Devlet tahvili ve Hazine bonosu faizlerine uygulanan ek istisna





BİZE GÖRE / Veysi Seviğ





Gelir Vergisi Yasası'nın geçici 59'uncu maddesi uyarınca 31.12.2007 tarihine kadar 26.07.2001-31.12.2005 tarihleri arasında ihraç edilen devlet tahvilleri ve Hazine bonoları faiz gelirleri ve elden çıkarılmasından sağlanan diğer kazançlar toplamının 2005 yılında 174.033.88 YTL'si gelir vergisinden müstesnadır.


Gerçekte; 2005 yılında 174.033.88 YTL'si vergiden; söz konusu özel düzenleme ile istisna tutulan miktar, 2001 yılı için 50 milyar lira olarak belirlenmiş olup yasal düzenleme ile bu tutar her yıl yeniden değerleme oranında artırılarak uygulanmış bulunmaktadır.


Yasal düzenleme gereği olarak yukarıdaki yasa hükmünün uygulanmasında ve özellikle faiz gelirlerinin vergilendirilmesinde öncelikle elde edilen faiz gelirleri indirime tabi tutulmaktadır.


Söz konusu indirim, Gelir Vergisi Yasası'nın 01.01.2006 tarihinden itibaren yürürlükten kaldırılacak olan, Gelir Vergisi Yasası'nın 76'ncı maddesinin ikinci fıkrasına göre hesaplanmaktadır.


Buna göre "indirim oranı" Vergi Usul Yasası hükümlerine göre o yıl için tespit edilmiş olan yeniden değerleme oranının, aynı dönemde devlet tahvili ve Hazine bonosu ihalelerinde oluşan bileşik ortalama faiz oranına bölünmesi suretiyle Maliye Bakanlığı tarafından tespit edilmektedir.


Halihazırda ülkemizde 2005 yılı için geçerli olan yeniden değerleme oranı belirlenmiş olup, henüz bu yıla ait indirim oranı belirlenmemiştir. Ayrıca indirim oranı söz konusu yasal düzenleme ile 01.01.2006 tarihi itibariyle yürürlükten kaldırılmış olduğu için önümüzdeki yıl elde edilen bu tür gelirler için uygulanmayacaktır.


Bu yıl sonuna kadar ihraç edilen Hazine bonoları ve devlet tahvili faizleri buna karşılık Gelir Vergisi Yasası'nın geçici 59'uncu maddesinde yer alan ek istisnadan 31.12.2007 tarihine kadar yararlanabilecektir.


Bilindiği üzere Gelir Vergisi Yasası'nın geçici 67'nci maddesi hükmü gereği olarak önümüzdeki yıl başından itibaren ihraç edilecek Hazine bonosu ve devlet tahvili ile ilgili faiz ödemeleri yüzde 15 oranında vergi kesintisine tabi tutulacak, buna karşılık bu geliri sağlayanlar kesinti suretiyle vergilendirilmiş geliri için yıllık beyanname vermeyeceklerdir. Dolayısıyla yapılacak bu stopaj bir anlamda nihai vergi olacaktır.


31.12.2005 tarihine kadar ihraç edilecek olan Hazine bonoları ile devlet tahvili faizleri bir yandan sıfır oranında stopaja tabi tutulurken, diğer taraftan elde edilen gelire uygulanan ek istisna miktarının her yıl yeniden değerleme rakamları dikkate alınarak hesaplanarak artırılmış ve sonuçta 2005 yılı için 174.033.88 YTL'ye yükselmiş olması vergilendirme açısından önemli bir avantaj olarak kabul edilmektedir. Bu miktar önümüzdeki yıl için 191.089.20 YTL olacaktır.


Bir başka anlatımla 2006 yılında; bu yıl sonuna kadar ihraç edilmiş olan Hazine bonoları ile devlet tahvili faizlerinin 191.089.20 YTL'si ek istisna konusu olacak, ancak buna karşılık önümüzdeki yıl bu tür gelirler indirim uygulamasına tabi tutulmayacaktır.


Devlet tahvilleri bilindiği üzere bir yıldan daha uzun vadeli olmaktadır. Dolayısıyla bu yıl da dahil olmak üzere ihraç edilen devlet tahvili faizleri 2006 ve 2007 yıllarında sadece ek istisna kapsamında olacak, 2008 yılından itibaren ek istisna uygulanmasına da mevcut yasal düzenlemeler çerçevesinde son verilmiş olacaktır.


Bu yıl ve daha öncesinde ihraç edilmiş bulunan devlet tahvillerine uygulanan özellikle ek istisna, önemli bir vergisel avantajdır. Çünkü istisna kapsamındaki miktar üzerinden gelir vergisi hesaplanmamaktadır.


26.07.2001 tarihinden sonra ihraç edilen bu tür kamu borçlanma kağıtlarına tanınan bu vergisel kolaylıktan yabancı yatırımcılar daha farklı yararlanmaktadır. Çünkü yabancı yatırımcılar yasal düzenleme gereği stopaj yoluyla vergilendirilen menkul sermaye iratları için ülkemizde beyanda bulunmamaktadırlar. Dolayısıyla bu alanda elde ettikleri gelirler vergi dışı kalmaktadır.


Devlet tahvili ve Hazine bonosu faizleri kural olarak Gelir Vergisi Yasası'nın 94'üncü maddesine göre stopaja tabi olup, bu bağlamda Bakanlar Kurulu bu tür gelirler için stopaj oranını sıfır olarak belirlemiş olduğundan yabancı yatırımcılar beyan dışı kalmaktadırlar.


Ek istisnanın 31.12.2007 tarihi itibariyle yürürlükten kalkması durumunda dahi yabancı yatırımcılar bu yıl sonuna kadar ihraç edilmiş bulunan devlet tahvili faizleri için söz konusu tahviller itfa edilene kadar herhangi bir şekilde vergi ödemeyeceklerdir.