İşgücü hizmetlerinde KDV ve tevkifat uygulaması


01/12/2005 08:51:37


BİZE GÖRE / Veysi Seviğ





Katma Değer Vergisi Yasası'nın dokuzuncu maddesinde yer alan sorumluluk kapsamı Maliye Bakanlığı tarafından giderek yaygınlaştırılmaktadır. Söz konusu yasal düzenleme gereği olarak "....gerekli görülen ...hallerde Maliye Bakanlığı, vergi alacağının emniyet altına alınması amacıyla, vergiye tabi işlemlere taraf olanları verginin ödenmesinden sorumlu" tutabilmektedir.


Maliye Bakanlığı tarafından yayımlanan 96 seri numaralı genel tebliğin 5'inci bölümünde yapılan açıklamalar ve yönlendirmeler çerçevesinde işgücü hizmetlerinin de tevkifat kapsamına alınması öngörülmüş bulunmaktadır. Buna yönelik olarak tebliğde yer alan açıklama ve yönlendirmeden de anlaşılacağı üzere;


"Katma değer vergisi mükellefi bazı işletmeler mal veya hizmet üretimlerine ilişkin olarak ihtiyaç duydukları işgücünü kendilerine hizmet akdi ile bağlı ücretli statüsünde hizmet erbabı çalıştırarak temin etme yerine, alt işverenlerden veya bu alanda faaliyette bulunan diğer kurum, kuruluş veya organizasyonlardan satın almaktadırlar." (18.11.2005 gün ve 25997 sayılı Resmi Gazete)


Maliye Bakanlığı, Katma Değer Vergisi Yasası'nın dokuzuncu maddesinde kendisine verilen yetkiyi kullanarak 01.12.2005 tarihinden itibaren geçerli olmak üzere katma değer vergisi yükümlülerinin alt işverenlerden veya bu konuda faaliyette bulunan diğer işletmelerden temin ettikleri işgücü hizmetine ait katma değer vergisinin yüzde 90'ını tevkifata tabi tutacak ve bu bağlamda yapmış olduğu tevkifatı sorumlu sıfatıyla beyan edecek ve ödeyecektir.


Ancak hizmet alımlarında tevkifat uygulaması gereken kurum, kuruluş ve işletmeler eğer aynı zamanda bu türden işgücü hizmeti de veriyorlarsa bu takdirde vermiş oldukları işgücü hizmetleri için düzenleyecekleri fatura üzerinde hesapladıkları katma değer vergisi tevkifata konu edilmeyecektir.


Katma değer vergisi tevkifatına tabi tutulması öngörülen işgücü hizmetleri yukarıda belirtilen ve tebliğ ile çerçevesi çizilen nitelikte olacaktır. Buna göre bir işyerinde hizmet akdi ile bağlı ücretli olarak çalışması gereken elemanların alt işverenlerden, daha açıkçası başka bir işverenden belli bir bedel karşılığında temin edilmesi halinde bu durum işgücünün satın alınması olarak kabul edilecek ve bu işgücünü satan~ firmanın veya kuruluşun düzenlediği fatura üzerinden hesaplanan katma değer vergisi tevkifata tabi tutulacaktır.


Uygulamada bazı kuruluşlar işletmelerinde istihdam etmeleri gereken elemanları hizmet akdi ile istihdam etmek yerine başka bir firma bünyesinde çalışması koşuluyla işgücü hizmetini ilgili firmadan satın almayı tercih etmekte, bunun sonucunda da hizmet akdinin getirmiş olduğu sorumluluk ve yüklerden kurtulmaktadırlar.


Uygulamada bu tür istihdam giderek yaygınlaşmaktadır. Maliye Bakanlığı, bu tür hizmet sunumlarında katma değer vergisi açısından muhtemel kayıpları önleyebilmek için tevkifat uygulamasını gerekli görmüştür.


Tevkifat kapsamına alınan bu işlem nedeniyle iadesi gereken katma değer vergisinin nakden veya mahsuben iadesi miktarına bakılmaksızın sadece banka teminat mektubu veya vergi inceleme raporu karşılığında yerine getirilmesi öngörülmüş olup, teminat mektupları vergi inceleme raporu sonucuna göre çözülecektir.


Diğer yandan teminat karşılığı iade almak isteyenlerin iade dilekçesi ile birlikte işgücü hizmeti dolayısıyla düzenleyecekleri faturaların onaylı listesi ile iade talep ettikleri döneme ait indirilecek katma değer vergisi listesini ve banka teminat mektubunu vergi dairesine ibraz etmeleri gerekmektedir. Bu bağlamda "nakden veya mahsuben iade talepleri beyannamenin verilip dilekçe ve ekleri ile banka teminat mektubunun vergi dairesine ibraz edildiği" tarih itibariyle geçerlilik kazanabilecektir.


Maliye Bakanlığı; 96 seri numaralı katma değer vergisi genel tebliğ ile ayrıca 01.12.2005 tarihinden itibaren "bakır ve bakır alaşımlarından mamul; anot, katot, her çeşit takoz (biyet), slab, platina, kütük, granül, filmaşin, levha, boru, prinç, çubuk, lama, her türlü tel ve benzerlerinin de tesliminde" yüzde 90 oranında katma değer vergisi tevkifatı yapılmasını öngörmüş bulunmaktadır.


Maliye Bakanlığı katma değer vergisi uygulaması açısından vergiyi teminat altına alma açısından tevkifat uygulamasını giderek yaygınlaştırmakta ve tevkifat konusuna giren işlemleri de kendi içersinde genişletmektedir. Ancak "işgücü hizmetleri"nin ülkemizde daha çok kayıtdışı istihdamla beraber artma eğiliminde olmasının dikkate alınarak, gelişmelerin bu bakımdan da izlenmesinde yarar olacaktır.