Alıntı ile Cevapladevir matrahı takip etmek şartmıdır?
teşekkür ederim üstad.
devir matrahı takip etmek şartmıdır?
çook teşekkür ederim arkadaşlar..<div>
evet maaşlar bayagı yüksek</div>
sayın pufidik22,pufidik22 Nickli Üyeden Alıntı
En sonda kırmızı yazı ile yazılan paragrafda sorunuzun cevabı var.
506 Sayılı SSK'nda Prime Tabi Olan ve Olmayan Kazançlar İle 5510 Sayılı SSGSS Kanunuyla Primlere Getirilen Düzenlemeler
I. Giriş
Sosyal Sigortalar Kanunu kapsamındaki sigortalılara sağlanan yardımlar, esas olarak işçi ve işverenler tarafından ödenen primlerle finanse edilmektedir. Uygulamada, sigortalılara değişik isimler altında ödemeler yapıldığı görülmektedir. Bu durum, hangi ödemeden sigorta primi kesintisi yapılması gerektiği, hangi ödemeden sigorta primi kesintisi yapılmaması gerektiği konusunda tereddütlere yol açmaktadır.
Bu çalışmamızda, öncelikle 506 sayılı Sosyal Sigortalar Kanununda prime tabi olan ve olmayan kazançlar açıklandıktan sonra, Resmi Gazete''de yayımlanarak 01.10.2008 tarihinde yürürlüğe girmesi beklenen 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununda prime tabi olan ve olmayan kazançlar açıklanacak ve yeni Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu ile primlere getirilen düzenlemeler üzerinde durulacaktır.
II.506 Sayılı Sosyal Sigortalar Kanununa Göre Prime Tabi Olan ve Olmayan Kazançlar
506 sayılı Kanuna göre ''''Sigortalılarla işverenlerin bir ay içinde ödeyecekleri primlerin hesabında,
a) Sigortalıların o ay içinde hakettikleri ücretlerin,
b) Prim, ikramiye ve bu nitelikteki her çeşit istihkaktan sigortalılara o ay içinde ödenenlerin,
c) İdare veya kaza mercilerince verilen karar gereğince (a) ve (b) fıkralarında yazılı kazançlar niteliğinde olmak üzere sigortalılara o ay içinde yapılan ödemelerin,
Brüt toplamı esas alınır.
Şu kadar ki, ölüm, doğum ve evlenme yardımları, yolluklar, kıdem, ihbar ve kasa tazminatları, aynî yardımlar ile Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığınca miktarları yıllar itibariyle belirlenecek yemek, çocuk ve aile zamları, sigorta primlerinin hesabına esas tutulacak kazançların aylık tutarının tespitinde nazara alınmaz. Bunların dışında her ne ad altında ödeme yapılırsa yapılsın tüm ödemeler prime tabi tutulur.'''' hükmü ile hizmet akdine istinaden çalışan sigortalıların almış oldukları ödemelerin hangilerinin prime tabi tutulup tutulmayacağı belirtilmiştir.
A- Prime Tabi Olan Kazançlar
506 sayılı Sosyal Sigortalar Kanununun 77''nci maddesinin birinci fıkrasında, ücret, prim, ikramiye ve bu nitelikteki çeşitli istihkakların prime esas tutulacağı belirtilmiştir.
a) Hak Edilen Ücretler
İş Kanununa göre, genel anlamda ücret, bir kimseye bir iş karşılığında işveren veya üçüncü kişiler tarafından sağlanan ve nakden ödenen meblâğı kapsar. Hizmetin karşılığı olan ücret, para veya ayn olarak sağlanan menfaatlerdir. Ücretin ayn olarak verilmesi halinde bunun para ile temsil edilebilir bir menfaat olması ve akitten veya Kanundan doğması gerekir.
Fazla mesai ücreti, hafta tatili, ulusal bayram ve genel tatil ücretleri, ek görev ücreti de asıl ücrete dahildir.
77''nci maddenin birinci fıkrasının (a) bendi uyarınca ücretlerin brüt toplamı hak edildikleri aylar itibariyle prime tâbi tutulacaktır. Yani, prime tâbi tutulabilmesi için ücretin ödenmesi şartı yoktur.
b) Prim, İkramiye ve Bu Nitelikteki Her Çeşit İstihkaktan O Ay İçin Yapılan Ödemeler
Sigortalılara asıl ücretlerinden başka prim, ikramiye gibi çeşitli isimlerle yapılan ödemelerin brüt toplamının, ödendiği ay itibariyle prime esas tutulacağı 77. maddenin 1/b fıkrasının hükmü icabıdır. Uygulamada sigortalılara bir çok işyerinde üretimi arttırmak ve çalışanları teşvik etmek amacıyla çeşitli adlar altında primler ödenmektedir. Bunlar ferdî veya toplu iş sözleşmesinden doğduğu gibi işveren tarafından sözleşme dışı bir şekilde de ödenmiş olabilir. Söz konusu primler, ödendiği ayın kazancına dahil edilmek suretiyle prime tabi tutulacaktır. İşçilere geçmiş hizmetlerini ödüllendirmek ve gelecekteki hizmetlerini özendirmek amacıyla çeşitli zaman ve vesilelerle ikramiye adı altında yapılan ödemeler de prime esas tutulacaktır. Ödenmesi Kanundan veya sözleşmelerden doğan ikramiyeler, sigortalının hizmet akdinin son bulmasından evvel ödenmesi şartıyla prime tabi tutulacaktır. İş akdinin feshinden sonra ödenen prim ve ikramiye gibi ödemeler prime tabi tutulmayacaktır.
c) Toplu İş Sözleşmelerine Tabi İşyerleri İşverenlerince veya Kamu İdareleri veya Yargı Mercilerince Verilen Kararlara İstinaden Yapılan Ödemeler
Sigortalılara, toplu sözleşme hükümleri veya kamu idareleri veya yargı mercileri tarafından verilen kararlara istinaden ödenen ücret, prim, ikramiye ve bu nitelikteki her çeşit istihkaktan, ödendiği ayın kazancına dahil edilerek sigorta primi kesilecektir.
506 sayılı Kanunun 77. maddesinin (b) fıkrasında belirtilen prim, ikramiye ve bu nitelikte bir istihkak ödenen sigortalının ödemenin yapıldığı ayda fiilen çalıştığı ve ücret aldığı gün sayısının çeşitli nedenlerle 30 günden az olması halinde o ay içindeki toplam kazancı, ücret aldığı gün sayısına bölünerek, Kanunun değişik 78''inci maddesine göre tespit edilmiş olan asgari ve azami kazanç sınırları da göz önüne alınmak suretiyle prime tâbi tutulacaktır.
d) Diğer Ödemeler
Bazı işverenlerce sigortalılara; toplu iş sözleşmesi uyarınca kararlaştırılmış olup olmadığı üzerinde durulmaksızın makam tazminatı, ek tazminat, yakacak, aydınlatma, temizleme, mesken (konut) veya sağlık yardımı, okul, tahsil yahut öğrenim parası, taşıt veya vasıta ücreti, tabii afet yardımı, askerlik yardımı ve dinlenme parası adı altında ödeme yapıldığına rastlanıldığından, Kanundaki istisnalar arasında sayılmamış olan bu ve benzer nitelikteki tüm nakit ödemelerin sigorta primlerine tabi tutulması gerekmektedir.
e) Sigortalılara İstirahatli İken Ödenen Ücretler
Kurumumuzdan geçici işgöremezlik ödeneği alan sigortalılara istirahatlı bulundukları devrede kendilerine Sosyal Güvenlik Kurumunca ödenen geçici işgöremezlik ödeneği ile o devredeki kazancı arasındaki fark ücretlerin veya bu devrede Sosyal Güvenlik Kurumunca ödenen geçici işgöremezlik ödeneği nazara alınmadan işverenlerce tam olarak ödenen ücretlerin Tüzük, Yönetmelik, Toplu Sözleşme gibi genel düzenleyici tasarruflara dayanarak veya işverence atıfet kabilinden ödenmiş olmasına bakılmaksızın 506 sayılı Kanunun 77''nci maddesinin (a) fıkrası kapsamında mütalaâ edilerek prime tâbi tutulması gerekmektedir. İşveren tarafından sigortalıya ödenen fark ücretlerin prime esas asgari günlük kazancın altında kalması halinde, 506 sayılı Kanunun 78''inci maddesi gereğince prime esas asgari günlük kazanca tamamlanmak suretiyle iş kazaları ve meslek hastalıkları sigortası primi de dahil olmak üzere prime tâbi tutulması ve bu primlerin ilişkin olduğu sürenin, aylık prim ve hizmet belgesinde gün sayılı olarak gösterilmesi gerekir.
f) Yıllık İzin Ücretleri
4857 sayılı İş Kanunu gereğince hak edilen yıllık izin ücretleri, 506 sayılı Kanunun 77''nci maddesinin (a) fıkrası kapsamına giren ücretler niteliğinde bulunduğundan,
- Sigortalıların hak kazanıp da kullanmamış oldukları izin süresine ait ücretlerin, 4857 sayılı İş Kanununa göre, akdin feshedilmesi halinde ödenmesinin zorunlu olduğu, dolayısıyla akdin feshinde hak edildiği nazara alınarak, sigortalılara ödendiği ayın kazancına dahil edilmek suretiyle sigorta primlerine tâbi tutulacaktır.
- İş Kanununda akdin feshinde, sadece kullanılmayan yıllık izine ait ücretin ödenmesi öngörülmüş olup, izin kullandırılacağına dair bir açıklık bulunmadığı ve izin ücretinin ödenmesi prim ödeme gün sayısında bir artışı doğurmadığı için, izin ücreti için aylık prim ve hizmet belgelerinde ayrıca bir süre gösterilmeyecek, ancak, sigorta primine esas günlük kazanç, o ay içinde ücret alınan gün sayısı nazara alınarak hesaplanacaktır.
- İzin ücretinin akdin feshinden sonra ödenmesi halinde ise, izin ücretine akdin feshinde hak kazanılmış olduğundan, akdin feshedildiği ayın kazancına dahil edilerek ve ek prim belgesi düzenlenmek suretiyle sigorta primi kesilecektir.
Diğer taraftan, 4857 sayılı İş Kanununda, sigortalılara yıllık ücretli izin süresi için ödenecek ücretler üzerinden işkazaları ile meslek hastalıkları primleri hariç, diğer sigorta primlerinin, Sosyal Sigortalar Kanunundaki esaslar çerçevesinde işçi ve işverenler yönünden ödenmesine devam olunacağı belirtilmiş bulunmaktadır. Bu hükme göre, yıllık izin ücretlerinden, iş kazaları ile meslek hastalıkları sigortası primi kesilmeyecek, ancak, diğer sigorta kollarına ait primler kesilecektir.
B- Prime Tabi Olmayan Kazançlar
506 sayılı Sosyal Sigortalar Kanununun 4958 sayılı Kanunla değişik 77''nci maddesinin ikinci fıkrasında, ölüm, doğum ve evlenme yardımları, yolluklar, kıdem, ihbar ve kasa tazminatları, aynî yardımlar ile Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığınca miktarları yıllar itibariyle belirlenecek yemek, çocuk ve aile zamlarının sigorta primlerinin hesabına esas tutulacak kazançların aylık tutarının tespitinde nazara alınmayacağı, bunların dışında her ne ad altında ödeme yapılırsa yapılsın tüm ödemelerin prime tabi tutulacağı hükme bağlanmıştır.
Konuyla ilgili olarak Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığınca hazırlanan "Sigorta Primlerinin Hesabına Esas Tutulacak Kazançların Aylık Tutarının Tespitinde Nazara Alınmayacak Olan Yemek Parası ile Çocuk ve Aile Zamlarının Günlük ve Aylık Tutarlarının Tespitine ilişkin Tebliğ" ile, 01.01.2004 tarihinden geçerli olmak üzere sigortalılara yemek parası, çocuk ve aile zamları adı altında yapılan ödemelerin sigorta primlerinden istisna tutulacak miktarları belirlenmiş bulunmaktadır.
Bu tebliğe göre sigortalılara;
Yemek parası olarak yapılan ödemelerin, işyerinde veya müştemilatında yemek verilmemesi şartıyla fiilen çalışılan gün sayısı dikkate alınarak 16 yaşından büyükler için her yıl belirlenen günlük asgari ücretin % 6''sının yemek parası verilecek gün sayısı ile çarpılması sonucunda bulunacak miktarının,
Çocuk zammı olarak yapılan ödemelerden; iki çocuğa kadar (iki çocuk dahil) çocukların 18 yaşını, orta öğrenim yapması halinde 20 yaşını, yüksek öğrenim yapması halinde 25 yaşını doldurmamış olmaları şartıyla veya çalışamayacak durumda malul bulunan ve Sosyal Sigortaya, Emekli Sandıklarına tabi çalışmalarından dolayı gelir veya aylık almayan erkek çocukları ile yaşları ne olursa olsun evli olmayan, evli olmakla beraber sonradan boşanan veya dul kalan ve Sosyal Sigortaya, Emekli Sandıklarına tabi bir işte çalışmayan, buralardan gelir veya aylık almayan kız çocukları için, sigortalının hizmet akdinin devam etmesi şartıyla fiilen çalışmasının olup olmadığı üzerinde durulmaksızın iki çocuğu geçmemek kaydıyla çocuk başına her yıl 16 yaşından büyükler için belirlenen aylık asgari ücretin % 2''si oranındaki tutarının,
Aile zammı olarak yapılan ödemelerin; sigortalının hizmet akdinin devam etmesi şartıyla fiilen çalışmasının olup olmadığı üzerinde durulmaksızın, sigortalının eşinin her hangi bir sosyal güvenlik kuruluşuna tabi olarak çalışmaması ve buralardan gelir veya aylık almaması kaydıyla, her yıl 16 yaşından büyükler için belirlenen aylık asgari ücretin % 10''u oranındaki tutarının,
Aylık sigorta primine esas kazançların hesaplanmasında dikkate alınmaması uygun görülmüştür.
a) Yolluklar
İşverenlerin sigortalılar için ödediği yollukların neleri kapsadığı konusunda 6245 sayılı Harcırah Kanunu ile memurlara tanınan haklar esas alınacaktır. Adı geçen Kanunda harcırah kavramının; yol parasını, yevmiyeyi, memurun ve aile fertlerinin yer değiştirme masraflarını kapsadığı ifade edilmiştir. Bu itibarla sigortalılar için bu konuda yapılan ödemelerle ve aynı nitelikte olanlar yolluktan sayılacaktır.
Bu durumda sigortalılara ferdî hizmet sözleşmesine veya toplu sözleşmeye dayanılarak ve işveren tarafından sigortalının geçici bir görevle başka yere gönderilmesi veya görev yerini değiştirmesi dolayısıyla verilen ve yolluk kavramına giren her türlü ödemeler, belge ile kanıtlanması kaydıyla miktarı ne olursa olsun, prime esas kazançlar dışında tutulacaktır.
b) Ölüm, Doğum ve Evlenme Yardımları
Ölüm, doğum ve evlenme hallerinde yapılan yardımlar Kanunda primden istisna edilmiştir. Ayrıca, sözleşmeler ile evli işçilere her ay "evlenme zammı" adı altında yapılan ödemelerin aile zammı niteliğinde olması dolayısıyla bunlar da prime tabi kazançlardan sayılmayacaktır.
c) Aynî Yardımlar
Sosyal Sigortalar Kanununun 77''nci maddesinde, sigortalılara yapılan aynî yardımlar sigorta primine esas tutulmayan istisnalar arasında sayılmıştır. Buna göre, sigortalılara, un, şeker, yağ, ayakkabı gibi mal olarak verilen yardımlar sigorta primlerine tabi tutulmayacaktır.
d) Kasa Tazminatı veya İş Riski Zamları
İşyerlerinde para veya kıymetli evrak veyahut da eşya muhafazası ile görevli bulunanlara işverenler tarafından ödenen kasa tazminatları, muhtemel açıkları kapatmak maksadıyla verildiğinden, bunların ücret niteliğinde sayılmaması, dolayısıyla sigorta priminden istisna edilmesi gerekmektedir.
e) Kıdem Tazminatı
İş Kanununa göre, iş akdinin feshi veya sair sebeplerle işten ayrılan işçilere işverenler tarafından bir defaya mahsus olmak üzere ödenen kıdem tazminatının, niteliği itibariyle ücret sayılabilecek bir kazanç durumunda olmadığı gibi, esasen işten ayrılan sigortalının o andan itibaren sigortalılık vasfı da kalmadığından sigorta primine matrah teşkil etmemesi gerekmektedir.
f) İhbar Tazminatı
İşveren tarafından ihbar önellerine riayet edilmeksizin işçinin işine son verilmesi halinde, ihbar önellerine ait ücret tutarlarının tazminat olarak ödenmesi, İş Kanunu gereğidir. Bu durumda işçinin işyeri ile olan hukukî ilişkisi iş akdinin feshi ile sona erdiğinden, ödenen paralar işçiyi himaye gayesine yönelik bir tazminat olup, ücret niteliğinde bulunmadığından, bu nitelikte olan ihbar tazminatı ise sigorta primine tabi olmayacaktır.
g) Avans Olarak Ödenen Ücretler
Hak edilmemiş bir ücretin ileride hak edildiği zaman mahsubu yapılmak üzere ödenilmesi halinde avanstan söz edilir. Avans almış olan bir sigortalı, aldığı avansı karşılayacak bir süre çalışmadan herhangi bir suretle işten ayrılabilir. Bu takdirde, avans sigortalının şahsî borcu durumuna geçecektir. Esasen kanun hak edilen ücretlerden prim alınacağını hükme bağlamıştır. Bu itibarla, avans, hakedilmiş bir ücret olmaması nedeniyle prime tabi tutulmayacaktır.
h) Seyyar Görev Tazminatı
6245 sayılı Harcırah Kanununun 1''inci maddesinde sayılan kurum ve kuruluşlarda çalışan sigortalı personele Harcırah Kanununun 49''uncu maddesine istinaden ödenen "seyyar görev tazminatı"nın ücret niteliğinde değil, yolluk niteliğinde bir ödeme olduğu Sayıştay Genel Kurulunca da kesin olarak hükme bağlanmıştır. Dolayısıyla, 6245 sayılı Kanunun 1''inci maddesinde sayılan daire ve müesseselerde çalışan sigortalılardan, arazi üzerinde seyyar olarak vazife gören işçilere ilgililerin belediye hudutları haricinde ve belirli bir görev sahası dahilinde, seyyar olarak yaptıkları vazifenin gerektirdiği masrafların karşılığını teşkil etmek üzere 6245 sayılı Kanunun 49''uncu maddesine göre ödenen seyyar görev tazminatı, Sayıştay Genel Kurulunun 22.01.1976 tarihli ve 15476 sayılı Resmi Gazete''de yayımlanan 1975/10 E., 3800/3 K. sayılı kararı uyarınca sigorta primine esas kazanca dahil edilmeyecektir.
III.5510 Sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu ile Prime Tabi Olan ve Olmayan Kazançlar
5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununun 80. maddesine göre ''''4''üncü maddenin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamındaki sigortalıların prime esas kazançları aşağıdaki şekilde belirlenir.
a) Prime esas kazançların hesabında;
1) Hak edilen ücretlerin,
2) Prim, ikramiye ve bu nitelikteki her çeşit istihkaktan o ay içinde yapılan ödemelerin ve işverenler tarafından sigortalılar için özel sağlık sigortalarına ve bireysel emeklilik sistemine ödenen tutarların,
3) İdare veya yargı mercilerince verilen karar gereğince yukarıdaki (1) ve (2) numaralı alt bentlerde belirtilen kazançlar niteliğinde olmak üzere sigortalılara o ay içinde yapılan ödemelerin,
brüt toplamı esas alınır.
b) Aynî yardımlar ve ölüm, doğum ve evlenme yardımları, görev yollukları, seyyar görev tazminatı, kıdem tazminatı, iş sonu tazminatı veya kıdem tazminatı mahiyetindeki toplu ödeme, keşif ücreti, ihbar ve kasa tazminatları ile Kurumca tutarları yıllar itibarıyla belirlenecek yemek, çocuk ve aile zamları, işverenler tarafından sigortalılar için özel sağlık sigortalarına ve bireysel emeklilik sistemine ödenen ve aylık toplamı asgari ücretin % 30''unu geçmeyen özel sağlık sigortası primi ve bireysel emeklilik katkı payları tutarları, prime esas kazanca tabi tutulmaz.'''' hükmü ile hizmet akdine istinaden çalışan sigortalıların almış oldukları ödemelerin hangilerinin prime tabi tutulup tutulmayacağı belirtilmiştir.
A- Prime Tabi Olan Kazançlar
5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununun 80''inci maddesinin birinci fıkrasında, ücret, prim, ikramiye ve bu nitelikteki çeşitli istihkakların prime esas tutulacağı belirtilmiştir.
a) Hak Edilen Ücretler
Kanunun 80. maddesinde, 4. maddenin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamına giren hizmet akdine istinaden çalışan sigortalıların prime esas kazançlarının hesabında; hak edilen ücretler ile prim, ikramiye ve bu nitelikteki her çeşit istihkaktan o ay için yapılan ödemelerin brüt toplamı esas alınır. Hizmet akdine istinaden çalışan sigortalıların sigorta primlerinin hesabında esas alınacak kazancının tespitinde, öncelikle sigortalıların o ay içinde hak ettikleri ücretleri esas alınacaktır. 5510 sayılı Kanunun 80. maddesinde de, 506 sayılı Sosyal Sigortalar Kanununun 77. maddesinde belirtildiği gibi sigortalının hak ettiği ücretin Sosyal Güvenlik Kurumuna bildirimini esas almıştır. Ücretin sigortalıya ödenmesinin önemli olmadığı, sadece ücretin tahakkuk etmiş olmasının yeterli olacağı belirtilmiştir.
b) Prim, İkramiye ve Bu Nitelikteki Her Çeşit İstihkaktan O Ay İçin Yapılan Ödemeler
Kanunun 80. maddesine göre, hizmet akdine istinaden çalışan sigortalıların prime esas kazançlarının hesabında, hak edilen ücretlerin yanı sıra, prim, ikramiye ve bu nitelikteki her çeşit istihkaktan o ay için yapılan ödemelerin brüt toplamı esas alınacaktır. Sigortalının almış olduğu prim ve ikramiye, ücretin eki niteliğindedir. Kanunun 80. maddesinde, ''''Ücretler hak edildikleri aya mal edilmek suretiyle prime tabi tutulur. Diğer ödemeler ise öncelikle ödendiği ayın kazancına dahil edilir ve ücret dışındaki bu ödemelerin yapıldığı ayda üst sınırın aşılması nedeniyle prime tabi tutulamayan kısmı, ödemenin yapıldığı ayı takip eden aydan başlanarak iki ayı geçmemek üzere üst sınırın altında kalan sonraki ayların prime esas kazançlarına ilâve edilir.'''' hükmünü içermektedir. Buna göre ücret dışındaki yapılan ödemelerden dolayı sigorta primine esas kazancın tavanını aşan kısmı takip eden iki ay içerisinde, üst sınırın altında kalan aylara mal edilmek suretiyle prime tabi tutulacaktır.
c) Toplu İş Sözleşmelerine Tabi İşyerleri İşverenlerince veya Kamu İdareleri veya Yargı Mercilerince Verilen Kararlara İstinaden Yapılan Ödemeler
Sigortalılara, toplu sözleşme hükümleri veya kamu idareleri veya yargı mercileri tarafından verilen kararlara istinaden ödenen ücret, prim, ikramiye ve bu nitelikteki her çeşit istihkaktan, ödendiği ayın kazancına dahil edilerek sigorta primi kesilecektir.
Diğer taraftan, 5510 sayılı Kanunun, 80. maddesine göre, ''''Toplu iş sözleşmelerine tabi işyerleri işverenlerince veya kamu idareleri veya yargı mercilerince verilen kararlara istinaden, sonradan ödenen ücret dışındaki ödemelerin hizmet akdinin mevcut olmadığı veya askıda olduğu bir tarihte ödenmesi durumunda, 82''nci madde hükmü de nazara alınmak suretiyle prime esas kazancın tabi olduğu en son ayın kazancına dahil edilir. Bu durumlarda sigorta primlerinin, yukarıda belirtilen mercilerin kararlarının kesinleşme tarihini izleyen ayın sonuna kadar ödenmesi halinde, gecikme cezası ve gecikme zammı alınmaz ve 102''nci madde hükümleri uygulanmaz.'''' hükmü getirilmiştir. Dolayısıyla sigortalının emeklilik, istifa veya herhangi bir nedenle işten ayrılması veya grev ve lokavt gibi bir nedenle hizmet akdinin askıda olması durumunda idari veya yargı mercilerince verilen karar gereğince sigortalıya ücret dışında bir ödemede bulunulması halinde, sigortalının işyerinde hizmetinin geçtiği en son aya ait aylık prim ve hizmet belgesi ile geriye dönük olarak bu kazançları Sosyal Güvenlik Kurumuna bildirilecektir. Yapılan bu ödemelerin, idari ve yargı mercilerinin vermiş olduğu kararın kesinleşmesini takip eden ayın sonuna kadar Sosyal Güvenlik Kurumuna bildirilmesi halinde, işverenlere bu durumumdan dolayı herhangi bir gecikme cezası ve gecikme zammı ile idari para cezası uygulanmayacaktır.
d) Prim Matrahına Dahil Edilecek Diğer Kazançlar
Kanunun 80. maddesinin (a) bendinde, prime tabi tutulacak ödemelerin neler olduğu sayılmış, (b) bendindeki düzenlemede ise prime tabi tutulmayacak ödemeler ile bir kısmı primden istisna tutulacak ödemelerin neler olduğu belirtilmiştir. Buna göre Sosyal Güvenlik Kurumca tutarları yıllar itibarıyla belirlenecek yemek, çocuk ve aile zamları tutarlarını geçen ödemeler ile işverenler tarafından sigortalılar için özel sağlık sigortalarına ve bireysel emeklilik sistemine ödenen ve aylık toplamı asgari ücretin % 30''unu geçen özel sağlık sigortası primi ve bireysel emeklilik katkı payları tutarları, prime esas kazanca tabi tutulacaktır.
B- Prime Tabi Olmayan Kazançlar
Kanunun 80. maddesinin birinci fıkrasının (b) bendi uyarınca; ''''Aynî yardımlar ve ölüm, doğum ve evlenme yardımları, görev yollukları, seyyar görev tazminatı, kıdem tazminatı, iş sonu tazminatı veya kıdem tazminatı mahiyetindeki toplu ödeme, keşif ücreti, ihbar ve kasa tazminatları?'''' prime esas kazançların hesabında dikkate alınmayacaktır. Aynî yardımlardan amaç, bir yasa veya sözleşme hükmüne dayanmayan ve işverenin atıfeti niteliğini taşıyan yardımlardır. Örneğin; işveren Kurban Bayramı dolayısıyla kanun ve sözleşme kendisini mecbur kılmadığı halde işçilerine elbise dağıtsa veya kışlık yakacak yardımı yapsa bu şeklide yapılan yadımlar aynî yardımdır. 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu uygulamada pek çok soruna yol açan, idari ve yargı mercilerini oldukça meşgul eden, sosyal yardım ödemelerinin, nakdi olarak verilmesi durumunda prime tabi olup olmayacağı sorununu çözerek Kanunun 80. maddesinin (c) bendinde, aynî yardım yerine geçmek üzere yapılan nakdi yardımlarında prime tabi tutulacağını belirterek bu sorunu ortadan kaldırmış bulunmaktadır. Yemek, çocuk ve aile zamlarının Sosyal Güvenlik Kurumunca belirlenecek yıllar itibarıyla tutarları da prime esas kazanca dahil edilmeyecektir. Ayrıca, özel sağlık sigortalarına ve bireysel emeklilik sistemine ödenen ve aylık toplamı asgarî ücretin % 30''unu geçmeyen özel sağlık sigortası primi ve bireysel emeklilik katkı payları tutarları da prime esas kazançların dışında kalacaktır. 506 sayılı Kanunda sigortalılar adına işveren tarafından ödenen özel sağlık sigortaları primleri ile bireysel emeklilik sistemine ödenen primlerin tamamı prime esas kazanca dahil edilmekteydi. Bunların yanı sıra, görevin yerine getirilmesi için zorunlu olarak yapılan aynî yardımlar prime esas kazanca dahil edilmeyecektir. Diğer aynî yardımların ise tamamı prime esas kazanca dahil edilecektir.
IV. Sonuç
Resmi Gazete''de yayımlanarak 01.10. 2008 tarihinde yürürlüğe girmesi beklenen 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu ile yemek, çocuk ve aile zamlarının istisna tutarlarını belirleme yetkisi 506 sayılı Sosyal Sigortalar Kanununda Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığına verilmişken, yeni uygulamada Sosyal Güvenlik Kurumuna verilmiştir. İşverenler tarafından sigortalılar için özel sağlık sigortalarına ve bireysel emeklilik sistemine ödenen ve aylık toplamı asgarî ücretin % 30''unu geçmeyen özel sağlık sigortası primi ve bireysel emeklilik katkı payları tutarları önceki uygulamada primden istisna değilken, yeni uygulamada istisna kılınmıştır. Görevin yerine getirilmesi için zorunlu olarak yapılan ayni yardımlar, yeni uygulamada istisna kapsamına alınmıştır. Başka bir önemli değişiklik de, diğer kanunlardaki prime tâbi tutulmaması gerektiğine dair muafiyet ve istisnalar yeni uygulamada dikkate alınmamaktadır.
Yine, 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu uygulamada pek çok soruna yol açan, idari ve yargı mercilerini oldukça meşgul eden, sosyal yardım ödemelerinin, nakdi olarak verilmesi durumunda prime tabi olup olmayacağı sorununu çözerek, aynî yardım yerine geçmek üzere yapılan nakdi yardımların da prime tabi tutulacağını belirterek bu sorunu ortadan kaldırmış bulunmaktadır.
Yine önemli bir yenilik, ücret dışındaki yapılan ödemelerden dolayı sigorta primine esas kazancın tavanını aşan kısmı takip eden iki ay içerisinde, üst sınırın altında kalan aylara mal edilmek suretiyle prime tabi tutulacaktır.
Bunların dışında 506 sayılı Sosyal Sigortalar Kanununa göre prime tabi olması gereken tüm ödemeler 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununda da prime tabi kılınmıştır.
www.orka.com.tr
Yetkileriniz