Yemek bedelinin azami miktarı



<TABLE cellSpacing=0 cellPadding=0>
<T>
<TR>
<TD =date vAlign=top>05/01/2006 00:37:18</TD></TR></T></TABLE>


BİZE GÖRE / Veysi Seviğ





Gelir Vergisi Yasası'nın 40/2'nci maddesi hükmü gereği olarak "Hizmetli ve işçilerin işyerinde veya işyerinin müştemilatında iaşe ve ibate giderleri, tedavi ve ilaç giderleri, sigorta primleri ve emekli aidatı" safi kazancın tespit edilmesi aşamasında gider olarak kayıtlara intikal ettirilmektedir.


Söz konusu yasa maddesinden de anlaşılacağı üzere işyerinde ve/veya işyeri müştemilatında çalışanlara verilen yemek konusunda herhangi bir miktar sınırlaması bulunmadığından işveren tarafından çalışanlara verilecek yemek için yapılan giderlerin tümü kayıtlara intikal ettirilmektedir. Bu konuda varsa toplu sözleşme koşulları hariç olmak üzere; iaşe giderlerinin belirlenmesi konusu işverenin takdirine bırakılmıştır.


Örneğin işveren çalışanlarına verdiği yemeği malzemesini satın almak koşuluyla işyerinde imal edebileceği (hazırlayabileceği) gibi dışardan herhangi bir yemek şirketinden de satın alabilir. Bu bağlamda ödeyeceği kişi başına yemek bedeli ile toplam yemek bedeli konusunda yasa koyucu herhangi bir kısıtlamaya gerek görmemiştir. Ayrıca işyerinde çalışanlara işyerinde yenilmek koşuluyla da mesai saatleri sırasında beslenmeye yönelik yiyecek verilmesi mümkün olabilir. Ülkemizde bazı kuruluşlar çalışanlarına sabah kahvaltısı dahi verebilmektedir.


Yasa koyucu söz konusu maddenin düzenlenmesinde "işyerinin müştemilatında iaşe ve ibate giderleri" demek suretiyle bir genelleme yapmış bu genellemeyi miktar ile sınırlamaya gerek görmemiştir.


Diğer yandan Gelir Vergisi Yasası'nın 23/8. maddesi uyarınca, "Hizmet erbabına işverence yemek verilmek suretiyle sağlanan menfaatlerin ücret olarak dikkate alınarak vergilendirilmeyeceği hususunu hükme bağlamıştır. Gerçekte Gelir Vergisi Yasası'nın 23. maddesi ücretlerde istisnalar yani vergiye tabi olmayan hususlar belirlemiştir.


Söz konusu yasa maddesinin parantez içi hükmüne göre "işverenlerce işyerinde veya müştemilatında yemek verilmeyen durumlarda çalışılan günlere ait bir günlük yemek bedelinin 2005 yılında katma değer vergisi hariç tutulmak koşuluyla 7.50 YTL'sinin vergiden istisna tutulduğu hususu hükme bağlanmış bulunmaktadır. Buna göre, 2005 yılında işyerinde ve müştemilatında yemek verilmemesi durumunda eğer yemek bedeli işveren tarafından karşılanmak suretiyle işyeri dışında veya işyeri dahilinde yemek yeniliyorsa ve yemek bedeli ticket veya benzeri bir belge ile işverence karşılanıyorsa bu takdirde günlük net 7.50 YTL kadar olan kısım ücret olarak kabul edilmeyecek, dolayısıyla ücret matrahına dahil edilemeyecektir.


2005 yılında katma değer vergisi hariç olmak üzere 7.50 YTL olarak sağlanan ve gelir vergisinden istisna tutulmuş bedel olarak tespit edilerek işveren tarafından ödenmesi öngörülen bu miktarın brüt tutarı (7.50 + 7.50 x 0.18=) 8.85 YTL'dir.


Bu miktar 01.01.2006 tarihinden geçerli olmak üzere Bakanlar Kurulu'nun 19.12.2005 gün ve 2005/9826 sayılı kararı ekinin 2'nci maddesi uyarınca katma değer vergisi hariç 8.25 YTL olarak belirlenmiş olup, bu miktarın katma değer vergisi dahil miktarı (8.25 + 8.25 x 0.18=) 9.74 YTL olacaktır.


Söz konusu Bakanlar Kurulu kararı uyarınca 01.01.2006 tarihinden itibaren hizmet erbabına işyeri veya işyeri müştemilatı dışında kalan yerlerde yemek verilmek suretiyle sağlanan menfaatlere ilişkin istisna tutarı 8.25 Yeni Türk Lirası olarak tespit edilmiştir." (29.12.2005 gün ve 26038 sayılı Resmi Gazete)


Bu miktar çalışanlara işyeri dışında verilecek azami yemek bedeli olarak belirlenmiş bulunmaktadır. Ayrıca bu bedel üzerinden katma değer vergisi hesaplamak ödemeye dahil edilebilecektir.


İşverenler çalışanlarına bu miktarın altında yemek bedeli ödenmesini sağlayabilecek "ticket" ve benzeri ödeme araçları verebilir. Uygulamada birçok kuruluş Gelir Vergisi Yasası'nın 23/8. maddesi uyarınca belirlenmiş bulunan miktarın altında yemek bedeli ödenmesini sağlayacak şekilde ödeme aracı kullanmaktadır.


Uygulamada en çok kullanılan ödeme aracı "ticket"tır. Bazı çalışanlar kendilerine aylık olarak verilen "ticket"ları piyasa koşulları içerisinde nakde çevirmeyi tercih etmektedir. Hatta özellikle İstanbul'da ilan yolu ile ticket alımı yapan bazı kişi ve kuruluşların varlığı da dikkati çekmektedir.


Diğer yandan Gelir Vergisi Yasası'nn 23/8'inci maddesi uyarınca azami miktarı tespit edilen yemek bedeli ödemeleri işyeri ve müştemilatı dışında yemek yenmesi halinde ödenmesi öngörülen miktar olup, bu miktar işyerinin bulunduğu yer dışında farklı yerlere yapılan iş seyahatleri sırasındaki yemek bedellerini kapsamamaktadır. Örneğin bir çalışanın iş seyahati nedeniyle İstanbul Kadıköy bölgesinden Silivri'ye gitmiş olması halinde bu çalışanın Silivri'de yemiş olduğu yemek bedelinin 8.25 YTL'yi aşmış olması durumunda çalışanın fatura ile ödemiş bulunduğu yemek bedeli gider olarak kayıtlara intikal ettirilebilecektir. Dolayısıyla Gelir Vergisi Yasası'nın 23/8'inci maddesinde yer alan sınırlama sadece işyerinin bulunduğu yerde işyeri ve müştemilatı dışında yenen yemek bedellerini kapsamaktadır.