Uygulamada yapılanların yasal olmadığına dair yargıtay kararları var ancak bu yapanlar bunu nasıl yapıyor.?
Yardımcı olurmusunuz?
Bİr işçi günde en fazla kaç saat çalıştırılabilir?
İşçiyi 24 saat çalıştırdığımızda kaç gün tatil vermeliyiz?( servislerde olduğu gibi mi olmalı? 24 saate 48 SAAT tatil)
Yada bu konuyu nasıl çözmeliyiz?
TEŞEKKÜRLER
Edited by: MURAT AVCI
Uygulamada yapılanların yasal olmadığına dair yargıtay kararları var ancak bu yapanlar bunu nasıl yapıyor.?
Yardımcı olurmusunuz?
T.C.
YARGITAY
9. HUKUK DAİRESİ
E. 2006/3930
K. 2006/21091
T. 18.7.2006
• FAZLA ÇALIŞMA ( Günlük 11 Saati Aşan Çalışmalar Denkleştirme Yapılsa Dahi Fazla Çalışma Sayıldığı )
• DENKLEŞTİRME ( Günlük 11 Saati Aşan Çalışmalar Denkleştirme Yapılsa Dahi Fazla Çalışma Sayıldığı )
• ÇALIŞMA SÜRESİ ( Günlük 11 Saati Aşan Çalışmalar Denkleştirme Yapılsa Dahi Fazla Çalışma Sayıldığı )
4857/m.41</font>,63</font>
1475/m.61</font>
ÖZET : 11 Saati aşan çalışmalar denkleştirme yapılsa dahi fazla çalışma sayılır.
DAVA : Hüküm süresi içinde temyiz edilmiş olmakla dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü:
KARAR : 1.Dosyadaki yazılara toplanan delillerle kararın
dayandığı kanuni gerektirici sebeplere göre, tarafların aşağıdaki
bentlerin kapsamı dışında kalan temyiz itirazları yerinde değildir.
2.Davacı radyolink istasyonunda 4 gün nöbet tutup, takip eden bir
haftayı evinde dinlenerek geçirdiğini, sonra 3 gün nöbet tutup takip
eden bir hafta dinlendiğini, çalıştığı günler aralıksız ve evine
gitmeksizin ( 24 saat ) nöbet tutarak davalı işyerinde çalıştığını
kendisine fazla mesai ücreti ödenmediği ayrıca ödenmesi gerekli vardiya
priminin de ödenmemiş bulunduğunu iddia ederek fazla mesai ve vardiya
primi alacağının davalıdan tahsiline karar verilmesini talep ve dava
etmiştir.
Davalı vekili cevap dilekçesinde meskun yerler dışında coğrafi şartlar
nedeniyle hergün ulaşılması mümkün olmayan davacı gibi bir kısım
personelin çalışmakta olduğu radyolink istasyonlarının bulunduğu
işyerlerinde ki personelin 5 gün 45 saate veya 6 gün 45 saate göre
çalıştırmanın mümkün olmadığını, normal vardiya değişiminin
yapılamadığını, 4 gün nöbet tutan ve bir hafta dinlenen, sonar tekrar 3
gün çalışan ve bir hafta dinlenen ve bu şekilde çalışan davacının,
normal uyku ve doğal ihtiyaçlarını karşılamak için ara dinlenmesi
yaptığı düşünüldüğünde devamlı olarak çalıştığını kabul etmenin mümkün
olmadığını, uyku ve ara dinlenmesi çıkarıldığında normal aylık çalışma
saatinden fazla çalışma yapılmadığını bu çalışma şeklinin vardiyalı
çalışma olarak ta kabul edilemeyeceğini, bu sebeple davacının davasının
reddi gerektiğini savunmuştur.
Mahkemenin kararına dayanak yapılan bilirkişi raporunda davacının günde
19 saat çalıştığı 1475 Sayılı Yasa döneminde geçen sürede günlük 7.5
saati aşan çalışmaların fazla mesai olarak kabul edilmesi gerektiği 4857
Sayılı Yasa döneminde ise günlük 11 saati geçen çalışmaların fazla
mesai olarak kabul edilmesi gerektiği sonucuna varılarak fazla mesai
ücret hesaplaması yapıldığı ve buna göre hüküm kurulduğu
anlaşılmaktadır.
1475 sayılı İş Kanunu döneminde Dairemiz anılan Kanunun 61.maddesini
dikkate alarak haftalık 45 saati aşan çalışmaları fazla mesai olarak
değerlendirmiş ve bu görüşünü istikrarlı bir şekilde sürdürmüştür.
4857 sayılı İş Kanunu’nun 41.maddesinde “fazla çalışma, Kanunda yazılı
koşullar çerçevesinde haftalık kırkbeş saati aşan çalışmalardır”denilmek
suretiyle Dairemizin 1475 sayılı İş Kanunu döneminde benimsediği görüş
artık yasal düzenlemeye kavuşmuş bulunmaktadır. Ancak, 4857 sayılı İş
Kanunu’nun 63.maddesinde genel bakımdan haftalık çalışma süresinin en
çok kırkbeş saat olduğu belirtildikten sonra taraflarca aksi
kararlaştırılmamış ise haftalık çalışma süresinin işyerlerinde haftanın
çalışılan günlerine eşit ölçüde bölünerek uygulanacağı, tarafların
anlaşması ile haftalık işyerlerinde haftanın çalışılan günlerine günde
onbir saati aşmamak koşulu ile farklı şekilde dağıtılabileceği, bu halde
iki aylık süre içinde işçinin haftalık ortalama çalışma süresinin
normal haftalık çalışma süresini aşamayacağı, denkleştirme süresinin
toplu iş sözleşmeleri ile dört aya kadar arttırılabileceği
öngörülmüştür. Sözü edilen düzenlemeye göre, iki ya da dört aylık
dönemlerde haftalık ortalama çalışma süresi 45 saati aşmamak koşulu ile,
günlük 11 saati aşan çalışmalar fazla mesai olarak
değerlendirilmelidir.
Dosya içeriğinden davacının çalıştığı radyolink istasyonunun meskun
yerler dışında bulunması coğrafi şartlar ve her gün ulaşılmasının mümkün
olmaması sebebiyle davacı gibi bir kısım personelin bu işyerlerinde
genelde evlere gitmeksizin devamlı bazı haftalar üç gün bazı haftalar
dört gün işyerinde kaldıkları, bazı personelin ise ayda 10 gün bu
şekilde çalıştığı ayın diğer 20 günü ise evinde geçirdiği, güvenlik
personeli olarak çalışan bu şahısların belirtilen çalışma günleri
dışındaki zamanları evlerinde geçirdikleri anlaşılmaktadır. Davacının
aralıksız 4 gün çalıştıktan sonar bir hafta dinlendiği, tekrarında ise 3
gün aralıksız çalışıp, tekrar bir hafta dinlendiği saptanmıştır.
Davalı bu çalışma şekline göre davacının aylık yasal çalışma süresini
aşmadığını bu sebeple fazla çalışma ücretine hak kazanamadığını ileri
sürmektedir.
Davalıya ait aynı mahiyetteki işyerlerinde davacıyla benzer konumda
bulunan çalışanlarla ilgili Dairemize bir çok dava intikal etmiş
mahkemelerin ısrar kararı üzerine konu Hukuk Genel Kurulunda iki kez
görüşülmüştür. Hukuk Genel Kurulunca verilen 5.4.2006 gün 2006/9-107 E
2006/144 K ve 14.6.2006 gün ve 2006/9-374 E, 2006/382 K.sayılı ilamlarda
uyku ve sair ihtiyaçlar için geçen zaman çıkarıldığında bu tür
işyerlerindeki çalışmaların günde 14 saat olabileceği kabul edilmiş
Hukuk Genel Kurulu’nun bu kararı dairemizce de benimsenmiştir. Vardiyalı çalışma şeklinin olmadığı durumda,
çalışan sayısının birden fazla olması, 14 saati etkilememektedir. Bir
başka anlatımla, çalışan bir yada birden fazla kişi olması halinde,
vardiya usulü yok ise, her bir işçinin günde14 saat çalıştığının kabulü
gerekir.
Mahkemenin 1475 sayılı Yasa döneminde geçen çalışma döneminde günlük 7.5
saati aşan çalışmaları fazla çalışma olarak kabul edip sonuca gitmesi
doğru değildir. Yargıtay uygulamalarına göre 1475 Sayılı Yasa döneminde
fazla çalışma günlük yasal çalışma saatine göre değil haftalık yasal
çalışmaya göre belirlenmesi gerekir. Somut olayda 4 gün işyerinde
devamlı çalışan davacının günlük 14 saat çalıştığı kabul edildiğinde
davacının ilk bir haftalık çalışması 56 saat olup haftalık normal 45
saat çalışma çıkarıldığında 11 saat fazla mesai yaptığının kabulü
gerekir. Takip eden haftadaki 3 günlük çalışma saati ise toplam 42 saat
olup davacının bu sürede fazla mesai yaptığı kabul edilemez.
Periyodik olarak davacı iki haftada bir 11 saat fazla mesai yapmaktadır.
4857 Sayılı Yasa döneminde ise günlük 11 saati aşan çalışmalar
haftalık çalışma süresine bakılmaksızın fazla çalışma kabul edildiğinden
4 günlük çalışmanın ilk haftasında günlük 14 saat çalıştığı kabul
edilen davacının haftalık çalışması 56 saat eder. Günlük çalışma
içerisinde günlük 11 saati aşan üç saatlik fazla çalışma nazara
alındığında davacının 4 gün üzerinden 12 saat fazla çalışması mevcuttur.
Davacının takip eden ikinci haftalık çalışması olan üç günlük çalışma
süresinde günlük 11 saati aşan üç saatlik çalışma için 9 saatlik fazla
çalışma ücretinin hesaplanarak kabulü gerekir. İlk haftada 12 saatlik
fazla mesai süresi çıkarıldığında kalan 44 saatlik çalışma süresi ile
ikinci haftadaki çalışmada 9 saatlik fazla mesai çalışma süresi
çıkarıldığında bakiye çalışma süresi 33 saat olup haftalık 45 saati
aşmadığından bu süre için denkleştirme hükümlerinin uygulamasına gerek
bulunmamaktadır. Hukuk Genel Kurulunun 14.6.2006 gün 2006/9-374 Esas,
2006/38 Karar sayılı kararında da aynı görüş benimsenmiştir.
Yukarıda açıklanan esaslara aykırı şekilde fazla mesai hesaplanarak hüküm altına alınması hatalıdır.
SONUÇ : Temyiz olunan kararın yukarıda yazılı sebepten
BOZULMASINA, peşin alınan temyiz harcının istek halinde ilgiliye
iadesine, 18.07.2006 gününde oyçokluğu ile karar verildi.
KARŞI OY : 4857 sayılı İş Kanununda, Türk iş hukuku öğretisinde
en çok eleştirilen ve uygulamada da yasaya aykırı olmasına rağmen farklı
düzenlemelerin getirildiği bilinen, haftalık çalışma süresinin iş
günlerine eşit ölçüde bölünmesi kuralına esneklik getirilerek,
sözleşmelerle haftalık normal çalışma süresinin işyerinde haftanın
çalışılan günlerine farklı bir şekilde dağıtılabileceği kabul
edilmiştir. Bu halde, haftalık çalışma süresinin haftanın çalışılan
günlerine farklı şekilde dağıtılması durumunda, “yoğunlaştırılmış iş
haftası” uygulanabilecektir. Bu tür çalışmalarda işverene iki aylık bir
denkleştirme süresi tanınmıştır. Bu süre toplu iş sözleşmeleri ile dört
aya kadar artırılabilir. Bu şekilde, yoğunlaştırılmış iş haftasından
sonraki haftalarda işveren işçiyi daha az sürelerle çalıştırması
durumunda, işçiye fazla çalışma ücreti ödemek zorunda kalmayacaktır.
Genel bakımdan çalışma süresi haftada en çok kırkbeş saattir. Aksi
kararlaştırılmamışsa bu süre, işyerlerinde haftanın çalışılan günlerine
eşit ölçüde bölünerek uygulanmaktadır. Tarafların anlaşması ile
haftalık normal çalışma süresi, işyerlerinde haftanın çalışılan
günlerine, günde onbir saati aşmamak koşulu ile farklı şekilde
dağıtılabilir. Bu halde, iki aylık süre içinde işçinin haftalık ortalama
çalışma süresi, normal haftalık çalışma süresini aşamaz.
Denkleştirme süresi toplu iş sözleşmeleri ile dört aya kadar
artırılabilir ( İş K.m.63 ). 4857 sayılı İş Kanununun 41maddesinde
“..fazla çalışma, Kanunda yazılı koşullar çerçevesinde, haftalık kırkbeş
saati aşan çalışmalardır. 63 üncü madde hükmüne göre denkleştirme
esasının uygulandığı hallerde, işçinin haftalık ortalama çalışma süresi,
normal haftalık iş süresini aşmamak koşulu ile, bazı haftalarda toplam
kırkbeş saati aşsa dahi bu çalışmalar fazla çalışma sayılmaz.”
denilmektedir. Denkleştirme sisteminin uygulanması için günde onbir
saatlik çalışma süresinin aşılmaması şartıyla tarafların açıkça
anlaşması esası benimsenmiştir. Yasanın hiçbir yerinde fazla mesainin
günlük onbir saati aşan çalışma olduğu belirtilmemiştir. Onbir saatlik
ölçü, kanımca, denkleştirme bahanesiyle işçinin günlük çalışma süresinin
aşırı şekilde uzun tutularak işçi sağlığı ve güvenliğinin tehlikeye
atılmasının önlenmesi amacıyla getirilmiştir. Bu düzenleme “fazla
çalışma süresinin toplamı bir yılda ikiyüzyetmiş saatten fazla olamaz.”
kuralının paralelinde olup, denkleştirmenin esasları ve sınırlarını
göstermektedir,
Somut olayda davacı işçinin günde ondört saat çalıştığı bozma kararında
gösterilen ve Dairemizce kabul gören Yargıtay Hukuk Genel Kurulunun
05.04.2006 tarih ve E:2006/9-107,K:2006/144 sayılı kararında kabul
edilmiştir. Böyle olunca 4857 sayılı Kanun dönemine rastlayan çalışmalar
günde onbir saati aştığı gibi, açık bir denkleştirme de olmadığından, fazla mesai hesaplamasının, 1475
sayılı İş Kanununun uygulandığı dönemden farklı olmaksızın yapılması
gerekir. Zira Dairemizin eskiden beri süregelen uygulaması haftalık
kırkbeş saati aşan çalışmaların fazla mesai oluşturduğu yolundadır.
Bu nedenle günlük onbir saati aşan çalışmanın fazla çalışma sayılması
ve 4857 sayılı İş Kanunun 63.maddesi gereğince denkleştirmenin
varlığının kabul edilmesi, kanımca hukuken mümkün değildir. Mahkeme
kararının 1475 sayılı döneme ilişkin bozma gibi 4857 sayılı döneme
ilişkin kısmının da bozulması düşüncesiyle, sayın çoğunluğun ikinci
döneme ilişkin bozma kararına katılamıyorum.
Üye
C.İ.Günay
KARŞI OY : Davalı işyerindeki çalışma düzeninin, bir ayda
aralıksız 10 gün veya üçer dörder gün olmak üzere, aralıklı toplam 10
günlük periyotlar halinde, meskun olmayan işyerinde çalışma; arta kalan
toplam 20 günlük sürede de evde dinlenme şeklinde gerçekleştiği
konusunda taraflar arasında uyuşmazlık yoktur.
İşin niteliğine gelince, iş; doğrudan üretime yönelik, bir makine veya
tezgah başında çalışma olmayıp, radyolink hatlarının korunmasına yönelik
güvenlik personeli olarak nöbet sistemi içerisinde hizmet görme
biçimindedir.Çalışmalar; en az iki veya daha fazla sayıdaki işçilerle,
guruplar halinde yürütülmektedir.
Anlatılan bu çalışma düzeninde davacı, işyerinde, aralıksız 24 saat
nöbet tutmak suretiyle çalıştığını iddia ederek, fazla mesai yaptığından
bahisle, fazla mesai ücreti ile, vardiyalı çalışmalar için ödenmeyen
vardiya priminin ödenmesini talep etmektedir.
Dosya içerisinde; bir işçi tarafından, bir günde kaç saat çalışma
yapıldığını belirleyen mekanik bir düzen ( elektronik kart, cihaz v.s )
bulunmadığından, çalışmalar, gün içerisinde kişilerin, uyku, dinlenme,
zorunlu ihtiyaç ve yasal ara verme süresi hesaplanarak, 24 saatlik süre
değerlendirilmiştir.
Bu zorunlu gereksinimler nedeniyle, bir işçinin 24 saatinin önemli
bölümünü normal çalışma + fazla çalışma olarak belirlenmesi mümkün
değildir.Özellikle, iki veya daha fazla işçinin birlikte ve vardiya
usulü çalışma düzeninde, bir günü en fazla 12’şer saat olarak
kullanabilmeleri gerçekçi olacaktır. Çoğunluk görüşüne göre; tüm
işçilerin 14’er saat fiili çalışma düzeninde bulunmaları halinde, ikişer
saat birbirleri ile çakışma hali olup, gereksizce fazla mesai yapıldığı
izlenimi doğacaktır.
Bir aydaki 10 günlük çalışma sürecinde, fazla mesainin varlığının kabulü
ile, çalışma saatlerinin, ilgili yasalar gereğince paylaşımının,
aşağıda gösterildiği şekilde yapılması gerektiği düşüncesindeyim.
1475 sayılı iş yasasının 35 nci maddesinin ilk fıkrasında; “günlük
çalışma süreci dışında, fazla mesai yapılabileceği”, ( a ) bendinde;
“fazla çalışma sürecinin, günde üç saati geçemeyeceği” yazılıdır. Buna
göre, bir günde azami fazla çalışma süresi, “Üç, saat” olarak
sınırlandırılmaktadır.
Aynı yasanın 61 nci maddesinin ( a ) bendinde; “genel bakımdan, iş
süresi haftada en çok 45 saattir. Bu süre, haftada 6 iş günü çalışılan
işyerlerinde, günde 7,5 saati geçmemek üzere uygulanır.” denmektedir.
Yine aynı yasanın 64 ncü maddesinde; “4 saatten fazla ve 7,5 saate kadar
olan süreli işlerde, yarım saat ara dinlenmesi verilir” hükmü yer
almaktadır.
1475 sayılı yasanın bu hükümleri hep birlikte değerlendirildiğinde;
öncelikle bir günlük zorunlu çalışma süresinin tespiti ile, bunun
üzerindeki çalışmaların, fazla çalışma olacağı belirlenmelidir.
Demek oluyor ki 7,5 saatlik çalışmaya ( 6 gün çalışılan işyerlerinde ) ½
saatlik ara dinlenme süresinin eklenmesi ile, 8 saate ulaşıldıktan
sonra, günlük en çok üç saat fazla mesai yapılabileceğinden hareketle,
11 saate ulaşılmaktadır.Bu süreye, çalışma dışında, 1 saat yemek molası
eklenerek bir işçiye ayrılan süre 12 saate tamamlanabilir. 11 saatten
sonrası için fazla mesai yapma yasal engeli vardır. Aksi halde, aynı
yasanın 100 ncü maddesi gereğince işverene cezai müeyyide uygulanması
gerekecektir.
Çoğunluk görüşüne göre, işyerindeki 14 saatlik çalışmanın kabulü
halinde, 6 saatlik fazla mesai yapılmış sayılması ile, söz konusu madde
gereğince işverenin cezai sorumluluğu söz konusu olabilir.
Diğer yandan, vardiya usulü çalışma yapılan işyerlerinde, 14 saatlik
çalışma süresi içerisinde, 6 saatinin fazla mesai olarak
değerlendirilmesi; vardiyalı çalışma sistemine de, saatlerin çakışması
nedeniyle uygun düşmeyecektir.
Davacının, 4857 sayılı iş yasasının yürürlüğe girdiği 6.10.2003
tarihinden sonraki döneme rastlayan çalışmaları için ise, bu yasanın 41
ve 63 ncü maddelerinde; “haftalık çalışma süresinin 45 saat olduğu,
denkleştirme uygulanan işyerlerinde, yazılı olarak sözleşmede yer almak
koşulu ile, iki aylık ve toplu iş sözleşmeleri ile en çok dört aylık
sürelerde, haftalık ortalama 45 saat çalışılabileceği, bu sürelerden
fazla çalışıldığında, takip eden haftalarda eksik çalışılmak suretiyle,
denkleştirme yapılarak, yoğunlaştırılmış iş haftasında 45 saati aşan
çalışmalar için işçiye fazla mesai ücreti ödenmeyeceği, çalışılmayan ve
arta kalan bu sürelerin, işçiye serbest zaman olarak kullandırılmasına
hak kazandırılacağı” hüküm altına alınmıştır.
Davacı, işyerinde birinci haftada 77 saat çalışıp, 45 saati aşan
çalışması söz konusu ise de, ikinci haftaya sarkan üç günlük sürede, 33
saat çalışarak, denkleştirmeye tabi tutulmaktadır.Diğer arta kalan 20
günde hiç çalışmayarak denkleştirme gereği, fazla mesai ücreti
almayarak, bunun yerine, serbest zaman kullanmaya hak kazandırılmıştır.
Bu işyerinde, taraflar arasında örtülü bir denkleştirme esasının
uygulandığı iş sözleşmesinin varlığında uyuşmazlık yoktur. Bu nedenle
davacıya fazla mesai ücreti ödenmesine gerek bulunmamaktadır.
Anlatılan gerekçelerle, dairenin bozma kararının bu bölümüne ilişkin
çoğunluk görüşüne katılmakla birlikte, 1475 sayılı yasa döneminde geçen
çalışmaların, fazla mesai dahil, en çok 11 saat yapılabileceği görüşünde
bulunduğumdan, bu sürenin aşılarak, bir günde 14 saatlik çalışma ( 6
saati fazla mesai ) düzeninin varlığını kabul eden Daire çoğunluk
görüşüne katılamamaktayım.
Üye
A.CELKAN
<!--if gte mso 9>
<o:OfficeSettings>
<o:RelyOnVML/>
<o:AllowPNG/>
</o:OfficeSettings>
<!-->
24
SAAT ÇALIŞARAK, 48 SAAT İZİN, 16 SAAT ÇALIŞARAK 32 SAAT İZİN, 12 SAAT ÇALIŞARAK
24 SAAT İZİN KULLANAN İŞÇİ FAZLA MESAİ YAPMIŞ OLUR MU? BU UYGULAMA DENKLEŞTİRME
SAYILIR MI?</span>
Yazar:</span>Mehmet KARADURMUŞ<a name=""></a>*</span></span></span></span>
E-Yaklaşım / Ağustos 2011 / Sayı:
224</span>
1- GİRİŞ</span>
Faaliyetini
haftanın 7 gününde 24 saat üzerinden sürdüren, yüksek ve devamlı efor sarf
edilmesini gerektirmeyen görevlerde çalıştırılan işçiler bazı işyerlerinde,
günlük 8 er saatlik devrelerle 3 posta halinde çalıştırılmak yerine, işçiler 3
gruba ayrılarak, Her gün iki grup işçiden 1. Grup işçi 08.00-20.00 saatleri
arasında, 2. Grup işçi 20.00-08.00 vardiya devresinde12 saat çalıştırılmakta,
3.Grup işçilere de 24 saat ücretli izin verilmekte, Yada, 1.Grup işçiler gündüz
vardiyasında 08.00-16.0 saatleri arasında 8 saat, 2.Grup işçiler 16.00-08.00
saatleri arasında 16 saat çalıştırılmakta, 3.Gruptaki işçilere de 32 saatlik
izin kullandırılmakta, veya her gün bir grup işçi (3 günde bir gün) 24 saat
çalıştırılarak, takip eden iki günde (48 saat) ücretli izin
kullandırılabilmektedir. Bu çalışma biçim ve tercihlerinin dekleştirme sayılıp,
sayılmayacağı, Fazla mesai olgusunun ortaya çıkıp, çıkmadığı hususları bu
makalede 4857 sayılı İş Kanunu?na göre değerlendirilecektir. </span>
II-
HAFTALIK ÇALIŞMA SÜRESİ VE FAZLA MESAİ</span>
İşçilerin
haftalık azami çalışma süresi 4857 sayılı İş Kanunu?nun 63.maddesindeki: ?Genel
bakımdan çalışma süresi haftada en çok kırkbeş saattir.? hükmü ile 45
beş saat olarak yasa koyucu tarafından belirlenmiştir.</span>
4857 sayılı
İş Kanunu?nun 41. maddesinin ilk fıkrasında fazla mesainin tanımı: ?Fazla
çalışma, kanunda yazılı koşullar çerçevesinde, haftalık kırkbeş saati aşan
çalışmalardır.? şeklinde yapılmakta, fıkranın devamında da. ?63.madde
hükmüne göre denkleştirme esasının uygulandığı hallerde, işçinin haftalık
ortalama çalışma süresi, normal haftalık iş süresini aşmamak koşulu ile, bazı
haftalarda toplam kırkbeş saati aşsa dahi bu çalışmalar fazla çalışma
sayılmaz,? denilmektedir.</span>
4857 sayılı
Kanun?un 63. maddesinin 2. fıkrasında: ?Tarafların anlaşması ile haftalık
normal çalışma süresi, işyerlerinde haftanın çalışılan günlerine, günde onbir
saati aşmamak koşulu ile farklı şekilde dağıtılabilir. Bu halde, iki aylık süre
içinde işçinin haftalık ortalama çalışma süresi, normal haftalık çalışma
süresini aşamaz. Denkleştirme süresi toplu iş sözleşmesi ile dört aya kadar
artırılabilir.? denmektedir.</span>
Bu hükümlere
göre, haftalık 45 saati aşan tüm çalışmalar fazla mesai sayılmakta,
denkleştirmenin uygulandığı işyerlerinde, iki aylık sürede yapılmış olan
haftalık ortalama çalışma süresi, (Toplu iş sözleşmesi ile denkleştirme süresi
4 ay olarak tespit edilmişse, 4 aylık sürede) 45 saati aşmadığı taktirde, Bazı
haftalarda 45 saatin üzerinde çalışma gerçekleşse bile bu çalışmalar fazla
mesai sayılmamaktadır.</span>
Haftalık 45
saati aşan fazla mesailerin ücretinin 4857/41. maddesine göre %50 zamlı olarak
ödenmesi, fazla mesai yapacak işçinin önceden yazılı onayının alınması
gerekmektedir.</span>
41. maddede,
?Fazla mesai veya fazla sürelerle çalışma yapan işçi isterse bu
çalışmalar karşılığı zamlı ücret yerine, fazla çalıştığı her saat karşılığında
bir saat otuz dakikayı, fazla sürelerde çalıştığı her saat karşılığında bir
saat 15 dakikayı serbest zaman olarak kullanabilir. Fazla mesai veya fazla
sürelerle çalışma yapan işçi isterse bu çalışmalar karşılığı zamlı ücret
yerine, fazla çalıştığı her saat karşılığında bir saat otuz dakikayı, fazla
sürelerde çalıştığı her saat karşılığında bir saat 15 dakikayı serbest zaman
olarak kullanabilir.? hükmü ile işçilere fazla mesai karşılığında ücret
ödenmesi veya ücretli izin verilmesi yönünde tercih yapma imkanı vermektedir.</span>
III-
YİRMİDÖRT SAAT ÇALIŞMA, 48 SAAT İZİN KULLANMA VE DENKLEŞTİRME</span>
Belediye
Başkanlıklarına bağlı İtfaiye Müdürlüklerindeki itfaiye işçileri, Radyolink
merkezlerinde çalışan güvenlikçi ve teknisyenler, dağlarda görev yapan orman
yangın bekçileri, Liman ve körfezlerde römorkör ve kılavuz gibi küçük deniz
araçlarında, sürekli olarak görevlerini sürdürmesi gereken işçiler, haftanın 7
günü 24 saat esasına göre çalışmasını sürdürmektedir. Bu işyerlerinde 8?er
saatlik devrelerle 3 posta halinde işçilerin çalıştırılması yerine, İşçiler 3
gruba ayrılarak, her gün bir grup işçi 24 saat çalışarak, 48 saat
dinlendirilmektedir (3 günde bir gün nöbet yaparak) Bu çalışma sistemine göre,
işçiler 3 günlük zaman diliminde bir gün çalışarak, iki gün ücretli izin
yapmaktadır. Başka bir ifade ile işçiler bir ay içerisinde 10 gün çalışarak, 20
gün ücretli izin yapmaktadır. İşçiler ayın değişik10 günü 24 saat işyerinde
bulunmakla birlikte, Yüksek mahkemenin yerleşmiş kararlarına göre<a name="_ftnref1"></a>, uyku, yemek, dinlenme gibi temel zorunlu ve insani
ihtiyaçlarını gidermek için gerekli olan süre 24 saatlik sürerden düşüldüğünde,
işçilerin fiili çalışma süresi 14 saat olmaktadır. 3 günlük sürede 14 saat
çalışmakla işçilerin haftalık çalışma süresi 32,66 saat olduğundan, fazla
mesaiden ve denkleştirmeden bahsetmekte mümkün olmamaktadır.</span>
24 saat
çalışarak 48 saat izin yapma çalışma sisteminde, Ayrıca;4857/41. maddedeki, ?Fazla
mesai veya fazla sürelerle çalışma yapan işçi isterse bu çalışmalar karşılığı
zamlı ücret yerine, fazla çalıştığı her saat karşılığında bir saat otuz
dakikayı serbest zaman olarak kullanabilir? hükmüne göre, işçilere
çalıştığı günlük 6,5 saatlik fazla mesai (14-7,5=6,5 saat) karşılığında
müteakip iki günde 6,5x1,5= 9,75 saatlik serbest zamanın üzerinde 7,5x2=15
saatlik ücretli izin (serbest zaman) verilmesi nedeniyle, 24 saat çalışma, 48
saat izin yapma çalışma sistemi, gündüzleri 11 saat, geceleri 7,5 sınırının
aşılması usulsüz çalışmasının dışında bir durum ortaya çıkmamaktadır.</span>
Bazı
işyerlerinde ulaşım ve vardiya değiştirme zorluğu, gibi nedenlerle 10 günlük
çalışma sürekli olarak yerine getirilerek, kesintisiz 20 gün ücretli izin
yapılabilmektedir. Bu çalışma düzenine göre de işçilerin aylık çalışma süresi
140 saat, haftalık ortalama çalışma süresi 32 saat,40 dakika olmaktadır. 10
günlük çalışma süresinde hem günlük 11 saatlik çalışma sınırı aşılmakta, hem de
6 gün çalışıldıktan sonra 4857/46. maddesine göre 1 gün ücretli hafta tatili
kullandırılmamaktadır. </span>
Denkleştirme
ile ilgili 4857 sayılı Kanun?un 63. maddesindeki, ?Tarafların anlaşması
ile haftalık normal çalışma süresi, işyerlerinde haftanın çalışılan günlerine,
günde onbir saati aşmamak koşulu ile farklı şekilde dağıtılabilir. Bu halde,
iki aylık süre içinde işçinin haftalık ortalama çalışma süresi, normal haftalık
çalışma süresini aşamaz.? hükmü iledenkleştirme günlerinde 11
saatin üzerinde çalışmanın yapılmayacağı belirtilmektedir. Ayrıca 4857 sayılı
Kanun?un 69. maddesindeki, ?İşçilerin gece çalışmaları 7,5 saati geçemez.?
İş Kanunu?na ilişkin Çalışma Süreleri Yönetmeliği?nin<a name="_ftnref2"></a> 4.
maddesindeki: ?Günlük çalışma süresi her ne şekilde olursu olsun 11 saati
aşamaz.? Hükümlerine aykırı bir çalışma yapılmış olmaktadır. Bu uygulama
4857 sayılı Kanun?un 63. maddesine ve 69. maddesine aykırı ve usulsüz örtülü
bir denkleştirme olduğundan, İK. 104 maddesi gereğince 1.113 TL idari para
(2011 yılı için) cezasının uygulanmasını gerektirecektir.</span>
IV-
ONALTI SAAT ÇALIŞMA, 32 SAAT İZİN KULLANMA</span>
Haftanın 7
gününde, 24 saat faaliyetini sürdürmesi geren bazı işyerlerinde özellikle.
Çocuk bakım yurtlarında çalışan çocuk bakıcıları yönünden 24.00-06.00
devresinin pasif zaman olduğu gerekçesiyle, çalışmakta olan işçiler 3 gruba
ayrılmakta, 1.Grup işçiler daimi gündüzcü olarak 08.00-16.00 saatleri arasında
8. saat çalışma, 30 dakika ara dinlenmesi yaparak, haftanın değişik bir gününde
münavebeli olarak ücretli hafta yapmaktadır. Diğer iki grup işçi ise, her gün
bir grup işçi 16.00-08.00 vardiyasında 14 saat fiili çalışma (2 saatlik ara
dinlenme) akabinde 32 saat izin yapmaktadır. Bu çalışma şekline göre gece
vardiyasında çalışan iki grup işçi 48 saatlik sürede 14 saat çalışmakla, bir
haftalık süredeki ortalama çalışma süresi 49 saat olduğundan, 49-45=4 saatlik
fazla mesai yapılmış olmaktadır. İki aylık dönemdeki ve bir haftalık ortalama
çalışma süresi 45 saatin üzerinde olması nedeniyle 4857 sayılı Kanun?un
63.maddesine göre bir denkleştirme uygulaması bulunmamaktadır.</span>
V- ONİKİ
SAAT ÇALIŞMA 24 SAAT İZİN KULLANMA</span>
Bu çalışma
şekli, işyerlerinde yaygın bir biçimde kullanılmaktadır. İşyerinde çalışmakta
olan işçiler yine 3 gruba ayrılarak, her gün iki grup işçi 12 saatlik
devrelerle 2 posta halinde, gece ve gündüz vardiyasında çalışarak (vardiya
ortalarında 1?er saat ara dinlenmesi yaparak), 3.grup işçi 24 saat ücretli izin
kullanmak suretiyle, faaliyet haftanın 7 gününde ve 24 saat üzerinden sürdürülmektedir.
Bu çalışma biçiminde işçiler 36 saatlik sürede 11 saat fiilen çalışmakla,
haftalık çalışma süreleri 51 saat 20 dakika olmaktadır. Bu durumda tüm
haftalarda 6 saat 20 dakikalık fazla mesai yapılmış olmakta. Dolayısıyla
denkleştirmede çalışması olmamaktadır.</span>
VI- SONUÇ</span>
4857 sayılı
Kanunu?nun 63.maddesine göre, iki aylık dönemdeki ortalama haftalık çalışma
süresi 45 saati aşmıyorsa, fazla mesai ortaya çıkmamakta, fakat bazı
haftalardaki günlük çalışma 11 saatin, haftalık çalışma 45 saatin üzerinde
olması, fakat 2 aylık dönemdeki ortalama çalışma süresi 45 saati aşmıyorsa
örtülü biçimde usulsüz denkleştirme yapılmış olduğundan. Bu usulsüz uygulama
ile ilgili 4857 sayılı İş Kanunu?nun 63. maddesindeki, ?işyerlerinde
haftanın çalışılan günlerine, günde onbir saati aşmamak koşulu ile farklı
şekilde dağıtılabilir? hükmüne ve ayrıca aynı Kanun?un 69.maddesindeki:
?İşçilerin gece çalışmaları 7,5 saati geçemez.? emredici hükmüne aykırı
biçimde, işçilerin 10 gün sürekli olarak 24 saat çalıştırılarak, 20 gün sürekli
izin kullandırılması 4857 sayılı Kanun?un 104. maddesine göre 1.113 TL idari
para cezasının uygulanmasını gerektirecektir.</span>
<a name="_ftn1"></a>
Yrg. HGK?nın, 21.03.2007 tarih ve E. 2007/9-150, K. 2007/0160 sayılı; Yrg.
HGK?nın, 14.06.2006 tarih ve E. 2006/9-374, K. 2006/382 sayılı Kararları.</span>
<a name="_ftn2"></a>
06.04.2004 tarih ve 25425 sayılı Resmi Gazete?de yayımlanarak yürürlüğe
girmiştir.</span><!--if gte mso 9>
<w:Word>
<w:View>Normal</w:View>
<w:Zoom>0</w:Zoom>
<w:TrackMoves/>
<w:Trackatting/>
<w:HyphenationZone>21</w:HyphenationZone>
<w:PunctuationKerning/>
<w:ValidateAgainstSchemas/>
<w:SaveIfInvalid>false</w:SaveIfInvalid>
<w:IgnoreMixed>false</w:IgnoreMixed>
<w:AlwaysShowPlaceholderText>false</w:AlwaysShowPlaceholderText>
<wonotPromoteQF/>
<w:LidThemeOther>TR</w:LidThemeOther>
<w:LidThemeAsian>X-NONE</w:LidThemeAsian>
<w:LidThemeComplex>X-NONE</w:LidThemeComplex>
<w:Compatibility>
<w:BreakWrappedTables/>
<w:SnapToGridInCell/>
<w:WrapTextWithPunct/>
<w:UseAsianBreakRules/>
<wontGrowAutofit/>
<w:SplitPgBreakAndark/>
<wontVertAlignCellWithSp/>
<wontBreakConstrainedForcedTables/>
<wontVertAlignInTxbx/>
<w:Word11KerningPairs/>
<w:CachedColBalance/>
</w:Compatibility>
<m:mathPr>
<m:mathFont m:val="Cambria Math"/>
<m:brkBin m:val="before"/>
<m:brkBinSub m:val="--"/>
<m:smallFrac m:val="off"/>
<m:dispDef/>
<m:lMargin m:val="0"/>
<m:rMargin m:val="0"/>
<m:defJc m:val="centerGroup"/>
<m:wrapIndent m:val="1440"/>
<m:intLim m:val="subSup"/>
<m:naryLim m:val="undOvr"/>
</m:mathPr></w:Word>
<!--><!--if gte mso 9>
<w:LatentStyles DefLockedState="false" DefUnhideWhenUsed="true" DefSemi="true" DefQat="false" DefPriority="99" LatentStyleCount="267">
<w:LsdException Locked="false" Priority="0" Semi="false" UnhideWhenUsed="false" Qat="true" Name="Normal"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" Semi="false" UnhideWhenUsed="false" Qat="true" Name="ing 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" Qat="true" Name="ing 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" Qat="true" Name="ing 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" Qat="true" Name="ing 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" Qat="true" Name="ing 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" Qat="true" Name="ing 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" Qat="true" Name="ing 7"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" Qat="true" Name="ing 8"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" Qat="true" Name="ing 9"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 7"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 8"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 9"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="35" Qat="true" Name="caption"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="10" Semi="false" UnhideWhenUsed="false" Qat="true" Name="Title"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="1" Name="Default Paragraph Font"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="11" Semi="false" UnhideWhenUsed="false" Qat="true" Name="Subtitle"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="22" Semi="false" UnhideWhenUsed="false" Qat="true" Name="Strong"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="20" Semi="false" UnhideWhenUsed="false" Qat="true" Name="Emphasis"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="59" Semi="false" UnhideWhenUsed="false" Name="Table Grid"/>
<w:LsdException Locked="false" UnhideWhenUsed="false" Name="Placeholder Text"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="1" Semi="false" UnhideWhenUsed="false" Qat="true" Name="No Spacing"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" Semi="false" UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" Semi="false" UnhideWhenUsed="false" Name="Light List"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" Semi="false" UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" Semi="false" UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" Semi="false" UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" Semi="false" UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" Semi="false" UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" Semi="false" UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" Semi="false" UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" Semi="false" UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" Semi="false" UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" Semi="false" UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" Semi="false" UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" Semi="false" UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" Semi="false" UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" Semi="false" UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" Semi="false" UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" Semi="false" UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" Semi="false" UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" Semi="false" UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" UnhideWhenUsed="false" Name="Revision"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="34" Semi="false" UnhideWhenUsed="false" Qat="true" Name="List Paragraph"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="29" Semi="false" UnhideWhenUsed="false" Qat="true" Name="Quote"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="30" Semi="false" UnhideWhenUsed="false" Qat="true" Name="Intense Quote"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" Semi="false" UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" Semi="false" UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" Semi="false" UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" Semi="false" UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" Semi="false" UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" Semi="false" UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" Semi="false" UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" Semi="false" UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" Semi="false" UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" Semi="false" UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" Semi="false" UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" Semi="false" UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" Semi="false" UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" Semi="false" UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" Semi="false" UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" Semi="false" UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" Semi="false" UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" Semi="false" UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" Semi="false" UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" Semi="false" UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" Semi="false" UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" Semi="false" UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" Semi="false" UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" Semi="false" UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" Semi="false" UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" Semi="false" UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" Semi="false" UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" Semi="false" UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" Semi="false" UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" Semi="false" UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" Semi="false" UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" Semi="false" UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" Semi="false" UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" Semi="false" UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" Semi="false" UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" Semi="false" UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" Semi="false" UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" Semi="false" UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" Semi="false" UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" Semi="false" UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" Semi="false" UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" Semi="false" UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" Semi="false" UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" Semi="false" UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" Semi="false" UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" Semi="false" UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" Semi="false" UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" Semi="false" UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" Semi="false" UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" Semi="false" UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" Semi="false" UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" Semi="false" UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" Semi="false" UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" Semi="false" UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" Semi="false" UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" Semi="false" UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" Semi="false" UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" Semi="false" UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" Semi="false" UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" Semi="false" UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" Semi="false" UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" Semi="false" UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" Semi="false" UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" Semi="false" UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" Semi="false" UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" Semi="false" UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" Semi="false" UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" Semi="false" UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" Semi="false" UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" Semi="false" UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" Semi="false" UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" Semi="false" UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" Semi="false" UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" Semi="false" UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" Semi="false" UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" Semi="false" UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" Semi="false" UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" Semi="false" UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="19" Semi="false" UnhideWhenUsed="false" Qat="true" Name="Subtle Emphasis"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="21" Semi="false" UnhideWhenUsed="false" Qat="true" Name="Intense Emphasis"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="31" Semi="false" UnhideWhenUsed="false" Qat="true" Name="Subtle Reference"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="32" Semi="false" UnhideWhenUsed="false" Qat="true" Name="Intense Reference"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="33" Semi="false" UnhideWhenUsed="false" Qat="true" Name="Book Title"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="37" Name="Bibliography"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Qat="true" Name="TOC ing"/>
</w:LatentStyles>
<!--><!--if gte mso 10>
/* Style Definitions */
table.MsoNormalTable
{mso-style-name:"Normal Tablo";
mso-tstyle-rowband-size:0;
mso-tstyle-colband-size:0;
mso-style-noshow:yes;
mso-style-priority:99;
mso-style-qformat:yes;
mso-style-parent:"";
mso-padding-alt:0cm 5.4pt 0cm 5.4pt;
mso-para-margin:0cm;
mso-para-margin-bottom:.0001pt;
mso-pagination:widow-orphan;
font-size:11.0pt;
font-family:"Calibri","sans-serif";
mso-ascii-font-family:Calibri;
mso-ascii-theme-font:minor-latin;
mso-fareast-font-family:"Times New Roman";
mso-fareast-theme-font:minor-fareast;
mso-hansi-font-family:Calibri;
mso-hansi-theme-font:minor-latin;
mso-bidi-font-family:"Times New Roman";
mso-bidi-theme-font:minor-bidi;}
<!-->Edited by: MURAT AVCI
Arkadaşlar görüşü olan yokmu???
https://www.turkhukuksitesi.com/makale_1317.htm <?: prefix = o ns = "urn:schemas-microsoft-comfficeffice" />
I. FAZLA ÇALIŞMA VE FAZLA SÜRELERLE ÇALIŞMA KAVRAMLARI
Fazla çalışma, Kanunda yazan koşullar çerçevesine haftalık 45 saati aşan çalışmalardır[3]. İş Kanunu’nun 63. maddesinin 2. fıkrası uyarınca denkleştirme esasının uygulandığı hallerde, işçinin haftalık ortalama çalışma süresi, normal haftalık iş süresini (45 saati) aşmamak koşulu ile çalışma süresi bazı haftalarda kırkbeş saati aşsa dahi bu çalışmalar fazla çalışma sayılmaz. Buna karşılık denkleştirme yapılan hallerde toplam çalışma süresinin haftalık ortalaması 45 saati aşarsa, aşan süreler fazla çalışma sayılır.
Fazla çalışma ve fazla sürelerle çalışma kavramlarını kapsayacak şekilde bir üst kavram olarak “fazla saatlerle çalışma” veya “normali aşan çalışma” kavramları da kullanılmaktadır[4].
4857 sayılı İş Kanunu’nda fazla çalışmalardan farklı olarak “fazla sürelerle çalışma” kavramına da yer verilmiştir. İK. m.41/3 uyarınca haftalık çalışma süresinin sözleşmelerle kırkbeş saatin altında belirlendiği durumlarda, kırkbeş saate kadar yapılan çalışmalar “fazla sürelerle çalışmalardır.”
Fazla çalışma ve fazla sürelerle çalışma arasında esaslı görülen iki fark bulunmaktadır[5]. Bunlardan ilki, fazla süreli çalışmanın; haftalık çalışma süresinin, sözleşme veya toplu sözleşme ile kanuni haftalık çalışma süresi olan 45 saatin altında belirlendiği durumlarda, sözleşmede belirlenen haftalık çalışma saati ile yasal 45 saat arasındaki süreye tekabül etmesi, ikincisi ise fazla sürelerle yapılan çalışmanın karşılığının, fazla çalışma için verilecek karşılıktan daha az olmasıdır. KILIÇOĞLU VE ŞENOCAK’a göre böyle bir düzenlemenin gerekçesi, fazla sürelerle çalışan işçinin bu süreçte fazla çalışma yapan işçiden daha az efor sarfetmesi ve bu durumun nimet külfet dengesinde ölçü olarak alınmasıdır[6].
Örneğin; toplu iş sözleşmesi ile çalışma saati haftalık 40 saat olarak belirlenmişse, haftada 40 saatin üzerinde yapılan çalışmalar “fazla sürelerle çalışma”, 45 saatin üzerinde yapılan çalışmalar ise “fazla çalışma” olarak kabul edilecektir.
Sözleşmelerle haftalık çalışma süresinin kırkbeş saatin altında belirlendiği durumlarda da tarafların anlaşmasıyla denkleştirmeye gidilebilir. İş Kanunu’nun 41. maddesinin 3. fıkrası uyarınca “haftalık çalışma süresinin sözleşmelerle kırkbeş saatin altında belirlendiği durumlarda … ortalama haftalık çalışma süresini aşan ve kırkbeş saate kadar yapılan çalışmalar fazla sürelerle çalışmalardır”. Bu gibi durumlarda sözleşmelerle belirlenen haftalık çalışma süresi, “haftalık ortalama çalışma süresi” olarak dikkate alınır ve denkleştirme dönemi çalışma sürelerinin haftalık ortalaması bu ortalama çalışma süresini aştığı takdirde, bu çalışmalar (ortalama 45 saate kadar) fazla sürelerle çalışma çalışma sayılır[7]. Örneğin; sözleşme ile haftalık çalışma süresi kırk saat olan işçi denkleştirme esasına göre çalıştırılırsa ve denkleştirme döneminde haftalık çalışma süresi ortalaması kırk saati aşarsa, kırk saat ile kırkbeş saat arasındaki çalışmalar fazla süreli çalışma, kırkbeş saati aşan çalışm alar ise fazla çalışma olarak değerlendirilir.
Fazla çalışma, fazla çalışmayı gerektiren yasal nedenlere göre, olağan (normal) fazla çalışma, zorunlu nedenle fazla çalışma, olağanüstü nedenlerle fazla çalışma olarak üçe ayrılmaktadır.<BR style="mso-special-character: line-break"><BR style="mso-special-character: line-break">
Saygılarımla,
Gürbüz AÇIKBAŞ
Metnin devamına ilgili linkten bakabilirsiniz...
Saygılarımla,
Gürbüz AÇIKBAŞ
https://www.mustafagulsen.com/2010/c...la_calisma.htm
FAZLA ÇALIŞMANIN İZİN OLARAK KULLANDIRIMI
28 Eylül 2010
Cumhur Sinan Özdemir
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı
Baş İş Müfettişi -Ankara
csnozdemir@gmail.com
FAZLA ÇALIŞMANIN İZİN OLARAK KULLANDIRIMI
Okuyucular gönderdikleri e-maillerde fazla çalışma ücretinin ödenmediğini, yerine izin kullandırıldığını belirterek yasal uygulamaya ilişkin çok sayıda soru yöneltmişlerdir.
4857 sayılı İş Kanuna göre; genel bakımdan çalışma süresi haftada en çok kırkbeş saattir. Aksi kararlaştırılmamışsa bu süre, işyerlerinde haftanın çalışılan günlerine eşit ölçüde bölünerek uygulanır. Tarafların anlaşması ile haftalık normal çalışma süresi, işyerlerinde haftanın çalışılan günlerine, günde onbir saati aşmamak koşulu ile farklı şekilde dağıtılabilir<A style="mso-footnote-id: ftn1" title="">[1]</A>.
<B style="mso-bidi-font-weight: normal">Fazla Çalışma Ve Fazla Sürelerle Çalışma[/B]
4857 sayılı İş Kanununda yazılı koşullar çerçevesinde haftalık 45 saati aşan çalışmalara fazla çalışma, haftalık çalışma süresinin sözleşmelerle 45 saatin altında belirlendiği durumlarda bu çalışma süresini aşan ve 45 saate kadar yapılan çalışmalara ise fazla sürelerle çalışma denir.
<B style="mso-bidi-font-weight: normal">Fazla Çalışma Ve Fazla Sürelerle Çalışma Ücreti[/B]
Fazla çalışmanın her saati için verilecek ücret, normal çalışma ücretinin saat başına düşen tutarının yüzde elli yükseltilmesi suretiyle ödenir.
Fazla sürelerle çalışmalarda her bir saat fazla çalışma için verilecek ücret, normal çalışma ücretinin saat başına düşen miktarının yüzde yirmibeş yükseltilmesiyle ödenir.
Fazla mesai ücretleri, çalışılan süre itibarıyla son ücretten değil, çalışılan döneme göre o dönemdeki hak edilen ücret esas alınarak devre devre hesaplanır.(Yargıtay 9.HD-E:2005/17358-K:2006/00392-T:18.01.2006)
<B style="mso-bidi-font-weight: normal">Fazla Çalışmada Sınır[/B]
Fazla çalışma süresinin toplamı bir yılda ikiyüzyetmiş saatten fazla olamaz. Bu süre sınırı, işyerlerine veya yürütülen işlere değil, işçilerin şahıslarına ilişkindir.
Fazla çalışma veya fazla sürelerle çalışma sürelerinin hesabında yarım saatten az olan süreler yarım saat, yarım saati aşan süreler ise bir saat sayılır.
<B style="mso-bidi-font-weight: normal">Fazla Çalışma Yaptırılacak İşçinin Onayı[/B]
Fazla çalışma ve fazla sürelerle çalışma yaptırmak için işçinin yazılı onayının alınması gerekir. Zorunlu nedenlerle veya olağanüstü durumlarda yapılan fazla çalışma ve fazla sürelerle çalışma için bu onay aranmaz.
Fazla çalışma ihtiyacı olan işverence bu onay her yılbaşında işçilerden yazılı olarak alınır ve işçi özlük dosyasında saklanır.
Yargıtay (9.HD, K:2006/13006,E:2006/10028,T:08.05.2006) kararında da iş sözleşmesinde yer alan, fazla mesai yapmaya işçinin rıza gösterdiğine ilişkin hükmün ancak ilk yıl için geçerli olduğu, fazla mesai için her yıl yeniden işçinin muvafakatının alınması gerektiği belirtilmiştir.
<B style="mso-bidi-font-weight: normal">Fazla Çalışmanın Belgelenmesi[/B]
İşveren, fazla çalışma ve fazla sürelerle çalışma yaptırdığı işçilerin bu çalışma saatlerini gösteren bir belge düzenlemek, imzalı bir nüshasını işçinin özlük dosyasında saklamak zorundadır. İşçilerin işlemiş olan fazla çalışma ve fazla sürelerle çalışma ücretleri normal çalışmalarına ait ücretlerle birlikte, 4857 sayılı İş Kanunu 32 ve 34. maddeleri uyarınca ödenir. Bu ödemeler, ücret bordrolarında ve İş Kanunu 37. maddesi uyarınca işçiye verilmesi gereken ücret hesap pusulalarında açıkça gösterilir.
<B style="mso-bidi-font-weight: normal">Fazla Çalışma Ücreti Yerine İzin (Serbest Zaman)[/B]
Fazla çalışma veya fazla sürelerle çalışma yapan işçi, isterse işverene yazılı olarak başvurmak koşuluyla, bu çalışmalar karşılığı zamlı ücret yerine, fazla çalıştığı her saat karşılığında bir saat otuz dakikayı, fazla sürelerle çalıştığı her saat karşılığında bir saat onbeş dakikayı serbest zaman (izin) olarak kullanabilir.
İşçi hak ettiği serbest zamanı (izni) 6 ay zarfında işverene önceden yazılı olarak bildirmesi koşuluyla ve işverenin, işin veya işyerinin gereklerine uygun olarak belirlediği tarihten itibaren iş günleri içerisinde aralıksız ve ücretinde bir kesinti olmadan kullanır.
İşçinin kanundan ve sözleşmelerden kaynaklanan tatil ve izin günlerinde serbest zaman (izin) kullandırılamaz.
Uygulamada örneğin özel hastane işyerlerinde özellikle hemşirelerin fazla çalıştığı, çalışmaları karşılığı fazla çalışma ücretinin ödenmediği, yerine genelde kendi iradeleri dışında izin (serbest zaman) kullandırıldığı görülmektedir.
İş Kanunu 41.maddesi gereği ancak ülkenin genel yararları yahut işin niteliği veya üretimin artırılması gibi nedenlerle fazla çalışma yapılabilir. Fazla çalışma genel değil, istisnai bir uygulama şeklidir.
<B style="mso-bidi-font-weight: normal">Sonuç[/B]
4857 sayılı İş Kanunu 41.maddesine göre fazla çalışma, kanunda yazılı koşullar çerçevesinde 45 saati aşan çalışmalardır. Yasal düzenleme gereği; Fazla çalışma ihtiyacı olan işveren fazla çalışma ve fazla sürelerle çalışma yaptırmak için işçinin yazılı onayını her yılbaşında işçilerden yazılı olarak alacak ve özlük dosyalarında muhafaza edecektir. Fazla çalışma için işçiden onay almayan işverenliğe İş Kanunu ceza öngörmüştür. Onayı alınmadan fazla çalıştırılan her bir işçi için işverenliğe 2010 yılında 204 TL idari para cezası uygulanacaktır<A style="mso-footnote-id: ftn2" title="">[2]</A>.
Serbest zamanın kullanılması yasal düzenleme gereği işçinin isteğine bağlıdır. Bu nedenle işveren talep eden işçiye zamlı ücret yerine fazla çalıştığı her saat karşılığında bir saat otuz dakikayı, fazla sürelerle çalıştığı her saat karşılığında bir saat onbeş dakikayı serbest zaman (izin) olarak kullandıracaktır.
İşin niteliği fazla çalışma yapılmasını gerektirmeyen işyerlerinde, sürekli işçilerine fazla çalıştırma yaptıran, izin ( serbest zaman) uygulamasını çalışma biçimi haline getiren işverenler işçiye fazla çalışma ücretini ödememek için bu yöntemi seçmektedirler. Kanaatimce bu uygulama yasal düzenlemeye aykırı olduğundan işçilere geriye dönük fazla mesai ücretlerini ödemek zorunda kalabilirler.
Saygılarımla,
Gürbüz AÇIKBAŞ
Gürbüz bey cevaplarınız için teşekkürler ama 24e 48 saat olayı hakkında kesin bir bilgi yok ama devlet dahil herkes bu vardiya sistemini uygulamaktadır.
Farklı görüşleri olan varsa bekliiyorum.
TEŞEKKÜRLER
+