Kira gelirlerinin beyanı ile ilgili özellikler


BİZE GÖRE / Veysi Seviğ





Gelir Vergisi Yasası'nın 21'inci maddesi uyarınca binaların mesken olarak kiraya verilmesi halinde 2005 yılı içinde elde edilen hasılatın iki bin YTL'si gelir vergisinden bağışık tutulmuştur.(x) Bu miktarın üzerinde gayrimenkul sermaye iradı elde edip yıllık gelir vergisi beyanı ile gelirlerini beyan etmeyenler bu istisnadan yararlanamayacaklardır.


Diğer yandan ticari, zirai veya mesleki kazancını yıllık beyanname ile bildirmek zorunda olanlar ile gelirleri bunlar tarafından bildirilecek olanlar bu istisnadan faydalanamazlar.


Ticari amaçla kiraya verilen gayrimenkullerde kiracı tarafından yapılan kira ödemeleri Gelir Vergisi Yasası'nın 94/5 maddesi uyarınca tevkifata tabi olup, 2005 yılında bu tür gayrimenkul sermaye iradı elde edenlerin bu gelirleri 15.000 YTL veya daha az ise beyana tabi olmayacaktır.


Bu bilgiler çerçevesinde beyana tabi geliri sadece gayrimenkul sermaye iradından ibaret olan yükümlülerin 2005 yılında;


. Elde ettiği konut kira geliri istisna tutarı olan iki bin YTL'yi aşanlar,


. İşyeri kira geliri üzerinden vergi kesintisi yapılanlardan kira gelirinin brüt tutarı on beş bin YTL'yi aşanlar,


bu gelirlerini yıllık beyanname ile beyan etmek zorunda olacaklardır.


Beyanneme verme sınırı olan 15 bin YTL'nin aşılıp aşılmadığının tespitinde, gelir vergisi tevkifatına tabi kira gelirleri ile mesken kira gelirlerinin gelir vergisinden istisna edilen tutarı aşan kısmı birlikte dikkate alınır.


Yasal düzenleme gereği olarak bir takvim yılı içinde elde ettiği, tevkifata ve istisna uygulamasına konu olmayan gayrimenkul sermaye iratları toplamı 2005 yılında 800 YTL'yi aşanlar ile, diğer mal ve haklardan dolayı kira geliri elde edenler de bu gelirlerini beyan etmekle yükümlüdürler.


Beyana tabi geliri ile birlikte aşağıdaki gelirlerin de elde edilmesi halinde, yıllık beyanname düzenlenmek suretiyle sadece kira geliri beyan edilecek ve dolayısıyla aşağıdaki gelirler beyannameye dahil edilmeyecektir.


. Tevkifata tabi tutulmuş mevduat faizleri, repo gelirleri, özel finans kurumlarınca kâr ve zarara katılma hesabı karşılığında ödenen kâr payları ile menkul kıymetler yatırım fonları katılma belgelerine ödenen kâr payları,


. Tek işverenden alınan tevkif suretiyle vergilendirilmiş ücretler,


. Gerçek usulde tespit edilen zirai kazançlar,


. İstisna hadleri içinde kalan kazanç ve iratlar.


Yukarıda da belirttildiği üzere konutlardan elde edilen kira gelirleri beyan edilmez veya eksik beyan edilirse 2005 yılı için öngörülen 2.000 YTL'lik istisnadan faydalanmak mümkün değildir.


2005 yılında elde edilen ve beyanı gereken gayrimenkul sermaye iratları için yıllık beyanname verme süresi 2006 yılının 15 Mart Çarşamba günü mesai saati bitiminde sona erecektir.


Beyan edilmesi gereken kira gelirinin bildirilmemesi (beyan edilmemesi) halinde, yükümlü adına iki kat birinci derecede usulsüzlük cezası kesilecek ve gelir takdir komisyonunca tespit edilecektir.


Takdir edilen gelir üzerinden, gelir vergisi ile vergi cezası hesaplanacak, ayrıca gecikilen her ay için gecikme faizi talep edilecektir.


Bu şekilde tahakkuk eden vergi, ceza ve gecikme faizinin tahakkuk tarihinden itibaren bir ay içinde ödenmesi zorunludur. Ödenmediği takdirde, vergi dairesi tarafından ayrıca her ay için ayrı ayrı gecikme zammı hesaplanmak suretiyle cebren tahsil edilir. Bu bağlamda ay kesrine isabet eden gecikme zammı günlük olarak hesap edilir.


Geçmiş takvim yıllarına ait kira gelirini ilgili beyan döneminde hiç beyan etmeyen veya eksik beyan eden kira geliri sahibinin bu gelirlerini Vergi Usul Yasası'nda yer alan pişmanlık ve ıslah hükümlerinden yararlanarak beyan etmeleri mümkündür. Bu bağlamda kira gelirlerini pişmanlık başvurusu ile beyan ederek ödeyen yükümlüler istisna uygulamasından yararlanabilecek ve kendilerine vergi cezası kesilmeyecektir. Bu yükümlüler için haklarında sadece pişmanlık zammı uygulanacaktır.


Gayrimenkul sermaye iratlarında yasal indirim olanakları geçen yıllara göre daha genişletilmiş bulunmaktadır.


(x) 2006 yılında sahibi bulundukları gayrimenkullerini konut amaçlı kiraya vermiş bulunanların elde ettikleri hasılata uygulanacak istisna miktarı 2.200 YTL'dir.