İşçinin gözaltına alınması veya tutuklanması nedeniyle iş sözleşmesinin feshi






<TABLE cellSpacing=0 cellPadding=0>
<T>
<TR>
<TD =date vAlign=top>02/12/2005 08:47:07</TD></TR></T></TABLE>


İŞ HUKUKU VE SOSYAL GÜVENLİK (Sorular-Cevaplar) / Resul Kurt


e-mail: resulkurt@hotmail.com





4857 sayılı İş Kanunu'na göre işçinin gözaltına alınması veya tutuklanması halinde işverenin hizmet akdini haklı bir nedenle derhal feshi söz konusu olabilir mi? Bunun için hangi koşullar bulunmaktadır? Hasan Kaya


4857 sayılı yasanın 25/IV. maddesi ile, işçinin gözaltına alınması veya tutuklanması hallerinde iş sözleşmesinin ne şekilde sona erdirilebileceği hususu düzenlenmiştir. İlgili 25. maddenin IV. fıkrasında "işçinin gözaltına alınması veya tutuklanması halinde devamsızlığın 17'nci maddedeki bildirim süresini aşması.


İşçi, feshin yukarıdaki bentlerde öngörülen sebeplere uygun olmadığı iddiası ile 18, 20 ve 21'inci madde hükümleri çerçevesinde yargı yoluna başvurabilir." hükmü getirilmiştir.


Böyle bir durumda, bildirim süreleri kadar bir zaman geçmiş ve işçi yine de işine dönememişse; işveren bu sürenin sonunda işçinin iş sözleşmesini derhal fesih yoluyla sona erdirebilecektir. Örneğin, işyerinde 1 yıllık kıdemi olan işçi için bildirim süresi 4 hafta olup, işçinin gözaltına alınması veya tutuklanması halinde devamsızlığının 4 haftayı aşması halinde, bu süre sonunda işçinin iş sözleşmesi kıdem tazminatı ödenerek bildirimsiz feshedilebilecektir. Ancak, işçi feshin yukarıdaki bentlerde öngörülen sebeplere uygun olmadığı iddiası ile 18, 20 ve 21'inci madde hükümleri çerçevesinde yargı yoluna başvurabilecektir.


İşçinin, işyeri ile ilgisi bulunmayan bir suçtan tutuklanması nedeniyle hizmet akdi feshedilen işçinin bir yıldan fazla çalışmasının olması halinde işçi kıdem tazminatına hak kazanacaktır (Yargıtay 9. HD. E. 1988/3062, K. 1988/5001, T.25.04.1988).


Belirli süreli işçilerin kıdem tazminatı


Belirli süreli sözleşmeye imza atan ve sözleşme süresi Ekim-2005'te sona eren bir işçi, Mayıs-2004'te emekli olsa, Ocak-2005'te de istifa ederek işini terk etse kıdem tazminatı alabilir mi? Mehmet Tekin


Sayın Tekin, kıdem tazminatı, hem belirli süreli iş sözleşmesine göre çalışan işçilere hem de belirsiz süreli iş sözleşmesine göre çalışan işçilere ödenebilmektedir. Bir işyerinde çalışan işçilerin işten ayrılmaları durumunda hangi hallerde kıdem tazminatı alabilecekleri de yine 1475 sayılı İş Kanunu'nun 14. maddesinde belirtilmiştir.


Buna göre; "işçinin bağlı bulunduğu kanunla kurulu kurum veya sandıklardan yaşlılık, emeklilik, veya malullük aylığı yahut toptan ödeme alması amacıyla iş sözleşmesinin feshedilmesi durumunda" işçiler kıdem tazminatı almaya hak kazanırlar. İşçinin kıdem tazminatı almaya hak kazanabilmesi için en az bir tam yıl çalışmış olması koşulu bulunmaktadır.


Belirli süreli iş sözleşmesinin süresi dolduğunda (eğer zımnen tecdit-yenileme-yoksa) kendiliğinden sona erecektir ve bu tür bir sona erme kanunda kıdem tazminatına hak kazandıran son bulma halleri içinde sayılmamıştır. Durum bu olunca, belirli süreli iş sözleşmesinin sürenin bitimiyle kendiliğinden sona ermesi halinde işçiye kıdem tazminatının ödenmemesi gerekir ve bunun aksini öngören sözleşme hükümlerine de geçerlilik tanınmaması söylenebilir. Nitekim, öğretinin ve genel olarakta Yargıtay'ın uygulamasının bu yönde olduğu söylenebilecektir. Aşağıda konuyla ilgili örnek Yargıtay kararı bulunmaktadır.


"T.C. YARGITAY


9. Hukuk Dairesi


E. 1993/796,K. 1993/8073,T. 11.5.1993


ÖZET: İş Kanunu'nun 14. maddesinde, kıdem tazminatı istenebilmesi açısından belirli ve belirsiz süreli hizmet sözleşmeleri arasında bir ayırım yapılmamıştır. Bu nedenle belirli süreli hizmet sözleşmesinin anılan maddede belirtilen fesih ve sona erme hallerinde de koşulları varsa, işçi kıdem tazminatına hak kazanır."


Belirli süreli iş sözleşmesinin sona ermesinde fesih olgusu bulunmadığından, feshe ilişkin hüküm ve hukuki sonuçlar da uygulanmayacaktır. Yine, belirli süreli iş sözleşmesinin kendiliğinden sona ermesi 1475 sayılı İş Yasası'nın 14. maddesinde sayılan hallerden olmadığından işçinin kıdem tazminatı talep hakkı bulunmamaktadır. Bu nedenle Mayıs 2004'teki emeklilik tarihinden sonra istifa edeceğiniz Ocak 2005'e kadar olan döneme ilişkin kıdem tazminatı alamazsınız.