Şükrü KIZILOT skizilot@yaklasim.com

Şirketlerin gayrimenkul ve iştirak satma zamanı

AĞIRLIKLI olarak, anonim ve limited şirketleri ilgilendiren kurumlar vergisi, yeniden yazıldı. Yakında Meclis Plan ve Bütçe Komisyonu'nda ele alınması beklenen tasarıda, önemli düzenlemeler var.

1- Gayrimenkul ve İştirak Hissesi Satışı: Elde edilen kazancın, sermayeye eklenmesindeki tam istisna, yüzde 75'lik kısmi istisnaya dönüşüyor. Buna göre, kurumların en az 2 tam yıl süreyle aktiflerinde yer alan gayrimenkuller ve iştirak hisselerinin satışından doğan kazancın, yüzde 75'i istisnadan yararlanabilecek.

Bu düzenleme, iştirak hisseleri bakımından, halka açılmayı olumsuz yönde etkileyebilecek. Yasa çıkmadan önce, iştiraklerin vergisiz satışını da hızlandıracak. Bazı kurumlar ise, yurtdışındaki şirketlere satma yoluna gidebilecekler. Bu arada, gayrimenkul satışları da yasa çıkmadan vergisiz satış avantajından yararlanabilmek için hızlanacak.

2- Yatırım Harcamaları ve Oranları:

Yatırım indiriminin kaldırılacak olması nedeniyle, yasa çıkmadan önce yatırım indiriminden yararlanmak ve hiç değilse ilk geçici vergi dönemini değerlendirmek isteyen kurumlar, bu yönde girişimde bulunacaklar.

Kurumlar Vergisi oranının, yüzde 30'dan 20'ye indirilecek olması, son derece olumlu bir düzenleme. Ancak, bu aşamada, halka açık şirketlerin ve KOBİ'lerin desteklenmesinde yarar var. Şirketlerin halka açık olma oranına göre; kurumlar vergisi oranı da aşağı çekilebilir. KOBİ'leri gözetmek için, İngiltere ve ABD örneğinde olduğu gibi, kurumlar vergisi tarifesi birkaç dilimli olabilir. Ayrıca, halka açık şirketlerde ve KOBİ'lerde, 1999-2002 döneminde olduğu gibi, kár dağıtımında stopaj oranı düşük tutulabilir.

3- Yurtdışı İştirak Kazancı İstisnası:

Kurumlar vergisi sistemimiz, kurumların iştiraklerinden elde ettikleri kazançları, iştirak edilen kurumun kár dağıtmasına bağlı olarak vergilendirmekteydi. Sıfır ve düşük oranlı vergi olan ülkelerde, kár dağıtımı zorunlu olmadığından, bu kurumların yurtdışı kárları vergi dışı kalabiliyordu.

Yeni düzenleme ile yurtdışı iştirak kárları, fiilen dağıtılmasa bile, dağıtılmış kabul edilecek ve Türkiye'de kurumlar vergisine tabi tutulacak. Yurtdışındaki kurumun, sermayesinde yüzde 50'den az pay sahip olunması durumunda, bu uygulama sözkonusu olmayacak.

4- Ortağa Ödenen Borç Faizi Gider Yazılabilecek: Yeni kurumlar vergisinde, "örtülü sermaye" konusu yeniden düzenleniyor. Daha önceki uygulamada, şirkete borç veren ortağın, yüzde 1 hissesi dahi olsa, alınan borca ödenen faizin gider yazılması kabul edilmiyordu. Şimdi ise yazılabilecek.

Yeni düzenleme ile ortakla ilişkili kişi kriteri olarak, en az yüzde 10 ortaklık payı aranması yoluna gidiliyor. Bu arada, borçlanmanın örtülü sermaye sayılmasında; kullanılan borcun, kurumun öz sermayesinin 2 katını aşan kısmı örtülü sermaye sayılıyor.

5- Girişim Sermayesi Yatırım Ortaklıkları (GSYO)

Hem KOBİ'lerin hem de teknoloji geliştirme kapasitesine sahip girişim şirketlerinin sermaye piyasaları vasıtalarıyla finansman sağlanmasında GSYO önemli bir araç.

Yabancı ülkelere gözattığımızda; Fransa, Hollanda, Portekiz, İspanya ve İngiltere gibi ülkelerde, özellikle küçük ve orta ölçekli şirketlere, yeni kurulan şirketlere ve bilgi teknolojisi şirketlerine de vergi teşvikleri sağlandığı görülüyor. Bu teşvikler özellikle yeni kurulmuş KOBİ'lerin karşılaştığı finansman zorluklarının aşılabilmesi amacıyla getiriliyor.

Türkiye'de de risk sermayesi yatırımlarının geliştirilmesi için vergisel yönden yapılması gerekli görülen düzenlemeler kapsamında, GSYO'ların iştirak ettiği teknoloji ağırlıklı girişim şirketlerine, kurumlar vergisi istisnası getirilmesinde ya da girişim sermayesi yatırımı olduğu süre ile sınırlı olarak bu şirketler için kurumlar vergisi oranının % 0 olarak uygulanmasında yarar var.

Kurumlar vergisi tasarısını, değişik yönleriyle yine ele alacağız.