KOBİ'lere birleşmede sağlanan kurumlar vergisi desteği 2</span>

Akif AKARCA / Dr.Mehmet ŞAFAK / </span>Verginin Gündemi</span>
akif.akarca@alfaymm.com







Dr. Mehmet ŞAFAK


Teşviklerden yararlanılabilmesine ilişkin şartlar Birleşme kapsamında kıymetlerin devri

Kanunun
geçici 5. maddesi uyarınca yapılacak KOBİ birleşmelerinde, münfesih
kurumun birleşme tarihindeki sabit kıymetlerinin rayiç bedelle, diğer
kıymetlerinin ise 213 sayılı Vergi Usul Kanunu'nun değerleme
hükümlerine göre değerlemek suretiyle bir bütün halinde birleşilen
kurum tarafından devralınması ve bilançosuna kaydedilmesi gerekmektedir.

Sabit
kıymet ifadesinden, Vergi Usul Kanunu'nun 313. maddesi uyarınca
amortisman mevzuunu oluşturan iktisadi kıymetlerin anlaşılması
gerekmektedir. Dolayısıyla, gayrimenkullerle anılan kanunun 269.
maddesi gereğince gayrimenkul gibi değerlenen iktisadi kıymetler ile
alet, edevat, mefruşat, demirbaş ve sinema filmleri sabit kıymet olarak
dikkate alınacaktır. Buna göre, birleşen münfesih kurumun aktifinde
görünen birleşme tarihindeki sabit kıymetler, rayiç bedelle birleşilen
kuruma devredilecektir.

Münfesih kurumun sabit kıymetler
dışındaki diğer kıymetleri ise Vergi Usul Kanunu'nun değerleme
hükümlerine göre değerlemek suretiyle birleşilen kuruma devredilecektir.

Birleşme işleminden doğan kazançların sermayeye eklenmesi

KOBİ
birleşmelerinde münfesih kurumda doğan birleşme kazançlarının birleşme
tarihi itibariyle birleşilen kurumun sermayesine eklenmesi gerekmekte
olup sermayeye eklenecek kazanç tutarı, birleşme nedeniyle kurumlar
vergisinden istisna edilen kazanç tutarı ile aynı olacaktır.

Birleşen ve birleşilen kurumlar arasındaki külli halefiyet

KOBİ
birleşmelerinde, birleşilen kurumun, münfesih kurumun tahakkuk etmiş ve
edecek vergi borçlarını ödeyeceğini ve diğer ödevlerini yerine
getireceğini, münfesih kurumun birleşme nedeniyle vereceği kurumlar
vergisi beyannamesine ekli bir taahhütnameyle taahhüt etmesi
gerekmektedir.

Buna göre birleşilen kurum birleşen kurumun külli
halefi haline gelmektedir. İster tahakkuk etmiş olsun isterse daha
sonraki tarihlerde doğacak olsun birleşen kurumun bütün vergi
borçlarından birleşilen kurum sorumlu olacaktır.

İstihdam şartı

KOBİ
birleşmelerinde, birleşme işlemi sonrasında birleşilen kurumda, üç yıl
süreyle aylık ortalama bazda, birleşilen kurum ile münfesih kurum
tarafından 01/01/2009 tarihinden önce verilen son aya ilişkin sigorta
bildirgelerine göre istihdam edilenlerin toplamından az olmamak üzere
istihdam sağlanması gerekmektedir.

Dolayısıyla, istihdam şartı
ile birlikte geçici 5. maddenin birinci fıkrasında yer alan diğer
şartların da yerine getirilmesin halinde istisna ve indirimli oran
uygulamasından yararlanılabilmesi mümkün olup şartların ihlali halinde,
zamanında tahakkuk ettirilmeyen vergiler, genel hükümlere göre
birleşilen kurumdan tahsil edilecektir.

Birleşilen kurumun daha sonraki tarihlerde birleşme, devir, bölünme ve hisse değişimi işlemlerine tabi tutulmaması

Geçici
5. maddenin dördüncü fıkrasına göre, birleşilen kurumun; birleşme
tarihinden itibaren indirimli kurumlar vergisi uygulamasının sona
erdiği yılı izleyen üçüncü yılın sonuna kadar;

- Kanunun 18. ve 19. maddelerine göre birleşme, devir, bölünme ve hisse değişimi işlemlerine tabi tutulmaması,

- Tasfiye edilmemesi,

- Sermaye azaltımında bulunmaması

gerekmektedir.
31/12/2009 tarihine kadar KOBİ'lerin kendi aralarında yapacakları
birleşme, devir, bölünme ve hisse değişimi işlemleri bu şartların
ihlali anlamına gelmemektedir.

Bu şartlara uyulmaması durumunda,
birleşmeden dolayı istisna uygulaması nedeniyle veya indirimli kurumlar
vergisi uygulaması nedeniyle zamanında tahakkuk ettirilmeyen vergiler,
ceza uygulanmaksızın gecikme faizi ile birlikte birleşilen kurumdan
tahsil edilecektir.

Birleşme tarihi

Kanunun geçici 5.
maddesinin birinci fıkrasının (c) bendinde, birleşilen kurumun,
münfesih kurumun tahakkuk etmiş ve edecek vergi borçlarını ödeyeceğini
ve diğer ödevlerini yerine getireceğini, münfesih kurumun, birleşmenin
Ticaret Sicili Gazetesi'nde ilan edildiği tarihten itibaren otuz gün
içinde birleşme nedeniyle vereceği kurumlar vergisi beyannamesine ekli
bir taahhütnameyle taahhüt etmesi gerektiği belirtilmektedir.

KOBİ
birleşmesinin ticaret sicilinde tescil edildiği tarih ise birleşme
tarihi olarak kabul edilecek ve KOBİ birleşmelerine yönelik olarak
31/12/2009 tarihine kadar yapılan tesciller geçici 5. madde kapsamında
değerlendirilecektir.

Birleşme beyannamesinin verilme süresi

Münfesih
kurumun birleşme tarihine kadar olan faaliyet kazançları ile birleşme
kazançlarının yer aldığı beyannamenin, birleşmenin Ticaret Sicili
Gazetesi'nde ilan edildiği tarihten itibaren otuz gün içinde münfesih
kurumun bağlı olduğu vergi dairesine verilmesi gerekmektedir.

Birleşme
nedeniyle verilecek bu beyanname, münfesih kurum adına birleşilen kurum
tarafından verilecektir. Bu beyannamenin ekinde ayrıca, birleşilen
kurumun münfesih kurumun tahakkuk etmiş ve edecek vergi borçlarını
ödeyeceğini ve diğer ödevlerini yerine getireceğini belirten
taahhütnamenin yer alması gerekmektedir.

KOBİ birleşmelerinde zarar mahsubu

Geçici
5. madde uyarınca gerçekleştirilecek KOBİ birleşmelerinde, birleşen
kurumların birleşme tarihi itibariyle özsermaye tutarını geçmeyen
zararları, kanunun 9. maddesinin birinci fıkrasının (a) bendinde
belirtilen şartlarla kurumlar vergisi matrahının tespitinde indirim
konusu yapılabilecektir.

Kanunun 9. maddesinin birinci fıkrasının
(a) bendiyle sadece faaliyetten doğan zararların mahsubuna izin
verilmektedir. Dolayısıyla, KOBİ birleşmelerinde münfesih kurumda,
birleşme işlemi nedeniyle zarar ortaya çıkması halinde, bu zararların
birleşilen kurum tarafından mahsup edilmesine imkan bulunmamaktadır.

Buna göre, KOBİ birleşmelerinde,

- Birleşen ve birleşilen kurumların son beş yıla ilişkin kurumlar vergisi beyannamelerini kanuni süresinde vermiş olmaları,

-
Birleşen kurumun faaliyetine birleşmenin meydana geldiği hesap
döneminden itibaren en az beş yıl süreyle devam edilmesi şartıyla,
birleşme nedeniyle infisah eden kurumların birleşme tarihi itibariyle
öz sermaye tutarını geçmeyen faaliyet zararları, birleşilen kurum
tarafından kurumlar vergisi matrahının tespitinde indirim konusu
yapılabilecektir.

Amortisman uygulamaları

KOBİ
birleşmelerinde, birleşme nedeniyle infisah eden kurumdan devralınan
amortismana tabi iktisadi kıymetler için faydalı ömürleri dikkate
alınmak suretiyle münfesih kurumdaki kayıtlı değerleri üzerinden kalan
süre için amortisman ayrılabilecektir.

Dolayısıyla, amortismana
tabi iktisadi kıymetler için birleşilen kurumda yapılacak amortisman
uygulamalarında, bu kıymetlerin devir değerleri değil, münfesih
kurumdaki birikmiş amortismanlar dahil kayıtlı değerleri esas
alınacaktır. Aynı şekilde bu kıymetlerin faydalı ömürlerinden, infisah
eden kurumda amortismana tabi tutulan süreler düşülecek ve birleşilen
kurumda kalan süre itibariyle amortisman uygulaması yapılabilecektir.

Taşınmaz ve iştirak hissesi satış kazancı istisnası karşısındaki durumu

Kanunun
geçici 5. maddesinin sekizinci fıkrasına göre, KOBİ birleşmelerinde,
birleşme suretiyle devralınan taşınmazlar, iştirak hisseleri, kurucu
senetleri ve intifa senetleri ile rüçhan haklarının indirimli kurumlar
vergisi uygulanan hesap dönemleri içinde satışı halinde, ayracı
Kurumlar Vergisi Kanunu'nun 5. maddesinin birinci fıkrasının (e) bendi
ile sağlanan %75'lik istisnanın uygulanması mümkün değildir.

Dünya Gazetesi
</span>