Gelir İdaresi Başkanlığı'nın görev ve yetkileri


BİZE GÖRE / Veysi Seviğ





Türkiye Cumhuriyeti hükümetinin 26.04.2005 tarihli "Ekonomik ve Mali Politikalarına İlişkin" olarak IMF'ye sunmuş olduğu belgenin 19. paragrafında da vurgulandığı üzere "program kapsamında ön koşul olan, vergi idaresinin yeniden yapılandırılması ve güçlendirilmesine yönelik" Gelir İdaresi Başkanlığı'nın Teşkilat ve Görevleri Hakkındaki 5345 sayılı yasa 16.05.2005 tarih itibariyle Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe girmiş bulunmaktadır.


(16.05.2005 gün ve 25817 sayılı Resmi Gazete)


Söz konusu yasanın amacı;


. Gelir politikasını adalet ve tarafsızlık içinde uygulamak,


. Vergi ve diğer gelirleri en az maliyetle toplamak,


. Mükelleflerin vergiye gönülle uyumunu sağlamak,


. Mükellef haklarını gözeterek yüksek kalitede hizmet sunmak suretiyle yükümlülüklerini kolayca yerine getirmeleri için gerekli tedbirleri almak.


. Saydamlık, hesap verebilirlik, katılımcılık, verimlilik, etkinlik ve mükellef odaklılık temel ilkelerine göre görev yapmak,


olarak amaçlanmıştır.


Yapılan yasal düzenleme ile Gelir İdaresi, Maliye Bakanlığı altında yarı-otonom bir birim hali getirilmekte, fonksiyonel bazda ve yerel vergi dairelerini kontrol altına alacak şekilde yapılandırılmaktadır. Bu bağlamda idarenin en üst amiri Gelir İdaresi Başkanı olacaktır.


Gelir İdaresi Başkanlığı merkez ve taşra teşkilatlarından oluşacaktır. Başkanlığın yasal görevleri şunlardır:


. Maliye Bakanlığı tarafından belirlenen devlet gelirleri politikasını uygulamak,


. Mükelleflerin vergiye uyumunu kolaylaştırmak ve hizmetlerini yerine getirmek,


. Mükellef haklarının korunması ve mükellef ile Gelir İdaresi Başkanlığı arasındaki ilişkilerin karşılıklı güven esasına dayanması konusunda gerekli önlemleri almak,


. Mükellefleri vergi mevzuatından doğan hakları ve ödevleri konusunda bilgilendirmek,


. Devlet gelirleri politikasıyla ilgili kanun ve kararname çalışmalarına katılmak,


. Devlet alacaklarının tahsilini sağlamak ve bu konuda gerekli önlemleri almak,


. Uygulamada ortaya çıkan ihtilafların en aza indirilmesine ve uygulama birliğinin sağlanmasına yönelik önlemleri almak,


. Vergilendirmeyle ilgili bilgileri toplamak ve bilgi işlem faaliyetlerini yürütmek,


. Vergi kanunlarında veya diğer mali kanunlarda yer alan her türlü istisna, muaflık ve indirimlerin maliyetlerini ölçmek, ekonomik ve sosyal etkilerini analiz etmek,


. Maliye Bakanlığı'nca belirlenen temel politikalar ve stratejiler doğrultusunda vergi inceleme ve denetimlerini gerçekleştirmek, vergi kayıp ve kaçağının önlenmesi konusunda gerekli tedbirleri almak,


. Mahalli idare gelirleri politikası ve devlet gelirleri politikasının uygulanmasında uyumu sağlayıcı önlemler almak,


. Gelirleri etkileyen her türlü kanun, tasarı ve tekliflerini, vergi tekniği ve uygulamaları açısından inceleyerek görüş bildirmek,


. Gelir mevzuatının uygulanmasına ilişkin olarak diğer kurum ve kuruluşlarla işbirliği yapmak, bu amaçla veri alışverişini gerçekleştirmek,


. Görev alanına giren konularda, uluslararası gelişmeleri izlemek ve Avrupa Birliği, uluslararası kuruluşlar ve diğer devletlerle işbirliği yapmak,


. Terkini (silinmesi) gereken vergiler ile tahsili zaman aşımına uğrayan Hazine alacaklarının kanunlar gereğince terkin edilmesiyle ilgili işlemlerin yerine getirilmesini sağlamak,


. Nitelikli insan kaynağının kazandırılması, yetkinliklerin geliştirilmesi, kariyer planlarının yapılması ve performanslarının ölçülmesini sağlamak,


. Kamu Görevlileri Etik Kurulu'nun belirlediği ilkeler çerçevesinde kurumsal etik kurallar düzenleyerek personele ve mükelleflere duyurmak,


. Faaliyet sonuçlarını, düzenli aralıklarla kamuoyuna duyurmak ve yıllık faaliyet raporunu izleyen yıl kamuoyuna açıklamak,


. Kanunlarla verilen diğer görevleri yapmak.


Gelir İdaresi Başkanı kendisine verilen görevlerin yürütülmesi açısından doğrudan bakana karşı sorumlu olup, bu bağlamda başkana yardımcı olmak üzere üç başkan yardımcısı görevlendirilecektir.


Yasal düzenleme gereği olarak başkanlığın amaçlarına ve sürekli gelişim ve performans hedeflerine ulaşılmasına katkıda bulunmak, birimler arasında koordinasyonu, bilgi akışını ve uygulama birliğini sağlamak, sorunlara ortak çözümler üretmek üzere ayrıca Koordinasyon Kurulu oluşturulacaktır. Bu kurul Gelir İdaresi Başkanı'nın başkanlığında, başkan yardımcıları, daire başkanları, I. Hukuk Müşaviri ile Ankara, İstanbul ve İzmir vergi dairesi başkanlarından oluşacaktır. Kurul yılda en az bir defa toplanacaktır.


Gelir İdaresi Başkanlığı'nın taşra teşkilatı, doğrudan merkeze bağlı vergi dairesi başkanlıkları ile vergi dairesi başkanlığı kurulmayan yerlerde vergi dairesi başkanlığı yetkisi ile donatılmış dairelerin müdürlüklerinden oluşacaktır. Vergi dairesi başkanlıklarının kuruluş yerleri ve sayıları ile bunlara ilişkin değişiklikler Bakanlar Kurulu'nca belirlenecektir.


Vergi dairesi başkanlığının amacı, yetki alanı içinde ekonomik faaliyetleri ve gelişmeleri yakından izlemek, sektör ve mükellef gruplarının ihtiyaçlarına uygun hizmetleri en iyi şekilde sunmak ve yetkilerini geliştirmek suretiyle vergi yükümlülüklerini yerine getirmelerini sağlamaktır.


Vergi Dairesi Başkanlığı; yetki alanı içindeki mükellefi tespit etmek, vergi ve benzeri mali yükümlülüklere ilişkin tarh, tahakkuk, tahsil, terkin, tecil, iade, ödeme, muhasebe ve benzeri işleri yapmak, bu işlemlere ilişkin olarak yaratılan ihtilaflarla ilgili yargı mercileri nezdinde talep ve savunmalarda bulunmak, gerektiğinde temyiz ve tashihi karar talebinde bulunmak, yargı kararlarının uygulanması işlemlerini yürütmek, vergi uygulamalarını geliştirmek ve iyileştirmek, mükelleflere kanunların uygulanması ile ilgili görüş bildirmek, mükellefi hakları konusunda bilgilendirmek ve uygulamalarında mükellef haklarını gözetmek, mükellef hizmetleri ile bilgi işlem, istatistik, bilgi toplama, eğitim, satın alma, kiralama, vergi inceleme ve denetimi, uzlaşma, takdir ve benzeri görevleri ve işlemleri yürütmekle görevli ve yetkilidir.