Vergi Kanununda düzenlenen şekli ile “Esnaf Muaflığı” kavramını ve bu günümüzde özellikle ev hanımlarının sigortalılık durumundan faydalanabilmeleri için yazmaya çalışacağım.

Özellikle bayanlar artık evlerinden bir takım yiyecek ya da giyecek maddeler üretmek suretiyle gelir elde etmeye çalışmaktalar. Tabi ki geleceğimizi güvenceye almak adına sigortalılıkta yani emeklilikte burada devreye girmektedir.

Hem evden çalışarak hem de sigorta ödemek için şartlarını sağlamamız halinde esnaf muaflığı biçilmiş kaftandır. Aşağıda detayları ile esnaf muaflığı başvuru yolları, şartları ve sigortalılık durumu ile ilgili getirilerini anlatmaya çalışacağım.

Esnaf Muaflığı genel anlamıyla, 193 sayılı Gelir Vergisi Kanununun 9. Maddesinde;

Ticaret ve sanat erbabından aşağıda yazılı şekil ve suretle çalışanlar gelir vergisinden muaftır,

Motorlu taşıt kullanmamak şartı ile,
Bir işyeri açmaksızın perakende ticaret ile iştigal edenler (Giyim eşyalarıyla zati ve süs eşyaları, değeri yüksek olan ev eşyaları ile pazar takibi suretiyle gıda, bakkaliye ve temizlik maddelerini ve sabit iş yerlerinin önünde sergi açmak suretiyle o iş yerlerinde satışı yapılan aynı neviden malları satanlar hariç),
Bir iş yeri açmaksızın gezici olarak ve doğrudan doğruya müstehlike iş yapan hallaç, kalaycı, lehimci, musluk tamircisi, çilingir, ayakkabı tamircisi, kundura boyacısı, berber, nalbant, fotoğrafçı, odun ve kömür kırıcısı, çamaşır yıkayıcısı ve hamallar gibi küçük sanat erbabı.
Evlerde kullanılan dikiş, nakış, mutfak robotu, ütü ve benzeri makine ve aletler hariç olmak üzere, muharrik kuvvet kullanmamak ve dışarıdan işçi almamak şartıyla; oturdukları evlerde imal ettikleri havlu, örtü, çarşaf, çorap, halı, kilim, dokuma mamulleri, kırpıntı deriden üretilen mamuller, örgü, dantel, her nevi nakış işleri ve turistik eşya, hasır, sepet, süpürge, paspas, fırça, yapma çiçek, pul, payet, boncuk işleme, tığ örgü işleri, ip ve urganları, tarhana, erişte, mantı gibi ürünleri işyeri açmaksızın satanlar. Bu ürünlerin, pazar takibi suretiyle satılması ile ticarî, ziraî veya meslekî faaliyetleri dolayısıyla gelir ve kurumlar vergisi mükellefi olanların düzenledikleri hariç olmak üzere; düzenlenen kermes, festival, panayır ile kamu kurum ve kuruluşlarınca geçici olarak belirlenen yerlerde satılması muaflıktan faydalanmaya engel değildir.
Gelir Vergisi Kanununun 47 nci maddesinde yazılı şartları haiz olanlardan kendi ürettikleri ürünleri satanlara münhasır olmak üzere el dokuma işleri, bakır işlemeciliği, çini ve çömlek yapımı, sedef kakma ve ahşap oyma işleri, kaşıkçılık, bastonculuk, semercilik, yazmacılık, yorgancılık, keçecilik, lüle ve oltu taşı işçiliği, çarıkçılık, yemenicilik, oyacılık ve bunlar gibi geleneksel, kültürel, sanatsal değeri olan ve kaybolmaya yüz tutan meslek kollarında faaliyette bulunanlar.
Yukarıdaki bentlerde sözü edilen işlere benzerlik gösterdikleri Maliye Bakanlığınca kabul edilen ticaret ve sanat işleri ile iştigal edenler.
Şeklinde tanımlanmaktadır.

Esnaf Vergi Muafiyeti Belgesi Nasıl Alınır?

Esnaf vergi muafiyeti belgesi, esnaf muaflığına ilişkin şartları taşıyanlara talepleri halinde vergi dairelerince verilen belgedir. Bu belgeyi alan esnaf vergiden muaf tutulmaktadır. belgenin süresi 3 yıldır ve 3 yılın sonunda yenilenmesi gereklidir.

Belgeyi almak isteyenlerin,  matbu bir dilekçe ile varsa işyerlerinin, işyeri olmayanların ise ikametgâhlarının bulunduğu yerdeki tarha yetkili vergi dairesine başvurmaları gerekmektedir. Yapılan bu başvurunun ardından vergi dairesi bir yoklama ile mükellefin durumunu tespit ettikten sonra, esnafın talep ettiği Esnaf vergi muafiyeti belgesini vermektedir.

Esnaf muaflığından faydalananların söz konusu belgeyi almaları isteğe bağlı olup, belge alanlardan herhangi bir bedel talep edilmeyecektir.

Esnaf vergi muafiyeti belgesi talep edenlerin, Gelir Vergisi Kanununun 9 uncu maddesinde yer alan şartları taşıması gerekmektedir.

Esnaf vergi muafiyeti belgesine icra edilen faaliyetin türü olarak aşağıdaki bilgilerden biri yazılmaktadır:

– Oturdukları evlerde el emeği ürün imali ve satışı (GVK Madde: 9/6),

– Hurda mal toplayıcılığı (GVK Madde: 9/7),

– Geleneksel meslek kolları (GVK Madde: 9/8),

– Seyyar milli piyango bileti satışı,

– 23/2/1995 tarihli ve 4077 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun kapsamında kapıdan mal satışı,

– Diğer mal satışı,

– Diğer hizmet satışı (mal ve hizmet bedelinin ayrılamaması hali dâhil).

Ayrıca, birden fazla faaliyetle iştigal edilmesi halinde, ağırlıklı olarak yapılan veya kişinin tercih ettiği faaliyet türü belgeye yazılmaktadır.

Söz konusu bu belgeyi alanlar vergi ödemeden sosyal güvenlik sistemine dahil olabilmektedirler.

EV HANIMLARI NASIL SİGORTALI OLUR  ?

5510 sayılı Kanunun Geçici 16. maddesinde göre “193 sayılı Gelir Vergisi Kanununun 9 uncu maddesinin birinci fıkrasının (6) numaralı bendinde belirtilen işleri, hizmet akdiyle herhangi bir işverene tabi olmaksızın sürekli ve kazanç getirici nitelikte yaptıkları, Maliye Bakanlığının görüşü alınarak Kurumca belirlenen usul ve esaslara göre tespit edilen kadın isteğe bağlı sigortalılar;
Bu maddenin yürürlüğe girdiği yıl için 82 nci maddeye göre belirlenen prime esas günlük kazanç alt sınırının on beş katı üzerinden başlanılarak, takip eden her yıl için bir puan arttırılmak suretiyle otuz katını geçmemek üzere malullük, yaşlılık, ve ölüm sigortaları ile genel sağlık sigortası primi öderler.” hükmü amirdir.
Kanun ile birlikte 2011 yılında 18 kat prim gün sayısı takip eden yıllarda ise bu katsayı her yıl 1 puan artırılarak 30 güne tamamlanacaktır.
Ev hanımları yukarıda bahsedilen vergiden muaf işlerden herhangi birini Maliye Bakanlığından alacakları evrak ile belgelendirmeleri durumunda SGK’ ya başvurarak primlerini kendi ödemesi kaydıyla 18 gün prim ödeyerek 30 gün üzerinden sigortalı olabilecekler. Bu şekilde sigortalı olan ev hanımlarının sigorta primleri ise 4/B’li olarak değerlendirilmektedir.

ŞARTLARI  NELERDİR  ?

18 yaşından büyük olmak.
Zorunlu sigorta gerektiren işlerde çalışmamak
Sahip olduğu sigorta nedeniyle aylık alıyor olmamak.
Gelir Vergisinden Muaf olduğunu belgelemek.

NE KADAR PRİM ÖDERİM ?

01.07.2014 ila 31.12.2014 tarihleri arasında
37.80 TL x 20 x % 32 = 241.92 TL prim ödemeniz gerekir
( 30 gün ödenmiş olsaydınız ödenecek priminiz 362,88 TL olacaktı )

SİGORTALI OLMAK NE KAZANDIR ?

Hastalıkta Sağlık Sigortası
Yaşlılıkta, Maluliyette ve ölüm halinde aylık
Cenaze Ödeneği
Emzirme Yardımı
5510 sayılı kanunda verilen diğer haklar

Esnaf Muaflığından Kimler Yararlanamaz:

Gelir Vergisi Kanununun 9 uncu maddesine göre;
– Ticarî, ziraî veya meslekî kazancı dolayısı ile gerçek usulde gelir vergisine tâbi olanlar,
– Gelir Vergisi Kanununun 9 uncu maddesinde sayılan işleri gelir ve kurumlar vergisi mükelleflerine bağlılık arz edecek şekilde yapanlar,
esnaf muaflığından faydalanamazlar.

Kaynak: MuhasebeMag.com