<TABLE id=table1 width="100%">
<T>
<TR>
<TD></TD></TR>
<TR>
<TD>
<TABLE id=table2 cellSpacing=0 cellPadding=0 width="100%">
<T>
<TR>
<TD>
<TABLE id=table3 cellSpacing=0 cellPadding=0 width="100%">
<T>
<TR>
<TD width=65></TD>
<TD>
Serbest meslek defteri iş yerinde bulundurulmalı mıdır?



Vergi Usul Kanunu'nun 353. maddesinin 4 numaralı bendinde, "Günlük kasa defteri, günlük perakende satış ve hasılat defteri, serbest meslek kazanç defteri ile Maliye Bakanlığınca tutulma ve günü gününe kayıt edilme mecburiyeti getirilen defterlerin; iş yerinde bulundurulmaması, bu defterlere yazılması gereken işlemlerin günü gününe deftere kayıt edilememesi veya yoklama ve incelemeye yetkili olanlara istendiğinde ibraz edilmemesi" hallerinde her tespit için özel usulsüzlük cezası kesilmesi öngörülmüştür. Ancak bu bent, 4108 sayılı kanunun 8. maddesi ile 2.6.1995 tarihinden geçerli olmak üzere değiştirilmiş ve bentteki "serbest meslek kazanç defteri" ibaresi metinden çıkartılmıştır.

Bu tarihten sonra bu bende göre ceza uygulaması ancak,

-Günlük kasa defterinin,

-Günlük perakende satış ve hasılat defterinin,

-Maliye Bakanlığınca tutulma ve günü gününe kayıt edilme mecburiyeti getirilen defterlerin,

günü gününe tutulmaması veya istendiğinde ibraz edilmemesi halinde kesilebilir hale gelmiştir.

Bu defterlerden ilk ikisi, bir başka deyişle günlük kasa defteri ile günlük perakende satış ve hasılat defteri kaldırıldığından, bu defterlerle ilgili olarak bu cezanın uygulanma olanağı yoktur.

Üçüncü öngörülen durum olarak, günü gününe kayıt zorunluluğunun ve/veya ibraz etme yükümlülüğünün ihlali nedeni ile cezanın tatbik edilebilmesi, aradaki bağlacın "ve" şeklinde belirlenmiş olması dolayısıyla, hem defterin tutulma zorunluluğunun Maliye Bakanlığınca getirilmiş olması hem de günü gününe kayıt edilme mecburiyeti öngörülmüş bir defter olması gerekmektedir. Burada düzenlenen suçun oluşabilmesi söz konusu iki şartın birlikte tahakkuku koşuluna bağlanmıştır.

Serbest meslek kazanç defteri ise, gerek tutulma zorunluluğu, gerek günü gününe kayıt zorunluluğu açısından, Maliye Bakanlığınca ihdas olunan bir defter değildir ve bu zorunluluklar doğrudan yasadan kaynaklanmaktadır.

Yasal düzenleme bu şekilde olmakla birlikte, bu güne kadar, yoklamalarda serbest meslek kazanç defterini ibraz etmeyen pek çok serbest meslek erbabına ceza kesildiği görüşmektedir. Doktrinde de, malesef pek çok yazar, 4108 sayılı kanunla yapılan değişiklik sonucu oluşan metin açık olmasına rağmen, ya bu konuda tereddüt oluştuğunu yazmakta, ya da Maliye Bakanlığınca tutulma zorunluluğu getirilen ve günü gününe tutulması zorunlu defter için öngörülen cezanın, yasa gereği tutulması zorunlu defterler için de evveliyetle uygulanacağını yazarak, konuyu karmaşık hale getirmektedir. Oysa lafzın açık olduğu yerde, yorum yapılamayacağı gibi, yorum yoluyla ceza da ihdas edilemez.

Nitekim Maliye Postası Dergisi'nin 628. sayısında Ramazan Irmak'ın makalesinde rastladığımız, Gelir İdaresi Başkanlığı'nın Samsun Vergi Dairesi Başkanlığı'na göndermiş olduğu 17.03.2006 tarihi ve B.07.1.GiB.0.30/3025-353-746/018894 sayılı yazısında da, idari görüş yukarıdaki görüşlerimiz paralelinde açıklanmıştır. Gelir İdaresi Başkanlığı'nın, aslında bir sirküler veya iç genelge konusu yapması gereken bu yazısını aşağıda aynen aktarıyorum.

"Bilindiği üzere, 213 sayılı Vergi Usul Kanunu'nun 4108 sayılı kanunun 8'inci maddesiyle 02.06.1995 tarihinden geçerli olmak üzere değişen 353'üncü maddesinin 4 numaralı bendinde; günlük kasa defteri, günlük perakende satış ve hasılat defteri ile Maliye Bakanlığınca tutulma ve günü gününe kayıt edilme mecburiyeti getirilen defterlerin; iş yerinde bulundurulmaması, bu defterlere yazılması gereken işlemlerin günü gününe deftere kayıt edilememesi veya yoklama ve incelemeye yetkili olanlara istendiğinde ibraz edilmemesi hallerinde her tespit için özel usulsüzlük cezası kesileceği hüküm altına alınmıştır.

Bu bent hükmünden de anlaşılacağı üzere, iş yerinde bulundurulmaması ve günü gününe kayıt edilmemesi halinde özel usulsüzlük cezası kesilecek defterler, Maliye Bakanlığınca kendisine verilen yetkiye dayanılarak ihdas edilip tutulma ve günü gününe kayıt edilme zorunluluğu getirilenlerdir. Ancak Serbest Meslek Kazanç Defteri Vergi Usul Kanunu'nun 210'uncu maddesi uyarınca tutulan ve aynı kanunun 219'ncu maddesinin c fıkrasına göre de kayıtların günü gününe yapılması zorunlu olan bir defter olmakla birilikte Maliye Bakanlığı'nın yetkisine dayanılarak ihdas edilmiş bir defter değildir.

Bu itibarla, Serbest Meslek Kazanç Defteri'ni işyerinde bulundurma zorunluluğu bulunmamaktadır. Ancak, mükelleflere Serbest Meslek Kazanç Defteri'nin ibrazı için münasip bir mühlet verilecek ve bu süre içerisinde ibraz görevini yerine getirmeyen mükellefler adına mükerrer 355'inci madde uyarınca özel usulsüzlük cezası kesilecektir. Ayrıca Serbest Meslek Kazanç Defteri'nin günü gününe tutulmadığının, kayıt nizamına uyulmadığının tespiti halinde aynı kanunun 352'nci maddesinin birinci derece usulsüzlükle ilgili 6 numaralı bendi uyarıca birinci derece usulsüzlük cezası kesilmesi gerekmektedir."

Dr. A. Bumin Doğrusöz
Dünya


09.11.2006</TD></TR></T></TABLE></TD></TR></T></TABLE></TD></TR></T></TABLE>