Sosyal Güvenlik’te yeni dönem ne getiriyor?
Çalışanın Dünyası
Şerif Akcan
serif.akcan@tg.com.tr

TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu’nda tamamlanmayı bekleyen, Genel Sağlık Sigortası ve Sosyal Sigortalar Kanunu (SSK ve GSS Kanunu) Tasarısı’ndan sonra şimdi de bu kanunları uygulayacak olan, Sosyal Güvenlik Kurumu Kanunu Tasarısı’da Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı tarafından Başbakanlık’a gönderildi ve Başbakanlık tarafından son şekli verilen tasarı TBMM’ye gönderilmiştir.
Hayatımızda önemli yer tutan hatta anne karnına düşmemizden başlayıp, öldükten sonra bile devam eden sosyal güvenlik sistemimizde önemli değişiklikler her iki tasarı içinde vardır. Sizlere yeni dönem ve yeni sosyal güvenlik kurumu hakkında bilgi vermek istiyorum.
Sosyal Güvenlik Kurumu Kanunu Tasarısı aynen TBMM’de kabul edilirse, Sosyal Sigortalar Kurumu Başkanlığı, Bağ-Kur Genel Müdürlüğü ve T.C. Emekli Sandığı Genel Müdürlüğü ortadan kalkacak ayrıca GSS ve SSK kabul edilirse de özel banka ve borsaların emeklilik sandıklarını ortadan kalkacak ve “Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanlığı”nı kurulacak.
Sosyal Güvenlik Kurumu Kanunu Tasarısı ile;
1-SSK
2-Bağ-Kur
3-T.C. Emekli Sandığı
kapatılıyor.
Hepsinin yerine geçmek üzere Sosyal Güvenlik Kurumu geliyor.
Hastaneleriden ve sağlık kurum ve kuruluşlarından yararlanmak konusundaki ayrımlar da kaldırılarak vatandaşlar arasında eşitlik sağlayacak yeni kanunlarla,
Sağlık sisteminin finansmanını sağlayacak olan Genel Sağlık Sigortası Genel Müdürlüğü ile Yeşil Kartlı ve diğer yardıma muhtaç olanlara hizmet verecek olan Primsiz Ödemeler Genel Müdürlüğü ve emeklilik işlemlerini üstlenecek olan Sosyal Sigortalar Genel Müdürlüğü kurulacak ve bu genel müdürlüklerde bürokrasi oluşturmamak için genel müdür yardımcılıkları olmayacak...
Sosyal Güvenlik Kurumuna devredilecek olan;
-SSK’da biri memur denetimi diğeri de işyeri denetim yapan iki Teftiş Kurulu,
-Bağ-Kur Teftiş Kurulu,
-T.C. Emekli Sandığı Teftiş Kurulu,
Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanlığı’na bağlı olarak “Sosyal Güvenlik Denetim ve Rehberlik Kurulu” altında birleşiyorlar. Tüm müfettişler de sosyal güvenlik denetçisi oluyorlar.
Birleşme sonrası için beklenen ise,
-Kayıt dışı istihdama karşı sayıca yüksek ve nitelikli denetçilerle denetimlere hız verilmesi,
-Koordineli bir şekilde Sosyal Güvenlik Kurumu ile sözleşme imzalayan sağlık kuruluşları ile eczanelerde olabilecek hata ve suistimallerin önlenmesi, amaçlanmaktadır.
Yani, primini ödemeyeni, kaçak işçi çalıştıranı, reçete ve fatura yolsuzluğu yapanlara göz açtırmayacak, denetçiler ordusu geliyor.
Sadece, SSK, Bağ-Kur ve T.C. Emekli Sandığı kurumsal olarak ortadan kalkmıyor bu kurum ve kuruluşların uyguladıkları bütün kanunlar da ortadan kalkıyor...
Yani halen uygulanmakta olan,
-SSK’nın 506 Sayılı,
-Bağ-Kur’un 1479 Sayılı
-T.C. Emekli Sandığı’nın 5434 Sayılı,
-Tarım Bağ-Kur’un 2926 Sayılı,
-Tarım SSK’nın 2925 Sayılı
kanunları ile
-Banka ve Borsaların Özel Sandıklarının uygulama senetleri,
ortadan kaldırılıyor ve hepsini kapsayan ortak uygulama kanunu geliyor.
Halen yürürlükte olan 3201 Sayılı Kanun gereğince çalışanlar yurt dışında geçen sürelerini belirli şartlarla günlüğü 3.5 dolardan sosyal güvenlik kurumlarına borçlanarak hizmetlerini artırabilmektedir.
Tasarıyla bugüne kadar yurt dışı borçlanması için günlüğü 5 dolar karşılığı Türk Lirası alınması uygulamasına son verilerek, her gün için günlük en az günlük asgari ücretin %32,5 oranında ödeme yapılması uygulamasına geçilecektir


Okuyuculara cevaplar
M. Yaşar- Deneme süresi içinde istirahat alan işçinizin iş akdini feshedebilirsiniz. Sosyal Sigortalar Kanunu açısından işten çıkış istirahat sonrasında hüküm ifade edecektir. İş Kanunu’na göre bu işçiye ihbar tazminatı ödeyip ödemeyeceğiniz sorunu ortaya çıkacaktır. Bilindiği gibi deneme süresi 4857 sayılı İş Kanunu ile 2 aya çıkarıldı. Deneme süresi içinde işveren işçinin aradığı niteliklere uyup uymadığını, işe uyumunu değerlendirecek ve iş için uygun değilse tazminatsız iş akdini feshedecektir. Deneme süresi içinde işçi rapor alırsa, işverenin, işçinin bu özelliklerini ölçme ve değerlendirme imkanı olmayacaktır. İş hukuku bir içtihat hukukudur. Kanunda olmayan düzenlemeler yargı kararı ile çözüme kavuşturulacaktır. Bana göre dene süresi içinde raporlu işçinin iş sözleşmesi feshedilebilir.
Mevlüt Çiğerci- Öncelikle belirtmeliyim ki, ablanız yurda kesin dönüş yapmadan 3201 sayılı Kanuna göre yurt dışında çalıştığı süreleri borçlanarak hizmetine saydırabilir. Emekli olmak istediği zaman kesin dönüş yapması bir zorunluluktur. Hizmet borçlanma tutarı günlük 3,5 dolardan yapılacaktır. Yurt dışında sigortalı olarak çalıştığı süreleri SSK’ya ev hanımı olarak çalıştığı süreleri Bağ-Kur’a borçlanacaktır. Bağ-Kur’dan emekli olabilmesi için en az 20 tam yıl (7200 gün) prim ödemesi gerekir. Ancak, ablanızın yurt dışında toplam 16 yıl kaldığı anlaşılıyor. Bu gün için 16 yıl karşılığında yaklaşık olarak; 16 x 360 = 5760 x 3,5 = 20.160 ABD doları ödemesi gerekir. Borçlanmadan sonra yurda dönerse kalan süreyi burada çalışarak tamamlayabilir.
A Ardal- Geçen haftaki yazımızda işverenin istirahatli işçisine ücret giderlerini kayıtlarında göstermek şartıyla sigorta primi ödeyebileceğini yazmıştık. Bunun yasal anlamda bir sakıncası yoktur. İstirahatli işçi için isteğe bağlı sigorta primi ödenmez. İşten çıkışı yapılarak isteğe bağlı prim ödenirse bu kez hastalık sigortasından yararlanamaz. Yani tedavi giderlerini sigorta karşılamaz. Tavsiyem, işverenin prim ödemeye devam etmesi ve emeklilik şartlarını bu şekilde tamamlamasıdır.