İCRA DAİRESİNCE SATILAN MALLARDA MUHASEBE UYGULAMA

[Hüseyin URAY]

<div ="Secti&#111;n1">

İCRA
DAİRESİNCE SATILAN MALLARDA </span>MUHASEBE UYGULAMASI</span></span>

</div>

<br style="page-break-before: always;" clear="all">
</span>

<div ="Secti&#111;n2">

</span>

Sakıp ŞEKER <a name="bas"></a></span>*</span>

</span>

I GİRİŞ</span>

İşletmeler çeşitli nedenlerle borçlarını vadesinde ödeyemeyip icra
takibine </span></span>maruz kalabilmektedirler. Alacaklıların
işletmenin ticari mal ve demirbaşla</span>rını icra yoluyla sattırmak suretiyle
alacaklarını tahsil etmeleri halinde, mu*</span>hasebe kayıtlarının ne şekilde yapılacağı
konusunda duraksamaya düşülebil</span>mektedir. Aşağıda bu konuya ilişkin muhasebe
uygulamaları hakkındaki gö*</span>rüşlerimize yer verilmiştir.</span>

</span>

II TİCARİ MALLARIN
MUHASEBE KAYITLARI</span>

<b style="">A SATIŞIN MALİYET BEDELİNİN ALTINDA GERÇEKLEŞMESİ </span>[/b]

l Borçlunun Kayıtları</span><b style="">[/b]

(X) Ltd Şti'nin</span> satıcı (Y) firmasına olan 3 milyar lira tutarındaki
borcunu vade*</span>sinde ödeyemediği için icra dairesi vasıtasıyla işletmenin stoklarında
bulunan </span>ticari
malların bir kısmının cebri icra yoluyla satılması halinde, borçlu firmanın
kayıtları aşağıda gösterilmiştir.</span>

İcra dairesi borçlu (X)
firmasının işyerine giderek emsal bedeli 3 milyar lira </span>tutarındaki ticari
malı haczederek işletmeden götürmüştür. Bu takdirde, (X) </span>firması işletmeden
götürülen ticari malların maliyet bedellerini hesaplayarak </span>153 TİCARİ MALLAR
hesabından çıkartıp, ilgili icra dairesini borçlandırma</span>lıdır. Söz konusu
malların maliyet bedelinin 4 milyar lira olduğu tespit edilmiş olsun. Bu
takdirde muhasebe kaydı aşağıdaki gibi yapılmalıdır.</span>

136 DİĞER
TİCARİ ALACAKLAR</span> </span>4.000.000.000</span></span>

153
TİCARİ MALLAR</span> </span>4.000.000.000</span>

Haczedilen malların stoklardan
çıkarılması</span>

Haczedilen malların
işletmede işletme yetkilisine satış yapılıncaya kadar yedi e</span>min tutanağı </span>ile bırakılması
halinde 136 No.lu</span> hesap yerine 157 DİĞER STOK*LAR
hesabına alınabilir.</span>

İcra dairesinin söz konusu malın açık
artırma yoluyla KDV hariç 2,5 milyar li*raya satılması halinde borçlu firmanın
muhasebe kaydı aşağıdaki gibi yapılma*lıdır.</span></span>

320 SATICLIAR</span> </span>2.500.000.000</span></span>

689 DİĞER
OLAĞANDIŞI ZARARLAR</span> </span>1.500.000.000</span>

136 DİĞER
TİCARİ ALACAKLAR</span> </span>4.000.000.000</span>

(X) Ltd. Şti'nin</span> 3 milyar liralık borcu bu kayıtla 500 milyon liraya
düşmüştür. </span>Ancak işletme söz konusu satış nedeniyle 1,5 milyar lira zarar etmiştir.</span>

2 Alacaklının
Kayıtları</span>

Alıcı şüpheli
alacaklar hesabında gösterdiği alacak nedeniyle icra dairesi vası*</span>tasıyla yaptığı
tahsilatı aşağıdaki gibi kaydetmelidir.</span>

136 DİĞER
TİCARİ ALACAKLAR</span> </span>2.500.000.000</span></span>

İcra
Dairesi</span>

128 ŞÜP.
TİCARİ ALACAKLAR</span> </span>2.500.000.000</span>

İcra dairesi
vasıtasıyla (X) Ltd. Şii'den olan alacağın mahsubu</span>

129 ŞÜP. TİC.
ALAC. KARS.</span> </span>2.500.000.000</span></span>

644
KONUSU KALMAYAN KARŞILIKLAR</span> </span>2.500.000.000</span>

(X) Ltd. Şti'den</span> olan şüpheli
alacak karşılığının iptali</span>

1 00 KASA</span> </span>2.500.000.000</span>

136 DİĞER TİCARİ ALACAKLAR</span> </span>2.50Ü.ÜOÜ.OOO</span></span>

İcra dairesinden
yapılan tahsilat</span>

<b style=""></span>[/b]

<b style="">B
SATIŞIN MALİYET BEDELİNİN ÜSTÜNDE GERÇEKLEŞMESİ</span>[/b]

İcra
dairesinin sözkonusu</span> malı 4.250 milyon liraya satması
halinde, borçlu firma borç fazlası 250 milyon lirayı icra dairesinden nakit
olarak tahsil edecektir. İcra </span>dairesi satılan mal bölünebiliyorsa borca yetecek kadar
kısmını satıp kalan malı </span>borçluya iade etmelidir. Bu takdirde muhasebe kaydı
aşağıdaki gibi yapılmalıdır.</span>

</div>

<br style="page-break-before: always;" clear="all">
</span>

<div ="Secti&#111;n3">

320 SATICILAR</span> </span>3.000.000.000</span></span>

100 KASA</span> </span>l .250.000.000</span></span>

1 36 DİĞER
TİCARİ ALACAKLAR</span> </span>4.000.000.000</span></span>

679 DİĞER
OLAĞANDIŞI KARLAR</span> </span>250.000.000</span>

III </span>DURAN VARLIKLARIN İCRA DAİRESİNCE SATILMASI</span>

Duran varlıkların
icra dairesince satılması halinde de yukarıdaki esaslara göre </span>işlem yapılır. Ancak duran varlıklar
satışlarında ilgili varlığa ait birikmiş amor*tisman, değer artış fonu ve
gelecek yıllarda indirilecek KDV gibi hususların ay*rıca dikkate alınması
gerekir.</span>

ÖRNEK</span>

Aktife kayıtlı değeri 3.608 milyon
lira olan binek otomobili bîr borç nedeniyle icra dairesince satışa çıkarılmış
olup, 3 milyar 500 milyon liraya açık artırma yoluyla sa*</span>tılmıştır. Otomobile ait birikmiş amortisman tutarı
1.121.600.000 lira, değer artış fo*nu ise
313.600.000 lira olsun. İcra dairesince yapılan satış nedeniyle yapılacak ka*</span>yıtlar
aşağıdaki gibi olacaktır.</span>

320 SATICILAR</span> </span>3.000.000.000</span></span>

257 BİRİKMİŞ AMORTİSMANLAR</span> </span>1.121.600.000</span></span>

522 MDV DEĞER
ARTIŞ FONU</span> </span>313.600.000</span></span>

136 DİĞER
TİCARİ ALACAKLAR</span> </span>500.000.000</span></span>

İcra
Dairesi</span>

254
TAŞITLAR</span> </span>3.608.000.000</span>

679
OLAĞANDIŞI KARLAR</span> </span>1.327.200.000</span></span>

(....) plakalı otomobilin icra dairesince satışı</span>

İcra
dairesince yapılan amortismana tabi kıymetlerden elde edilen varlıklar hak*kında
maliyet artış fonu veya yenileme fonu hesaplanabilir. Ayrıca,
kurumların aktifine kayıtlı gayrimenkul ve iştirak hisselerinin icra yoluyla
satılması halinde, </span>KVK'nın</span></span> 4444 Sayılı Kanun'la geçici 23.
maddesi yerine eklenen geçici 28. </span>madde hükmüne göre kurumlar vergisi
istisnasından faydalanılabilir.</span>

</div>

<br style="page-break-before: auto;" clear="all">
</span>



</span>

IV İCRA DAİRELERİNCE
YA*PILAN SATIŞLARDA KDV UY*</span>GULAMASI</span>

Haczedilen mallar
üzerindeki tasarruf </span>yetkisi ilgili icra dairesine ait olduğu için işletmeye
ait malların haczedil</span>mesi nedeniyle işletme tarafından fa*</span>tura kesilmesi veya sözkonusu</span> mallar </span>için KDV hesaplanması gerekme*mektedir.
Malların işletmeden çıkışı </span>"haciz
tutanağı" ile belgelendirilir. İşletme
tarafından fatura kesilip KDV </span>hesaplanmaması
nihai anlamda vergi kaybına neden olmamaktadır. Bu gibi durumlarda KDV
yükümlülüğü ilgili </span>icra dairesine
aittir.</span></span>

Gerek bir işletmeye
ait mallar, gerek*</span>se işletmeye ait olmayan malların icra dairesince cebri icra yoluyla
satılması halinde, satış bedeli üzerinden ayrıca KDV hesaplanması
gerekmektedir. Ancak, satış nedeniyle hesaplanacak </span>KDV'nin mükellefi söz
konusu satış </span>işlemini yapan icra dairesidir.</span>

Katma
Değer Vergisi Kanunu'nun </span>1/3. maddesinin (d) bendinde "muza' </span>yede mahallerinde
yapılan satışlar"ın</span></span></span> katma değer vergisine tabi ol*</span>duğu, anılan
Kanun'un 23/d madde*</span>sinde ise, "müzayede salonlarında yapılan
satışlarda kesin satış bedeli</span>'nin KDV'nin matrahını teşkil ettiği </span>hükme bağlanmıştır.</span>

İcra daireleri
yaptıkları satışlar nede*</span>niyle hesapladıkları katma değer ver*</span>gisini yetki alanı
içerisinde bulunan </span>vergi dairesine en geç ilgili mevzuat uyarınca bedelin tahsil edildiği
günün </span>mesai saati bitimine
kadar vergi dairesine beyan edip aynı süre
içerisinde </span>ödeyeceklerdir (48 No.lu</span> KDV Genel </span>Tebliği'nin
D bölümü).</span></span>

Katma değer vergisi
ödenmeden icra </span>dairelerince malı satın alanlara mal </span>teslimi yapılmayacaktır. İcra dairele*</span>rince satılan mallarda uygulanacak KDV oranı genel hükümlere tabidir. </span>Diğer bir ifade ile; katma değer vergi*sindeki
istisna ve indirimli oranlar mü*</span>zayede
mahallerindeki teslimlerde de geçerlidir. Örneğin, kullanılmış bir bi*nek
otomobilinin satışında %1 oranın*da KDV hesaplanacaktır. İcra daireleri </span>her bir satış için 48 No.lu</span>
KDV Genel </span>Tebliği'nin ekinde yer
alan 5 No.lu</span> </span>KDV
beyannamesini kullanacaklardır. </span>Ayrıca
icra daireleri bir aylık satışları </span>gösteren
bir "bildirimi" de ertesi ayın </span>sonuna kadar vergi dairesine vermek zorundadırlar. Satışın olmadığı
aylarda da verilmesi gereken söz konusu bildi*</span>rimin verilmemesi halinde ikinci dere*</span>ce usulsüzlük cezası
uygulanacaktır (58 No.lu</span>
KDV Genel Tebliği).</span></span>

Cebri
icra, izalei</span> şüyu, ipoteğin para*ya çevrilmesi,
tasfiye gibi nedenlerle </span>yapılan açık artırma, pazarlık veya di*</span>ğer şekillerde
yapılan satışlar sonucu </span>müzayede mahallerinden mal satın alan işletmeler icra
dairesine ödedikleri </span>KDV'yi defterlerine kaydetmek şar*tıyla indirim konusu
yapabilirler.</span>

Yukarıda
yapılan açıklamalar 6183 </span>Sayılı Amme Alacakları Tahsil Usulü </span>Hakkında Kanun
kapsamındaki kamu </span>alacakları nedeniyle vergi daireleri ic*</span>ra servislerince yapılan haciz
işlemle*ri için de geçerlidir.</span>

</span>

<div style="border-style: solid n&#111;ne n&#111;ne; border-color: text -moz-use-text-color -moz-use-text-color; border-width: 1pt medium medium; padding: 1pt 0cm 0cm; : white n&#111;ne repeat scroll 0% 0%; -moz--clip: -moz-initial; -moz--origin: -moz-initial; -moz--inline-policy: -moz-initial;">

</span>*
</span>Maliye Bakanlığı E. Gelirler Baş Kontrolörü, YMM</span>

</div>

[GLSM]

sayın üstadlar
şirket kuruluşu 2008 yılı. ltd.şirketi kuran ortaklar sermayelerini şirket kurulalı 9 ay olmasına rağmen hiç ödememişler. bunun üzerine şirketi 3 ay önce başka iki kişiye satmışlar. Satışın gerçekleştiği gün şirket eski ortaklarından birinin şahsi borcuna ilişkin icra memurları gelmiş ve işletmede ne kadar malzeme varsa (50.000tl )ellibin tl civarında tutanak yaparak götürmüşler yeni ortaklar itiraz etselerde hiç bir şey değişmemiş.
sermaye ödenmemiş şirket borcu var. eski ortağın borcuna karşılık mallar haczedildi.

bu durumlarda biz bu mallara fatura düzenliyecekmiyiz. düzenliyeceksekkimin adına. kdv uğluyacakmıyız. kayıtlarda görünen mal 50.000 tl ama haciz tutanaklarında 45.000 tl civarında kayıtlarımı nasıl yapmalıyım
fikirlerinize ihtiyacam var.

[shakesbeer]

değerli üstadlar,
bir kooperatif üye alacakları için bir avukat ile anlaşıyor icra takibi yapılıyor.
1)avukat vekalet ücreti altında %12 ve % 8 olmak üzere iki ayrı vekalet ücretini koop.ten makbuz karşılığı alıyor. bu işlem doğrumudur?
2)ayrıca dosya masrafı diye paralar alıyor bunları çizelge halinde gösteriyor, herhangi bir belge vermiyor nasıl muhasebeleştirebiliriz.
3)açtığı dosyaların masraflarını bir üyeden tahsilat yaptığında bu paradan kesiyor koop.e öyle ödüyor. bunları nasıl kayıt altına alabilirim?