep etmiştir.
Yerel mahkeme talebi kısmen hüküm altına almıştır. Karar davalı
tarafından temyiz edilmiştir.

Yargıtay davalı yanın temyiz
talebi üzerine dosyayı incelemiş ve yerel mahkeme kararını bozmuştur.
Yargıtay öncelikle uyuşmazlığın hangi noktada belirginleştiğini ortaya
koymuştur. Buna göre uyuşmazlık; dosya içinde bulunan 21.4.2003 tarihli
ibranamenin geçerli olup olmadığına ilişkindir. Davacının imzasını
taşıyan söz konusu ibranamede, davaya konu olan fazla çalışma ve bayram
tatil ücretleri ile yıllık izin ücretinin ödenmiş olduğu açıklanmıştır.
Davacı işçinin okur-yazar olmadığı ve neye imza attığını bilemeyecek
durumda olduğu ileri sürülmüştür. Nitekim, avukata vekaletname
verildiği sırada noter işleminde davacıya düzenlenen vekaletname
okunmuş ve davacı da parmak basmıştır. Yargıtay; bu durumda ibranamenin
geçerli olup olmadığı noktasında davacının okur-yazar olup olmadığının
araştırılmasını, şayet okur-yazar olmamakla birlikte imzasını
kullanabildiği sonucuna varılırsa o takdirde ibranamenin içeriğinden
haberdar olup olmadığının belirlenmesi gerektiğine hükmetmiştir.

Görüldüğü
üzere Yargıtay okur-yazar olmasa bile bir işçinin verdiği ibranamenin
şartları varsa geçerli olabileceğini belirtmektedir. Burada öncelikle
kişinin okur-yazar olmadığının araştırılması ve devamla ibranamenin
içeriğinden haberdar olup olmadığının sorgulanması gerekmektedir. Peki
okur-yazar olmayan işçinin verdiği ibranamenin içeriğinden haberdar
olup olmadığı nasıl araştırılabilecektir? Bu konuya verilecek cevap
esasında içeriğine itiraz edilen ve serbest irade ürünü olmadığı iddia
edilen ibranamelerin hepsine yönelik bir cevap olacaktır. En başta
ifade edilmelidir ki, ibranamenin aksini iddia eden işçinin bunu
ispatlaması gerekmektedir. Yani ibraya rağmen ödemeyi almadığını,
ibranın serbest irade ile verilmediğini iddia eden işçi bu iddiasını
ispatla mükelleftir. İşçi ibranamenin içeriğinden haberdar olmadığını
ve ibranameyi serbest irade ile imzalamadığını her türlü deliller
ispatlayabilecektir. Bu noktada işverenlerin ibranameyi noter huzurunda
alması ve ibra karşılığı ödenecek tazminatları banka kanalı ile
göndermesi son derece yararlı olacaktır.





Dünya Gazetesi
</span>