2008/12.AY İÇİN %5 PRİM KATKISI MUHASEBE KAYDI

[Mustafa Gülşen]

Değerli Meslektaşlarım,
Bildiğiniz üzere Hazine, işverenlere teşvik mahiyetinde SGK primlerine %5 hazine katkısı gelmiştir. Muhasebe kayıtlarında farklı uygulamalar yaparak devam ediyoruz. Konuya hakim değerli üstadlarımızdan Sayın Nusret Kurdoğlu (Ankara) Hocama bir rica ile aşağıdaki çalışmayı hazırlattım. Özellikle 2008/12 Ay için kayıtların farklı olacağı konusuna dikkatinizi çekmek isterim.
Saygılarımla,



SGK PRİMLERİNDE HAZİNE KATKISI
Günümüzün güncel konularından biri, prime esas kazancın % 5 oranındaki Hazine Katkısının, işletme kayıtlarına nasıl ve ne zaman alınacağı tartışmaları..
Önce uzun süre bu katkının gider indirimi mi, gelir mi olacağı tartışıldı. Sonuçta, bu katkının sadece ve her zaman belli koşullara uyan işletmelere uygulanacağı, bu koşullara uymayanlara bu katkının yapılmayacağı netleşti.
O halde, bu tutar herkes için geçerli olmadığına, sadece hak edenler için uygulanacağına göre, genel bir indirim değil, hak edenler için bir gelir unsuru..
Bu konuda çoğunluk hemfikir.. Buna göre, düzenlenen ücret bordroları, ait olduğu dönemde hazine katkısı göz önüne alınmaksızın olduğu gibi gider ve borç hesaplarına alınacak, brüt değerlerle tahakkuk yapılacak.
Daha sonra, gerekli koşullar yerine getirilip hazine katkısı elde edildiğinde de, bu kez elde edilen gelirin kaydı yapılacak.
Gelir olduğuna göre, hesap planındaki yeri de belli, “602” hesap..
Tartışmanın devamı, bu gelirin ne zaman doğduğu, “602” hesaba ne zaman kaydedileceği noktasında yoğunlaştı.
Elbette ki bu noktada, Gelir Tablosu İlkeleri devreye girdi.
Konuya ilişkin gelir tablosu ilkesi, aşağıdaki gibidir;
“ı- Bilanço tarihinde var olan ve sonucu belirsiz bir veya birkaç olayın gelecekte ortaya çıkıp çıkmamasına bağlı durumları ifade eden, Şarta bağlı olaylardan kaynaklanan, makul bir şekilde gerçeğe yakın olarak tahmin edilebilen gider ve zararlar, tahakkuk ettirilerek gelir tablosuna yansıtılır.

Şarta bağlı gelir ve karlar için ise gerçekleşme ihtimali yüksek de olsa herhangi bir tahakkuk işlemi yapılmaz; dipnotlarda açıklama yapılır.”
İşte gelirin kayda alınma zamanı bu ilkede netleşiyor. Gelir, gelirin (katkının) elde edildiği dönemde kayda alınacak.
Konuyu daha da netleştirebilmek için, önce gerçek rakamlarla oluşturulan bir bordronun tahakkukunu yapalım, sonrada koşullar oluşup gelir elde edildiğinde nasıl kayıt yapacağız, koşullar yitirilip katkı alma hakkı ortadan kalkarsa ne olacak, ona bakalım.
Bu arada, bu olay yıl sonu işlemlerimize nasıl bir etki yapıyor, onu da görebilmek için Aralık 2008 dönemi bordrosunu ele alalım.
A işletmesinin Aralık 2008 dönemi merkez ofis bordrosu aşağıdaki gibi olsun;
BRÜT TUTAR : 2.554,80 TL.
SSK İŞV. PAYI : 498,18 TL.
İŞS.PR. İŞV. PAYI : 51,08 TL
TOPLAM MALİYET: 3.104,06 TL.
NET ÜCRETLER : 2.042,70 TL.
ÖDEN. GELİR V : 113,54 TL.
(TAHAKKUK : 325,72
( - AGİ : 212,18)
ÖDEN. D.V. : 15,32 TL.
ÖDEN.SSK. PRİMİ : 855,86 TL.
ÖDEN. İŞS.PR. : 76,64 TL.
TOPLAM BORÇ : 3.104,06 TL.
31.12.2008 BORDRO TAHAKKUK KAYDI;
770 0?. ESAS ÜCRETLER 2.554,80
770 0? SSK İŞV.PAYI 498,18
770 0? İŞS.PR. İŞV.PAYI 51,08
360 0? AGİ (ÖDN.MUHT.) 212,18
335 0? ÖDN. ÜCRETLER 2.042,70
360 0? ÖDN. MUHT. 325,72
360 0? ÖDN. DAMGA V 15,32
361 0? ÖDN. SSK PR. 855,86
361 0? ÖDN. İŞZ.PR. 76,64
Bu tahakkuk kaydıyla, 361 hesapta işletmenin 855.86 TL prim borcu tahakkuk etmiş ve bilanço ilkelerine uygun olarak bilançoda yer almıştır. Henüz hazine katkısına uygun koşulları sağlayıp sağlamadığı belli olmadığından (diğer koşullar tam olsa bile, primi vadesinde yatırıp yatırmayacağı belli olmadığından) her hangi bir gelir doğmuş değildir. Eğer Ocak 2009 da gününde ödeme yaparsa, katkı hakkını kazanacak, gelir doğacaktır.
Ocak 2009 da bu işletme için iki olasılık vardır. Ya primi vadesinde 728,12 TL olarak ödeyecek, 127,74 TL. hazine Katkısına hak kazanacaktır, ya da vadesinde ödeme yapamayacak, hazine katkısı hakkını yitirdiğinden, parası olduğunda primi gecikme zammı hariç 855,86 TL olarak ödeyecektir.
Yapılacak muhasebe kayıtları da bu olasılıklara göre farklı olacaktır.
Şimdi her iki durumu da inceleyerek yapılacak kayıtları irdeleyelim.
1) PRİMİN VADESİNDE ÖDENMESİYLE HAZİNE KATKISINA HAK KAZANILMASI HALİ (Sadece SSK primleri göz önüne alınmış, diğer unsurlar ihmal edilmiştir.)
361 0? ÖDN. SSK PR. 728,12
102 0? .... BANKASI 728,12

Bu kayıttan sonra, 361 hesapta 127,74 TL bakiye kalmıştır ki, bu tutar, hazine katkısı tutarıdır, gelirin hak kazanılarak elde edildiği (primin ödendiği) tarihte “602” hesaba aktarılarak “361” hesap kapatılacaktır.

361 0? ÖDN. SSK PR. 127,74
602 0? SSK HAZŞNE KATKISI 127,74

Böylece 361 hesaptaki tüm borç tasfiye edilmiş, işlem tamamlanmıştır.

Ancak, bu noktada, muhasebe işlemlerimizi etkileyen bir unsur daha vardır. Yasa hükmüne göre, hazine katkısına hak kazananlar için, bordro tahakkuk maddesinde gider kaydı yapılmış olan % 5 lik kısım, gelir ve kurumlar vergisi matrahlarının belirlenmesinde göz önüne alınamaz.

O halde ne yapmalıyız?

Öncelikle Aralık 2008 de bordro tahakkukunu yaparken, durum henüz belli olmadığından, 127,74 TL tutarlı kısım için (geçici olarak) Nazım Hesap kullanılarak bu tutarın matrahtan indirilmesini önlemeliyiz.

31.12.2008
950 MATRAHA EKLENECEK UNSURLAR
950 01 KKEG
950 01 0? SSK HAZİNE KATKI OLASI PAYI 127,74

951 MATRAHA EKLENECEK UNS. KARŞ.
951 01 KKEG KARŞILIĞI
951 01 0? SSK HAZİNE KATKI OLASI PAY KARŞ. 127,74

Bu kayıt, eğer katkı almaya hak kazanılırsa, 12/2008 dönemi katkı payı kadar gider tutarının matrahtan indirilmesini önleyecektir.

Geçici olarak nitelenmesinin sebebi de, eğer katkı alma hakkı yitirilirse (prim vadesinde ödenemezse) – ki bu durum Ocak 2009 da belli olacaktır, geriye dönüp bu son maddenin değiştirilmesi gerekecektir. (Aşağıda bu olasılık da ayrıca işlenecektir.)

Prim vadesinde ödenip, katkı payına hak kazanıldığı takdirde de, elde edilen 12/2008 katkı payının 2009 yılı matrahına eklenmesini de önlemek gerekmektedir.

Bunu sağlamak için de, yine Nazım Hesap altın anahtarına baş vurmalıyız;


31.01.2009
960 MATRAHTAN İNDİRİLECEK UNSURLAR KARŞ.
960 01 MATRAHTAN İNDİRİLECEK GELİRLER KARŞ
960 01 0? SSK HAZİNE KATKISI PAYI KRŞ 127,74

961 MATRAHTAN İNDİRİLECEK UNSURLAR
961 01 MATRAHTAN İNDİRİLECEK GELİRLER
961 01 0? SSK HAZİNE KATKISI PAYI 127,74


Bu son kayıtla da, 2008 yılında bordro tahakkuku sırasında giderleştirdiğimiz ancak matrahtan indirmediğimiz hazine katkısı tutarının, 2009 yılında gelir hesaplarına alındığı halde matraha eklenmemesi sağlanmış olacaktır.

Bu arada, nasıl olsa tutar belli diye düşünüp, hazine katkı payının Aralık 2008 döneminde bordro tahakkukunun yapılması sırasında gelire alınmasını düşünen ve öneren meslektaşlarımız da vardır. İlk bakışta bu düşünce, doğru matrahı elde etmek için mantıklı gibi gerebilir ama, yukarıda alıntılanan gelir tablosu ilkesi, tutarı kesinlikle bilinse ve elde edilmesi kesin dahi olsa, henüz o dönemde elde edilmemiş olan bir gelirin kayda alınmasını ve mali tabloda gösterilmesini kabul etmemektedir. Bu kesin bir kuraldır.

Bu nedenle, gelir kaydının, gelirin elde edildiği dönemde, yani Ocak 2009 da yapılması zorunludur.

2) PRİMİN VADESİNDE ÖDENMEMESİ NEDENİYLE HAZİNE KATKISINA HAK KAZANILAMAMASI HALİ (Sadece SSK primleri göz önüne alınmış, diğer unsurlar ihmal edilmiştir.)

İşletmenin, Aralık SSK primini vadesinde ödeyememesi durumunda, hazine katkısı hakkı yitirileceğinden, gelir kaydedilecek bir durum kalmamış olacaktır.

Ancak, bu durum ortaya çıktığında (ki bu durum Ocak 2009 sonunda ortaya çıkacaktır, o tarihte de herkes Aralık 2008 kayıtlarını kapatmamış durumdadır.) Aralık 2008 kayıtlarına geri dönülüp, 31.12.2008 de düşülen Nazım Hesap kaydının değiştirilmesi gerekecektir. Çünkü, artık tahakkuk eden prim tutarının tamamı, yasa gereği KKEG durumuna girecektir.
Nusret KURDOĞLU
Serbest Muhasebeci Mali Müşavir Edited by: Mustafa Gülşen

[GULCAN_MUHASEBE]

Bence bu %5 lik indirim gelir değildir. Gelir hesaplarına işlersek ayrıca birde bunun vergisi ortaya çıkar ki..bu da kanunun özüne aykırıdır..çoğu işveren vergiden dolayı bu indirimi kullanmaz o zaman...Bunun pratik yolu aynı işsizlik primininde olduğu gibi..bordroda işveren hissesinde %5 lik bir indirimi kotlamaktır.

sayın gulcan hanım muhasebeyle iştigal ettiğiniz rumuzunuzdan anlaşılıyor. bir muhasebeci olmamız sebebi ile size soruyorum O AYIN PRİMİNİ NİN ÖDENECEĞİNİ NERDEN BİLİYORSUNUZ Böyle yorumlar yaparak sayın üstadların bilgi i birikim ve tecrübelerine kusura bakmayın ama (saygısızlık) ediyorsunuz. muhassebenin özüne ters yorumlar yaparak bir çok meslektaşın kafasını karıştırıyorsunuz saygılar

[agahannn]

BİLANÇOLARDA TAMAM PEKİ İŞLETME DEFTERİNDE %5 İNDİRİME TABİ TUTULANLARA AİT KISMI NASIL YAPICAZ?

İŞLETMELERDE DE DİĞER GELİRLERE ATABİLİRSİNİZ

[soymir]

Üstadlar bu konu konuşuldukça karışmaya başladığını düşünüyorum..ASMMM Odamızın Dönem Sonu İşlemleri konulu seminerine sırf bu konu için katıldım ve beklediğim cevabı aldım.Eğer;5 puanlık indirimden yararlanılabiliyor ve ödeme zamanında oluyor ise 770 veya (720-740) işveren hissesi ile 361 netleşcek.İşletmede ise işv.hissesi indirim tutarı kadar eksik giderleştirilecek.Mantıklı olanda bu diye düşünüyorum.İyi çalışmalar...

[hazin21]

teşviğin normalde geliri olmaz diye biliyorum.net tutar yazılması yeterli.

[Mustafa Gülşen]

Değerli Arkadaşlar,
Gelire yazmak, her zaman vergi doğurmaz. Makalede 960 ve 961 hesap kodları bunu önlemek için oluşturulmuştur.
Ankara seminerinde bu primi"giderden düşün" denilmiş. İyide bu bir inidirm değil ki. Hazine tarafından bir katkıdır. SGK, priminden vazgeçmiyor, hazineden alıyor. İşveren yerine hazine karşılamış. Buda bir gelirdir.
Saygılarımla,

Konuyu tekrar toparlarsak;

Yukarıda da tespit edildiği gibi, uygulama brüt ücretleri değiştirmiyor.

Olay işveren paylarıyla ilgili..

Hesaplanan işveren payları, ödeme tarihinde işveren belli koşullarıhala taşıyorsa, % 5 indirimli olarak ödenecek, taşımıyorsa ya da o an için koşulları yitirmişseindirimsiz ödenecek.

Unutmayalım, ilgili dönem bordro tahakkukları en geç o ayın sonunda, ödeme ise ertesi ay..

O halde tahakkuk bütünüyle yapılmalı..

İşletme açısından % 5 indirimli ödemenin yapılmasıyla da işletme açısından o tutar bir gelir oluşturuyor. Bu devlet katkısı niteliğinde bir gelir..

Bordro tahakkukunda oluşan giderin bir bölümünün stoklarda vs. kalmasının, indirimli ödeme yoluyla gelir oluşumuna engeli yok. O farklı bir durum..

Öte yandan, 7 grubuna alacak vermeyi öngören arkadaşlarındikkatini çekmek istediğim bir husus var.

7 grubuna alacak vermek bir hatanın düzeltilmesiyle ilgili bir husustur. Bu durum, 710 hesabın açıklamasında açıkça belirtilmiştir.

Olayda ise herhangi bir hatalı kayıt olmadığından, düzeltme de söz konusu değildir.

679 hesabı öneren arkadaşlarımız ise bir noktayı atlamaktadırlar.

Bir işlem için önerilmiş bir hesap varsa, ki bu olayda 602 önerildiği açıktır, bir diğer hesap o işlem için kullanılmaz. Kaldı ki, uygulama sürekli bir uygulama olduğuna göre, olağanüstü bir gelir de değildir.

602 hesabın, ana faaliyet dalı geliri hesabı olduğunu söyleyenler ise, temelde 60 grubu açısından haklıdırlar. Ancak, 602 hesap, 60 grubu hesaplarındaki devlet politikalarından doğan hasarların devlet tarafından giderilmesiyle oluşan gelirleri içerdiğinden, dolaylı da olsa bir bağ vardır.

Ancak, bazı arkadaşlarımızın hala KDV matrahı ile 60 grubunu bağdaştırmaya, eşitlemeye çabaladıkları görülmekte..

Böyle bir kuralın olmadığını, hatta olanaksız olduğunu artık görmemiz gerekir. KDV matrahı çok çeşitli (600, 602, 649, 679, 370 ve 380) hesaplara yayılabilir. Bu hesapların içinde matrah oluşturmayan tutarlar da yer alabilir.

Sonuç olarak, % 5 indirim, devlet tarafından yapılan bir katkı indirimidir, işletme açısından ödeme tarihinde oluşan bir gelirdir.

Gelir tablosunda da bu gelirin görünmesi gerekir.

[iserdogan]

.Edited by: iserdogan

[iserdogan]

Üstad, sadece 2008/12 değil 2009/3-6-9-12 ...aylarında da bu kaydı yapmamız gerekecek öyle mi?