<CENTER>MALİYE BAKANLIĞI MUKTEZASI

Gelir İdaresi Başkanlığı
</CENTER>


Tarih : 04.08.2005
Sayı : B.07.4.DEF.0.34.11/GVK.-94/5-11467/11826
Konusu : Kooperatifin aktifinde kayıtlı gayrimenkulün kiralanması halinde tevkifat yapılıp yapılmayacağı Hk.
Muktezanın Özeti: İlgide kayıtlı yazınız ile eki ..... San. ve Tic. Ltd. Şti. tarafından müdüriyetinize verilen dilekçe hakkında müdüriyetimizi ilgilendiren hususlar hakkındaki görüşümüz aşağıda açıklanmıştır.
Bilindiği üzere, 193 sayılı Gelir Vergisi Kanununun 94’üncü maddesinde kimlerin tevkifat yapacakları açıklanmış olup, söz konusu maddenin 5’inci bendinin (c)fıkrasında Kooperatiflere ait gayrimenkullerin kiralanması karşılığında nakden veya hesaben yapılan ödemelerden % 22 oranında gelir vergisi tevkifatı yapılacağı hüküm altına alınmıştır. Aynı Kanunun 70’inci maddesinde de gayrimenkul sermaye iradının tarifi yapılmıştır. Buna göre aşağıda yazılı mal ve hakların sahipleri veya kiracıları tarafından kiraya verilmesinden elde edilen iratların gayrimenkul sermaye iradı olduğu belirtilmiş ve gayrimenkul sermaye iratları maddeler halinde sıralanmıştır.
Maddenin son paragrafında, yukarıda yazılı mallar ve haklar ticari veya zirai bir işletmeye dahil bulunduğu takdirde bunların iratları ticari ve zirai kazancın tespitine müteallik hükümlere göre hesaplanır denilmiştir.
Ticari işletmeye dahil olma ifadesinden ise; kurumlar ve bilanço esasına tabi olan işletmelerde bilançonun aktifinde kayıtlı mal ve hakların anlaşılmasının gerekeceği açık olup, işletme hesabı esasına göre defter tutan ferdi işletmelerde ise işletme faaliyetiyle doğrudan ilgili olan ve envantere alınmış bulunan iktisadi kıymetlerin anlaşılmasının gerekeceği tabiidir.
Kurumlar Vergisi Kanunu 50 seri no.lu Genel Tebliğinin “Vergi Tevkifatı” başlıklı 5’inci Bölümünün C/3 kısmında;
“.............
Kurumlar Vergisi Kanununun 1’inci maddesinde sayılan kurumlar vergisi mükelleflerine (kooperatifler hariç) ait gayrimenkullerin kiralanması karşılığında bunlara yapılan kira ödemelerinden Gelir Vergisi Kanununun 94’üncü maddesinin 5 numaralı bendine göre gelir vergisi tevkifatı yapılmayacaktır. Sözü edilen kurumlar, elde ettikleri kira gelirlerini yıllık kurumlar vergisi beyannameleri ile beyan edeceklerdir. Ancak, kooperatiflere ait gayrimenkullerin kiralanması karşılığında bunlara yapılan ödemelerden sözkonusu gelir vergisi tevkifatı her halükarda yapılacaktır. Kooperatifin kurumlar vergisi mükellefi olup olmaması bu tevkifatın yapılmasına engel teşkil etmemektedir.....” şeklinde açıklamalar yer almaktadır.
Bu açıklamalara göre, kooperatife ödenen kira bedelleri üzerinden % 22 nispetinde gelir vergisi tevkifatı yapılması gerekmektedir.
Şayet kooperatifin gelirlerinin tamamının gayrimenkul sermaye iradından ibaret olması ve bu gelirlerin tamamının da kiracılar tarafından tevkif yoluyla gelir vergisi kesilmesi durumunda Kurumlar Vergisi Kanununun 20’nci maddesi gereğince yıllık Kurumlar Vergisi Beyannamesi verilmeyecektir.
Diğer taraftan, kooperatifin aktifinde kayıtlı bulunan gayrimenkullerini, Gelir Vergisi Kanununun 94’üncü maddesinin birinci fıkrasında yazılı gerçek ve tüzel kişilere kiraya vermeleri halinde, bu kooperatiflere ödenecek kira bedellerinden, ödemeyi yapan sorumlularca gelir vergisi tevkifatı yapılacaktır. Ancak, vergiye tabi geliri sadece tevkifata tabi tutulmuş gayrimenkul kira gelirinden ibaret bulunan kooperatifler tarafından bu kira gelirleri beyan edilmeyecek ve tevkif edilen vergi nihai bir vergi olacaktır.
Ayrıca, kooperatife kira ödemesinde bulunan kişilerin, tevkifat yapma mecburiyetlerinin bulunmaması halinde de kooperatiflerin tevkifata tabi tutulmamış bu gelirlerini Kurumlar Vergisi Beyannamesi ile beyan edecekleri tabiidir.
Gayrimenkul kira gelirleri dışında gelir elde eden kooperatifler Kurumlar Vergisi Beyannamesi vermek zorunda olduklarından, gayrimenkul kira gelirleri üzerinden Gelir Vergisi Kanununun 94’üncü maddesinin (A) fıkrasının 5/c bendi uyarınca tevkif yoluyla 01.01.2004 tarihinden itibaren % 22 ödenen gelir vergisi, Kurumlar Vergisi Kanununun 44’üncü maddesi gereğince beyanname üzerinden hesaplanan kurumlar vergisinden mahsup edilebilecektir.
Bu açıklamalara göre, ...... Kurumlar Vergi Dairesi Başkanlığı mükellefi olan S.S. İstanbul ...... Sit. Yapı Kooperatifine fatura karşılığı yapılan kira ödemelerinden % 22 oranında tevkifat yapılmasında mevzuata aykırı bir husus bulunmamaktadır.