Değerli kağıtlar uygulaması


BİZE GÖRE / Veysi Seviğ





Değerli Kağıtlar Yasası'nın birinci maddesi hükmü gereği olarak bu yasaya bağlı tabloda yer alan kağıtlar ve belgeler "değerli kağıt" olarak kabul edilmektedir.


Yasal düzenleme gereği olarak Değerli Kağıtlar Yasası kapsamına giren veya diğer yasalarla değerli kağıtlar kapsamına alınan kağıtların basımı, dağıtımı ve bedellerinin tahsili ile ilgili usul ve esasları belirleme yetkisi Maliye Bakanlığı'na aittir.


Değerli kağıtların ilgili bulundukları işlemlerde kullanılması zorunludur.


Maliye Bakanlığı tarafından yayımlanan 23 seri numaralı "Değerli Kağıtlar Yasası" genel tebliğ ile 01.01.2006 tarihinden itibaren geçerli olan değerli kağıt bedelleri yeniden belirlenmiş bulunmaktadır. (17.12.2005 gün ve 26026 sayılı Resmi Gazete)


Buna göre 01.01.2006 tarihinden itibaren geçerli olan değerli kağıt bedelleri aşağıda gösterilmiş bulunmaktadır.


. Noter kağıtları


- Noter kağıdı 2.50 YTL


- Beyanname 2.50 YTL


- Protesto, vekaletname, re'sen senet 5.00 YTL


. Pasaportlar 70 YTL


. Yabancılar için ikamet tezkeresi 70 YTL


. Nüfus cüzdanları 2.50 YTL


. Aile cüzdanları 24 YTL


. Sürücü belgeleri 30 YTL


. Sürücü çalışma belgeleri (karneleri) 30 YTL


. Motorlu araç trafik belgesi 30 YTL


. Motorlu araçlar tescil belgesi 24 YTL


. İş makinesi tescil belgesi 24 YTL


. Banka çekleri (her bir çek yaprağı) 1.60 YTL


Yukarıda belirtilen değerli kağıtlar 01.01.2006 tarihinden itibaren saymanlıklar, yetkili memurlar, noterler ve noterlik görevini yapan memurlar ile bankalar tarafından yeni bedelleri üzerinden satılacak veya işleme tabi tutulacaktır.


Örneğin 01.01.2006 tarihinden itibaren bankaların müşterilerine verecekleri çek karnelerinin her bir yaprağı 1.60 YTL değerli kağıt bedeline tabi tutulacaktır.


Yasal düzenleme gereği olarak Değerli Kağıtlar Yasası'nda yazılı noter kağıtları yerine adi kağıt kullanılması halinde dahi bu kağıda ilişkin değerli kağıt bedelinin noter tarafından tahsil edilmesi gerekmektedir. (Değerli Kağıtlar Yasası Madde: 5) Bu mecburiyete uymayan noterlerden Değerli Kağıtlar Yasası'na göre belirlenen bedelin üç katı tutarında ceza alınmaktadır.


Değerli kağıt bedellerinin belirlenmesine ve bedel karşılığında kullanılmasına ilişkin yasanın kapsamı giderek daraltılmaktadır. Bu bağlamda 2006 yılında 13 farklı belgenin söz konusu yasa kapsamında bırakılması uygun görülmüştür.


Bu belgelerin bir bölümünün taklit edilmesi ve bunun sonucunda yanıltıcı işlemlerin yapılması ve Türk Ceza Yasası'na göre işlem yapılmasını gerekli kılabilecek belgeler de mevcuttur.


Örneğin pasaport, sürücü belgeleri, motorlu taşıtlar trafik belgeleri gibi belgeleri bu bağlamda sayabiliriz.


Söz konusu belgelerin belli bir kalitede basılması ve benzerlerinin üretilmesine olanak sağlanamayacak bir teknikle basılması gerekmektedir. Ancak Değerli Kağıtlar Yasası'na göre ücrete tabi tutulan ve her yıl bedeli yeniden belirlenerek kullanımı sağlanan bu belgelerin basımında kalite açısından belli bir standart getirilememektedir.


Dünyanın birçok ülkesinde de bu tür belgelerin basımını ve kullanımını denetim altında tutabilmek için benzer uygulamalara gidilidiği ve safhada da resmi nitelik kazandırılan söz konusu belgelerin daha kaliteli ve benzerinden yani sahtelerinden kolaylıkla ayırt edilebilecek özelliklere sahip oldukları bilinmektedir. Ülkemizde de bu özelliğin dikkate alınarak özellikle kimlik tespitine yönelik kullanılan belgelerin üretiminin sağlanması gerekmektedir.