Yeniden değerleme oranı


07/12/2005 08:46:05


BİZE GÖRE / Veysi Seviğ





Vergi Usul Yasası'nın mükerrer 414'üncü maddesinin son fıkrası hükmü uyarınca bu yasa içersinde yer alan makdu hadler ile asgari ve azami miktarları belirtilmiş olan para ile ödenecek ceza miktarları, her yıl bir önceki yıla ilişkin olarak bu yasa hükümleri uyarınca belirlenen yeniden değerleme oranında artırılmak suretiyle uygulanmaktadır. Bu şekilde hesaplanan makdu had ve miktarların yüzde beşini aşmayan kesirler dikkate alınmamaktadır. Bu bağlamda yasal düzenleme gereği olarak Bakanlar Kurulu, tespit edilen had ve miktarları yarısına kadar artırmaya ve indirmeye, nispi hadleri ise iki katına kadar artırmaya veya yarısına kadar indirmeye veya tekrar yasal seviyesine kadar artırmaya yetkili bulunmaktadır.


Gelir Vergisi Yasası'nın mükerer 123/2 maddesi hükmü uyarınca;


. Ticari ve zirai kazançta yatırım indirimi uygulamasında harcamaların yapıldığı yılda kazancın yetersiz kalması nedeniyle izlenen yıla devreden miktarın hesaplanmasında,


. Gayrimenkul sermaye iratlarında geçerli olan istisna miktarı,


. Ücretlilere dışarda yemiş bulundukları yemek bedeli ile ilgili sınırlama,


. Sakatlık indirimi miktarları,


. Basit usule tabi olmanın genel şartlarında yer alan rakamsal miktarlar,


. Basit usule tabi olmanın özel koşulları içersinde yer alan rakamsal miktarlar,


. Değer artış kazançlarındaki istisna miktarı,


. Arızi kazançlardaki istisna miktarı,


. Toplama yapılmamasına yönelik olarak öngörülen miktarlar,


. Ücretlerde vergi indirimine yönelik tarife,


her yıl yeniden değerleme oranında artırılarak saptanmaktadır.


Bu şekilde hesaplanan maktu had ve tutarların yüzde 5'ini aşmayan kesirler dikkate alınmamaktadır. Bakanlar Kurulu bu surette tespit edilen had ve tutarları yüzde 50'sine kadar artırmaya veya indirmeye yetkilidir.


Ayrıca Bakanlar Kurulu gelir vergisi tarifesinin gelir dilimleri tutarlarını da her yeniden değerleme oranında artırmak suretiyle belirlemektedir.


Gelir Vergisi Yasası'nın geçici 59'uncu maddesinde yer alan ve 26.07.2001 ila 31.12.2005 tarihleri arasında ihraç edilen devlet tahvilleri ve Hazine bonolarının faiz gelirleri ile elden çıkarılmasından sağlanan gelirler toplamına uygulanan ek istisna miktarı da yeniden değerleme oranında artırılmaktadır.


Harçlar Kanunu'nun mükerrer 138'inci maddesi uyarınca, "Her takvim yılı başından geçerli olmak üzere önceki yılda uygulanan maktu harçlar ile maktu ve nispi harçların asgari ve azami miktarlarını" belirleyen rakamsal değerler o yıl için belirlenen yeniden değerleme oranında artırılmak suretiyle uygulanmaktadır. Aynı şekilde Damga Vergisi Yasası'nda yer alan maktu miktarlar da yeniden değerleme oranında artırılmaktadır.


Emlak Vergisi Yasası'nın 29'uncu maddesi uyarınca gayrimenkullerde emlak vergisi değeri her yıl bir önceki yıl vergi değerinin aynı yıl için tespit edilen yeniden değerleme oranının yarısı nispet~inde artırılması suretiyle hesaplanmaktadır.


Motorlu Taşıtlar Vergisi Yasası'nın 10'uncu maddesi gereği olarak bir önceki yılda uygulanan vergi miktarları yeniden değerleme oranında artırılmaktadır.


Veraset ve İntikal Vergisi Yasası'nın 4'üncü maddesinde yer alan istisna hadleri de her yıl yeniden değerleme oranında artırılmakta olup, yeniden değerleme oranı diğer birçok yasada yer alan parasal değerlerin artırılmasında da dikkate alınmaktadır.


Yeniden değerleme oranı, yeniden değerleme yapılacak olan yılın ekim ayı dahil olmak üzere bir önceki yılın aynı dönemine göre Devlet İstatistik Ensitüsü'nün Toptan Eşya Fiyatları Genel Endeksi'nde meydana gelen ortalama fiyat artış oranıdır. Bu oran her yıl yasal düzenleme gereği Maliye Bakanlığı tarafından açıklanmaktadır.


2005 yılı için bu oran 9.8 (dokuz nokta sekiz) olarak belirlenmiş olup, bu oran Maliye Bakanlığı tarafından 353 sıra numaralı Vergi Usul Yasası Genel Tebliği ile açıklanmış bulunmaktadır. (18 Kasım 2005 gün ve 25997 sayılı Resmi Gazete).