Kredi kartlarının işletme finansmanında kullanılması


BİZE GÖRE / Veysi Seviğ





Son zamanlarda bazı kuruluşların sahip ve ortakları ile çalışanlarının şahsına ait kredi kartlarını firmanın POS makinelerinden geçirerek bankadaki söz konusu kuruluş hesabına geçen paranın kullanıldığı, söz konusu paranın ortaklara ve personele olan borçlar hesabında izlendiği gözlenmektedir.


Bir başka anlatımla, bazı ticari nitelikte işletmeler banka nezdinde açtırdıkları hesaptan kendi personelinin ve ortaklarının kredi kartları üzerine slipt çekmek suretiyle bu kişilerin yapmış oldukları bu işlemlerin karşılığı (bedeli) çekerek kullanmaktadırlar.


Bu gibi işlemlerin vergi uygulamaları açısından yaratacağı sorunlar giderek artmaktadır.


Gerçekte; kredi kartlarının genel işleyiş sisteminde, bankalar tarafından üye işyerlerine sözleşme karşılığı verilen POS ve imprenter cihazları, kredi kartı sahiplerinin üye işyerlerinden nakit kullanmaksızın mal ve hizmet alımını sağlamaktadır. Bu bağlamda üye işyerlerinde kredi kartı hamillerine imprenter cihazları ile düzenlenen satış belgelerinde alıcının yani kredi kartı sahibinin adı, soyadı, kart numarası gibi kredi kartı bilgilerinin yanı sıra alıcının bizzat imzasının yer alması zorunlu bulunmaktadır. Bu belgeler ödeme karşılığında bir mal tesliminin veya hizmet ifasının bulunduğunu göstermektedir.


Bir kredi kartı sahibinin bir işletmeden kartı kullanmak suretiyle herhangi bir mal alması veyahut da hizmetten yararlanması halinde, kredi kartının kullanılması nedeniyle verilen belgede yukarıda yer alan bilgilerin bulunması ve satıcı nezdinde kalacak surette de ayrıca alıcının yani kredi kartı sahibinin imzasının bulunması satıcı tarafından hesapta oluşacak birikimin alınması için zorunlu olmaktadır.


Diğer yandan bankalar ile üye işyerleri arasında yapılan sözleşmelerde söz konusu satış belgeleri ibraz edilmeksizin banka tarafından işyerine herhangi bir ödeme yapılmamaktadır.


Ancak bankalar tarafından kurulan ve ortak kararların uygulanması için yol gösterici mahiyette bir kuruluş olan Kart Merkezi AŞ tarafından belirlenen ve bankaları bağlayıcı nitelikte olan ortak hükümler uyarınca kart hamiline tahsis edilen kredi kartlarının üye işyerlerindeki POS/impinter cihazlarında sadece alışveriş amaçlı olarak kullanılabileceği ve üye işyeri ortak ve çalışanlarının nakit kredi sağlamak amacıyla kredi kartlarını üye işyerlerindeki POS/imprinter cihazlarında kullanmalarının kurallara aykırı bir uygulama olduğu ile bankaların bu şekilde amaç dışı bir kullanımı saptamaları halinde ise, üye işyeri sözleşmelerini iptal etmelerinin zorunlu olduğuna yönelik düzenlemelere yer verilmiştir.


Gerçekte; kredi kartlarının üye işyerlerindeki POS/imprinter cihazlarında kullanımı sonucu düzenlenen ve üzerinde "...tutarında mal veya hizmeti teslim aldım" ibaresinin yer aldığı satış belgelerinin (slip-alışveriş belgesi) kredi kartı hamilleri tarafından imzalanması, üye işyerlerinde bu belgelerde yazılı tutar kadar malın teslim edildiğini veya hizmetin ifa edildiğini gösterdiğinden Katma Değer Vergisi Yasası'nın birinci maddesi uyarınca yapılan teslimin ve hizmetin katma değer vergisine tabi tutulması gerekmektedir. Buna karşılık eğer üye işyeri veya yerleri tarafından satış belgelerinde gözüken durumun aksi, yani kredi kartlarının herhangi bir mal veya hizmet teslimi veya ifası olmadan üye işyerlerine veya kredi kartı hamillerine nakit temin etmek amacıyla işyerlerindeki POS/imprinter cihazlarının kullanıldığı ileri sürülüyorsa bu iddianın işlemi gerçekleştirenlerce kanıtlanması zorunludur.


Ayrıca; yukarıda belirtilen düzenlemelerle yasaklanmış bir durum olan kredi kartlarının üye işyerlerindeki POS/imprinter cihazlarında asıl amacı dışında üye işyerine veya kredi kartı hamillerine nakit temini amacıyla kullanıldığının ispat edilmesi durumunda ise bu işlemin üye işyerince sunulan bir "finans sağlama hizmeti" olarak değerlendirilerek, bu hizmetin genel oranda katma değer vergisine tabi tutulması gerekmektedir.


Yukarıdaki değerlendirme ve yönlendirme, vergi idaresine intikal eden bir durum nedeniyle yapılan açıklamalardan alınmıştır. (Ankara Defterdarlığı: B.07.4.DEF.0.06.14/32003) (*)


(*) Söz konusu özelge için bakınız "Legal Mali Hukuk Dergisi", Aralık 2005, Sf: 3366-3368)