<B style="mso-bidi-font-weight: normal">DÜNYA<?:NAMESPACE PREFIX = O /><O:P> </O:P>[/B]
<B style="mso-bidi-font-weight: normal">04.07.2005, PAZARTESİ<O:P> </O:P>[/B]
<TABLE =Ms&#111;normalTable style="WIDTH: 100%; mso-cellspacing: 2.2pt; mso-padding-alt: 0cm 0cm 0cm 0cm" cellSpacing=3 cellPadding=0 width="100%">
<T>
<TR style="mso-yfti-irow: 0; mso-yfti-firstrow: yes">
<TD style="PADDING-RIGHT: 2.25pt; PADDING-LEFT: 2.25pt; PADDING-BOTTOM: 7.5pt; PADDING-TOP: 7.5pt">
Bankalardan ödeme zorunluluğu-I<O:P> </O:P></TD></TR>
<TR style="mso-yfti-irow: 1; mso-yfti-lastrow: yes">
<TD style="PADDING-RIGHT: 2.25pt; PADDING-LEFT: 2.25pt; PADDING-BOTTOM: 0.75pt; PADDING-TOP: 0.75pt" colSpan=2>
<B style="mso-bidi-font-weight: normal">
Bumin DOĞRUSÖZ <O:P></O:P>[/B]


Bilindiği gibi Maliye Bakanlığı, kendisine Vergi Usul Kanununun mükerrer 257. maddesiyle verilen, mükelleflere muameleleri ile ilgili tahsilat ve ödemelerini banka veya benzeri finans kurumlarınca düzenlenen belgelerle tevsik etmeleri zorunluluğunu getirme ve bu zorunluluğun kapsamını ve uygulamaya ilişkin usul ve esaslarını belirleme yetkisini 320 sayılı Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği ile kullanmıştır. Bu genel tebliğden sonra konuya ilişkin olarak 323, 324 ve 332 sayılı genel tebliğler ile 1 sayılı Vergi Usul Kanunu yayımlanmıştır. Biz de bu yazımızda, bu düzenlemelerle oluşan son durumu aktarmak istiyoruz. <O:P></O:P>


320 sayılı genel tebliğ ile birinci ve ikinci sınıf tüccarlara, kazancı basit usulde tespit edilenlere, defter tutmak zorunda olan çiftçilere, serbest meslek erbabı ile vergiden muaf esnafa, kendi aralarında yapacakları ticari işlemler ile nihai tüketicilerden (TürkiyeÕde mukim olmayan yabancılar hariç) mal veya hizmet bedeli olarak yapacakları 5.000.000.000 Türk LirasıÕnı aşan tahsilat ve ödemelerini 01/08/2003 tarihinden itibaren banka veya özel finans kurumları aracı kılınarak yapmaları ve bu kurumlarca düzenlenen hesap belgesi (dekont) veya hesap bildirim cetvelleri ile tevsik etmeleri zorunluluğu ihdas edilmiştir. Bu Genel Tebliğde yer alan parasal sınır daha sonra 323 sayılı genel tebliğle 10 milyara yükseltilmiş ve ayrıca aynı genel tebliğle ödeme aracı olarak kullanılacak kurumlara PTT de eklenmiştir. Düzenlemelerle, tespit edilen tutarı aşan avansların, pey akçesi, depozito gibi ödemelerin de banka veya özel finans kurumlarınca yahut PTT tarafından düzenlenen belgelerle tevsiki zorunlu kılınmıştır. Ayrıca işletmelerin kendi ortakları ile diğer gerçek ve tüzel kişilerle olan ve herhangi bir ticari içeriği olmayan nakit hareketleri de, işlem tutarının 10 milyar lirayı aşması koşulu ile (324 sayılı genel tebliğ ile) kapsama alınmıştır. Daha sonra bu sınır 332 sayılı genel tebliğle 1.5.2004 tarihinden geçerli olmak üzere 8 milyar (8.000 YTL) liraya düşürülmüştür. <O:P></O:P>


Banka veya anılan kuruluşlarla yapılan ödemelerle tevsik zorunluluğunun istisnaları ise anılan mevzuat ile; <O:P></O:P>


1- Tevsik zorunluluğu kapsamına giren kişiler ile nihai tüketicilerin genel ve katma bütçeli idareler ile döner sermaye işletmelerine yapacakları ödeme veya tahsilat işlemleri, <O:P></O:P>


2- Sermaye piyasası aracı kurumlarında, yetkili döviz müesseselerinde, noterlerde, tapu idarelerinde yapılan işlemlere konu ödeme ve tahsilatlar, <O:P></O:P>


3- Genel ve katma bütçeli idareler, il özel idareleri, belediyeler ile bunların teşkil ettikleri birlikler, kanunla kurulan diğer kamu kurum ve kuruluşları, kamu kurumu niteliğindeki mesleki kuruluşlara ait veya tabi olan veyahut bunlar tarafından kurulan ve işletilen müesseseler ile döner sermayeli kuruluşlar veya bunlara ait veya tabi diğer müesseseler tarafından yapılan ihale işlemlerine ilişkin yatırılması gereken teminat tutarları, belirtilen limiti aşsa bile bunlara ilişkin ödeme ve tahsilatlar, <O:P></O:P>


şeklinde belirlenmiştir. <O:P></O:P>


Tebliğlerle tespit edilmiş sınırın altında kalan ödeme ve tahsilatların da banka veya özel finans kurumu yahut PTT aracılığı ile yapılması zorunlu değildir. Ancak idare, tespit edilen tutarın üzerinde kalan işlemlerin tevsik zorunluluğundan kaçınmak amacıyla parçalara ayrılmasını da, peçeleme oluşturacağından kabul edilmeyeceğini, aynı günde aynı kişi veya kurumlarla yapılan işlemlerin tek bir ödeme veya tahsil‰t kabul edileceğini açıklamıştır. <O:P></O:P>


Mal veya hizmetin bedelinin 8 milyar lirayı (8.000 YTL) aşması nedeniyle tahsilat ve ödemesi anılan kurumlardan alınacak belgelerle tevsiki zorunluluğu bulunan satışlarda, satışın vadeli veya taksitli olması ve her bir taksit tutarının sınırın altında kalması halinde dahi, söz konusu zorunluluğa yine uyulması gerekmektedir. Bir başka ifadeyle faturada gösterilen meblağın tevsik kapsamındaki tutarı aşması, zorunluluk için yeterli görülmüştür. Bu bedelin farklı tarihlerde ödenmesinde her bir tahsilat ve ödemenin, anılan kurumlardan geçirilmesi gerekmektedir. Örneğin, bir beyaz eşya satıcısının 12.000 YTL bedelindeki bir malını, bedeli 6 taksit halinde ödenmek üzere satması halinde, taksit tutarları sınırın altında kalmasına rağmen taksit ödemelerinin banka, özel finans kurumları ve PTT aracılığıyla yapılması gerekecektir. <O:P></O:P>


Banka sistemi içinde kaldığı müddetçe bir mal veya hizmet bedelinin müşterinin kendi çeki ya da ciro ettiği bir çek ya da beyaz ciro ile teslim ettiği bir çek ile ödenmesi de imk‰n d‰hilindedir. Çekin tam ciro ve beyaz ciro ile devri mümkündür. <O:P></O:P>


Sattıkları mal veya hizmet bedellerini müşterilerinden aldıkları çeklerle tahsil eden ve ödemelerini de yine bu çeklerle yapan mükelleflerin çeklerini ciro etmelerinde uymaları gereken hususlar, 1 sayılı Vergi Usul Kanunu SirküleriÕnde şu şekilde açıklanmıştır. <O:P></O:P>


ÒMal veya hizmet karşılığı alınan çekin tam ciro yapılması halinde çekin arkasında isim, unvan, vergi kimlik numarası ve adresinin yazılması yeterli olacaktır. Hamiline düzenlenen çekte aynı şekilde ciro edilebilecektir. Mal veya hizmet bedellerini beyaz ciro ile tahsil edenler ise bu çekleri için Òçek alım bordrosuÓ düzenlemelidirler. Bu bordroda çeki düzenleyen ya da çeki devredenin adı, soyadı, vergi kimlik numarası ile imza ve kaşesinin bulunması gerekmektedir. <O:P></O:P>


Çek alım bordrosu düzenledikten sonra bu çekler, satın alınan mal ve hizmet bedelleri karşılığı beyaz ciro ile verildiğinde Òçek teslim bordrosuÓ düzenlenecektir. Bu bordrolarda da kendisine ciro yapılan satıcının veya yetkilisinin adı, soyadı vergi kimlik numarası ile imza ve kaşesinin bulunmasına zorunludur.Ó <O:P></O:P>


Çek alım veya teslim bordrosunda birden fazla çekin bulunması halinde, çeki keşide veya son ciro edenlerin isim ve unvanları ile çek tutarlarının bordroya ayrı ayrı yazılması gerekmektedir. <O:P></O:P>


Bu yükümlülüklere uymamanın yaptırımı ile bu yükümlülüklere ilişkin yargının görüşünü, köşemizin sınırları dolayısıyla gelecek yazımızda ele alacağız. <O:P></O:P></TD></TR></T></TABLE>
<O:P></O:P>