OTO KOMİSYONCULUK HK

[Alper218]

gider pusulası ile alışta kdv'sizmi alış göstericek satarken de 8 doğrumu

[SMMM ismail]

T.C.<?: prefix = o ns = "urn:schemas-microsoft-comfficeffice" />
GELİR İDARESİ BAŞKANLIĞI
Bursa Vergi Dairesi Başkanlığı
(Mükellef Hizmetleri Gelir Grup Müdürlüğü
Tarih :17.10.2008
Sayı : B.07.1.GİB.4.16.16.02-300-08- /1837
Konu : Oto galerisi olarak faaliyet gösteren mükellefin komisyon usulü ya da noter senediyle kendi adına aldığı araçların satışında KDV oranı hk.
Sn; .........................................
İlgi : ............ tarih ve ...........kayıt sayılı dilekçeniz.
İlgide kayıtlı dilekçenizde, oto galerisi işletmeciliği işinizden ötürü .............. Vergi Dairesi Müdürlüğü’nün ..................... vergi kimlik numarasında işlem gördüğünüz, iş yerinizde iki ayrı şekilde satış yapıldığı, bunlardan birinin komisyon usulü diğerinin ise noter senediyle kendi adınıza satın aldığınız araçları daha sonra sattığınızdan bahisle, söz konusu araçların alım ve satımında uygulanması gereken katma değer vergisi oranları hakkında bilgi verilmesi istenilmektedir.
Bilindiği gibi, 3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanununun 28’nci maddesinin Bakanlar Kuruluna verdiği yetkiye dayanılarak yayımlanan 24.12.2007 tarih ve 2007/13033 sayılı Kararname eki Kararın 1’inci maddesinde; Mal teslimleri ile hizmet ifalarına uygulanacak katma değer vergisi oranları;
a) Ekli listelerde yer alanlar hariç olmak üzere, vergiye tabi işlemler için, % 18
b) Ekli (I) sayılı listede yer alan teslim ve hizmetler için, %1
c) Ekli (II) sayılı listede yer alan teslim ve hizmetler için, %8
olarak tespit edilmiş, aynı maddenin 5’nci fıkrasında; (I) sayılı listenin 9 uncu sırasında yer alan "kullanılmış" deyiminin, 4760 sayılı Özel Tüketim Vergisi Kanununa göre özel tüketim vergisine tabi olmayan taşıtları ifade edeceği hükme bağlanmıştır.
Söz konusu Kararnameye ekli I sayılı listenin 9’uncu sırasında; “Aşağıda tanımları yapılan motorlu taşıtlardan yalnız "kullanılmış" olanlar,
“Türk Gümrük Tarife Cetvelinin 87.03 pozisyonundaki binek otomobilleri ve esas itibariyle insan taşımak üzere imal edilmiş diğer motorlu taşıtlar (87.02 pozisyonuna girenler hariç) (steyşın vagonlar ve yarış arabaları dahil). [(Yalnız binek otomobilleri, steyşın vagonlar, yarış arabaları, arazi taşıtları, jipler, vb., motorlu karavanlar, elektrik, gaz, güneş enerjili vb. motorlu taşıtlar, "8703.10.11.00.00 özellikle kar üzerinde hareket etmek için dizayn edilmiş sıkıştırma ateşlemeli içten yanmalı pistonlu motorlu olanlar (dizel veya yarı dizel) veya kıvılcım ateşlemeli içten yanmalı pistonlu motorlu taşıtlar", "8703.10.18.00.00 diğerleri"] [Ambulanslar, mahkum taşımaya mahsus arabalar, para arabaları, cenaze arabaları, itfaiye öncü arabaları gibi özel amaçla yapılmış motorlu taşıtlar hariç.] (Katma Değer Vergisi Kanununun 30/b maddesine göre binek otomobillerinin alımında yüklenilen katma değer vergisini indirim hakkı bulunan mükelleflerin, bu araçları tesliminde bu Kararın 1 inci maddesinin (a) bendinde öngörülen vergi oranı uygulanır.)” denilmektedir.
Öte yandan, 06.04.2008 tarih ve 26839 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan 2008/13426 sayılı Kararname eki Kararın 2’inci maddesinde; “ Katma Değer Vergisi Kanununun 30 uncu maddesinin (b) bendine göre, binek otomobillerin alımında yüklenilen katma değer vergisini indirim hakkı bulunan mükelleflerin, kiralamak veya çeşitli şekillerde işletmek üzere iktisap ettikleri ve 31/12/2007 tarihi itibarıyla aktiflerinde veya envanterlerinde bulunan binek otomobillerinin iktisap tarihinden itibaren 2 yıl geçtikten sonra teslime konu olması halinde bu teslimde % 1 katma değer vergisi oranı uygulanır.”hükmüne yer verilmiştir.
Aynı Kanunun 29/1-a maddesinde, mükelleflerin kendilerine yapılan teslim ve hizmetler dolayısıyla hesaplanarak düzenlenen fatura ve benzeri vesikalarda gösterilen katma değer vergisini, yaptıkları vergiye tabi işlemler üzerinden hesaplanan katma değer vergisinden, bu Kanunda aksine hüküm olmadıkça, faaliyetlerine ilişkin olarak indirebilecekleri, 30 uncu maddesinin (b) fıkrasında da ; faaliyetleri kısmen veya tamamen binek otomobillerinin kiralanması veya çeşitli şekillerde işletilmesi olanların bu amaçla kullandıkları hariç olmak üzere işletmelere ait binek otomobillerinin alış vesikalarında gösterilen katma değer vergisi`nin mükellefin vergiye tabi işlemleri üzerinden hesaplanan katma değer vergisinden indirilemeyeceği hüküm altına alınmıştır.
Yukarıdaki açıklamaların birlikte değerlendirilmesi durumunda;
-Dilekçenizde belirtildiği gibi, faaliyetleriniz gereği gerek komisyon usulü ile ve gerekse kendi adınıza satışını yaptığınız araçların kullanılmış binek otomobilleri ve diğer araçlar şeklinde sınıflandırılarak, kullanılmış binek otomobillerinin %1, diğer araçların ve ayrıca satılan araçlarla ilgili aldığınız komisyon tutarlarının %18 oranında,
-Söz konusu araçlardan kullanılmış binek otomobillerinin alımı sırasında uygulanması gereken katma değer vergisi oranın belirlenmesinde kullanılmış binekotomobillerinin satıcılarının konumunun dikkate alınarak faaliyetleri kısmen veya tamamen binek otomobillerinin kiralanması veya çeşitli şekillerde işletilmesi olan mükelleflerden; iktisap ettikleri 31.12.2007 tarihi itibariyle aktiflerinde veya envanterlerinde bulunan binek otomobillerinin iktisap tarihinden itibaren 2 yıl geçtikten sonra satışının gerçekleştiriliyor olması halinde satış bedeli üzerinden % 1 oranında, bu şartların oluşmaması durumunda genel oranda ( %18), faaliyetleri tamamen binek otomobillerinin kiralanması veya işletilmesi dışında olan vergi mükelleflerinden iktisap edilecek kullanılmış binek otomobillerinin ise % 1 oranında,
katma değer vergisine tabi tutulması gerekmektedir.
Öte yandan; münhasıran satmak üzere satın alınan ve işletmenizde kullanmadan (demirbaşlara dahil edilmeden) satılan ikinci el binek otomobillerinin alışı sırasında yüklenilen KDV’nin genel hükümlere göre indirim konusu yapılabileceği tabiidir.
Bilgilerinizi rica ederim.

SORU : Oto galeri işi ile uğraşan bir mükellefimiz var. Aldığı araçları 153Ticari Mallar hesabında izliyoruz.Şahıslardan araç alımında noter satışında kdv yok,satarken durumu neolacak%1 kdv hesaplayacak mıyız?
Ya da biz bu araçları satarken satılan araca kdv hesaplamayıp sadece komisyona mı kdv hesaplayacağız?
CEVAP : Oto galari işe ile uğraşan mükellefiniz satmak amacı ile aldığı aracı noter satış senedine istinaden gider pusulası ile kayıt altına almanız doğru olacaktır.
Yine bahsetmiş olduğunuz üzere vergi mükellefi olmayan kişilerden aldığı araca aitkarşı taraf fatura kesip sizden KDV tahsil edemediği için o araca ait KDV sini indirim konusu yapabilmeniz mümkün değildir.
Böylesi durumda mükellefinizvergi mükellefi olmayan birsinden alıpsattığı araç için karşı tarafa fatura kesip %18 KDV uygulayarak tahsil ettiği KDV yi 1 nolu KDV beyannamesinde beyan edip ödemesi gerekmektedir.
Bu du durum maliyetli bir durum gibi gözüküyor size tavsiyem aracı hiç üzerinize almadan vekalet yolu ile satışını gerçekleştirerek komisyon faturası düzenlemeniz uygun olacağı kanısındayım

[SMMM ismail]

"Başkalarının, kendisini kurtarmasını bekleyen kişiler yalnızca kölelerdir." Vortaile

[yuksekkaya]

Konuya bir katkıda benden.

İkinci el binek otomobil ticareti ile uğraşan mükelleflerin satmak üzere iktisap ettikleri binek otomobiller nedeniyle yüklendikleri KDV’leri indirim konusu yapıp yapamayacakları konusunda birisi Maliye Bakanlığı’na ait olmak üzere iki farklı görüş bulunmaktadır. Söz konusu görüşler aşağıdadır:

a- Maliye Bakanlığı’nın Görüşü

Maliye Bakanlığı, satmak üzere kullanılmış binek otomobil alınması halinde alışta ödenen KDV’nin indirim konusu yapılamayacağı, gider veya maliyet unsuru olarak dikkate alınması gerektiği görüşündedir. Adı geçen Bakanlığın bu görüşünü yansıtan bazı Özelgelerinin özetleri aşağıdadır:

“Firmanızca kullanılmış binek otomobillerinin satmak üzere satın alınması halinde, alış sırasında satıcının durumuna bağlı olarak %1 veya %18 katma değer vergisi hesaplanacak, satıcı mükellef değilse alış katma değer vergisine tabi olmayacaktır. Alışta katma değer vergisi ödenmişse indirim konusu yapılmayacak gider veya maliyet hesaplarına alınacaktır.”(4)

“Kullanılmış binek otomobillerinin satın alınıp işletme adına kayıt ve tescil ettirildikten sonra satışa sunulması halinde, alış sırasında satıcının durumuna bağlı olarak % 1 veya % 18 KDV hesaplanacak, satıcı mükellef değilse alış KDV’ye tabi olmayacaktır. Alışta KDV ödenmişse indirim konusu yapılmayacak, gider veya maliyet hesaplarına alınacaktır.”(5)

b- Karşıt Görüş: Kullanılmış Binek Otomobil Ticareti İle Uğraşanların Bu amaçla İktisap Ettikleri Binek Otomobiller Nedeniyle Yüklendikleri KDV’leri İndirebilecekleri

Bu görüş sahiplerine göre, kanun koyucu binek otomobillerine ilişkin KDV indirim yasağını özel otomobillerin muvazaalı olarak işletmeye sokulması suretiyle özel tüketimin teşvik edilmemesi ve vergi kaybına neden olunmaması amacıyla getirmiş olup, indirim yasağı sadece işletmede kullanılmak amacıyla iktisap edilen binek otomobillerini kapsamaktadır(6).

c- Kişisel Görüşümüz ve Değerlendirmemiz

Yukarıda yapılan açıklamalardan da fark edileceği üzere, ikinci el binek otomobil ticareti ile uğraşan mükelleflerin satmak amacıyla iktisap ettikleri binek otomobiller nedeniyle yüklendikleri KDV’nin indiriminde yaşanan problem, KDV Kanunu’nun 29-34. maddeleri ile 30/b maddesi hükümlerinin birbiri ile karıştırılmasından kaynaklanmaktadır.

İşletmelere ait binek otomobillere indirim yasağı getiren Kanun’un 30/b maddesi kapsamına, ticari amaçla alınıp satılan ve işletme açısından ticari mal niteliğinde bulunan binek otomobilleri değil, işletmelerin amortismana tabi iktisadi kıymet olarak işletme faaliyetlerinde kullanmak amacıyla satın aldıkları binek otomobilleri girmektedir. Diğer bir ifade ile indirim yasağı sadece işletmede kullanmak amacıyla iktisap edilen binek otomobillerini kapsamaktadır. Nitekim, bu husus anılan madde gerekçesinde yer alan “Maddenin (b) bendinde, işletmeye ait binek otomobilleri ile ilgili katma de¬ğer ver¬gisinin de indirilemeyeceği hükme bağlanmıştır. Bu şekilde, özel oto¬mobillerin mu¬vazalı olarak işletmeye sokulması suretiyle özel tüketimin teşvik edilmemesi ve vergi kaybına sebebiyet verilmemesi amaç edinilmiştir.” şeklindeki açıklama ile de sabittir. Madde hükmü ve gerekçesinden aksine bir yorum çıkarılması söz konusu olamaz. Kaldı ki, Tek Düzen Hesap Planında da, işletmede kullanılmak amacıyla iktisap edilen binek otomobiller ile satmak amacıyla iktisap edilen binek otomobiller farklı hesaplarda izlenmektedir. Satmak amacıyla iktisap edilenler bilançoda “Dönen Varlıklar” arasında 153- Ticari Mallar hesabında izlenirken, işletmede kullanmak amacıyla iktisap edilenler “Duran Varlıklar” arasında 254-Taşıtlar hesabında gösterilmektedir.

Kişisel görüşümüze göre, ikinci el binek otomobil ticareti ile uğraşan mükelleflerin satmak amacıyla iktisap ettikleri binek otomobillerinin, işletmede alınıp satılan diğer ticari mallardan herhangi bir farkı bulunmadığından, diğer bir ifade ile bu kapsamda satın alınan binek otomobilleri ticari mal hüviyetinde bulunduğundan, bunların alımı sırasında ödenen KDV’nin, Kanun’un 29 ve 34. maddelerinde belirtilen genel esaslar çerçevesinde indirim konusu yapılması mümkün bulunmaktadır. Maliye Bakanlığı’nın aksi yöndeki görüşü yerinde değildir.

4- İkinci El Binek Otomobil Ticareti İle Uğraşan Mükelleflere Bu Kapsamda Satın Aldıkları Binek Otomobiller Nedeniyle Yüklenip İndiremedikleri KDV’nin İade Edilip Edilemeyeceği

Maliye Bakanlığı’nın yukarıda yer verilen görüşüne göre, ikinci el binek otomobil ticareti ile uğraşan mükelleflerin satmak amacıyla iktisap ettikleri binek otomobillerin alımında ödedikleri KDV’yi indirim konusu yapmaları mümkün olmadığından ve bu vergilerin gider veya maliyet unsuru olarak dikkate alınması gerektiğinden, indirim konusu yapılamayan bu verginin Kanun’un 29/2. maddesine göre iadesi de söz konusu bulunmamaktadır.

Mal teslimi ve hizmet ifalarına uygulanacak KDV oranlarının belirlendiği ve bir çok kararname ile değişikliğe uğrayan 2007/13033 sayılı BKK’ya ekli (I) sayılı listenin 9. sırasının ilgili bölümü aynen aşağıdadır:

“9- Aşağıda tanımları yapılan motorlu taşıtlardan yalnız “kullanılmış” olanlar, Türk Gümrük Tarife Cetvelinin 8701.90.50.00.00 Kullanılmış olanlar ile 87.03 pozisyonundaki binek otomobilleri ve esas itibariyle insan taşımak üzere imal edilmiş diğer motorlu taşıtlar (…) (Katma Değer Vergisi Kanunu’nun 30/b maddesine göre binek otomobillerinin alımında yüklenilen katma değer vergisini indirim hakkı bulunan mükelleflerin, bu araçları tesliminde bu Kararın 1. maddesinin (a) bendinde öngörülen vergi oranı uygulanır.),

(2008/13426 sayılı BKK ile eklenen bent) Katma Değer Vergisi Kanunu’nun 30. maddesinin (b) bendine göre binek otomobillerin alımında yüklenilen katma değer vergisini indirim hakkı bulunan mükelleflerin, kiralamak veya çeşitli şekillerde işletmek üzere iktisap ettikleri ve 31.12.2007 tarihi itibarıyla aktiflerinde veya envanterlerinde bulunan binek otomobillerinin iktisap tarihinden itibaren 2 yıl geçtikten sonra teslime konu olması halinde bu teslimde % 1 katma değer vergisi oranı uygulanır.”

Söz konusu düzenlemeden de fark edileceği üzere, kullanılmış binek otomobil teslimlerinde genel oranda KDV oranı (% 18) uygulayacak mükellefler, Kanun’un 30/b maddesine göre binek otomobillerin alımında yüklenilen KDV’yi indirim hakkı bulunanlarla sınırlıdır. Bunlar ise, rent a car işletmeleri, sürücü kursları, taksi işletmeleri ve benzeridir.

Kişisel görüşümüze göre;

- İkinci el binek otomobil ticareti ile uğraşan mükelleflerin satmak amacıyla iktisap ettikleri binek otomobilleri işletmede alınıp satılan ticari mal olduğundan, bunların alımı sırasında ödenen KDV’nin, Kanun’un 30/b maddesine göre değil, Kanun’un 29 ve 34. maddelerinde belirtilen genel esaslar çerçevesinde indirim konusu yapılması gerekir.

- İkinci el binek otomobil ticareti ile uğraşan mükelleflerin bu kapsamda iktisap ettikleri binek otomobillerin satışında % 18 değil, % 1 oranında KDV hesaplamaları daha doğru olacaktır.

- İkinci el binek otomobil ticareti ile uğraşan mükelleflerin indirimli orana tabi bu işlemleri esas faaliyet konusu olarak yapmaları nedeniyle, bu işlemler nedeniyle yüklenip indiremedikleri KDV’nin Kanun’un 29/2. maddesine göre kendilerine iadesi mümkün bulunmaktadır.

- Maliye Bakanlığı’nın, satmak amacıyla iktisap ettikleri binek otomobillerinin işletmede alınıp satılan ticari mal olduğu hususunu göz önünde tutarak, yukarıda belirtilen görüşünü yeniden değerlendirmesinde fayda bulunmaktadır.

III- SONUÇ

Yukarıda yapılan açıklamalardan da fark edileceği üzere, kiralamak veya çeşitli şekillerde işletilmek amacıyla satın alınan binek otomobillerine ait KDV hariç olmak üzere, işletmelerde kullanılmak amacıyla iktisap edilen (işletmelere ait) binek otomobillerine ait KDV’nin indirilemeyeceği açık olmakla birlikte, satmak amacıyla iktisap edilen binek otomobillerine ait KDV’nin indirilemeyeceği konusunda Kanun’da açık bir düzenleme bulunmamaktadır. Kanun’un 30/b maddesinde binek otomobiller için getirilen indirim yasağı, tamamen işletmede amortismana tabi iktisadi kıymet olarak kullanılmak üzere iktisap edilen binek otomobiller için geçerlidir. İkinci el binek otomobil ticareti ile uğraşan mükelleflerin satmak amacıyla iktisap ettikleri binek otomobilleri işletmede alınıp satılan ticari mal olduğundan, bunların alımı sırasında ödenen KDV’nin, Kanun’un 29 ve 34. maddelerinde belirtilen genel esaslar çerçevesinde indirim konusu yapılması gerekir. Ayrıca, ikinci el binek otomobil ticareti ile uğraşan mükelleflerin indirimli orana tabi bu işlemleri esas faaliyet konusu olarak yapmaları nedeniyle, bu işlemler nedeniyle yüklenip indiremedikleri KDV’nin, Kanun’un 29/2. maddesine göre kendilerine iadesi mümkün bulunmaktadır.

Abdullah TOLU*
Soner TÜRKÜM**
Yaklaşım

* Rekabet Kurumu İdari ve Mali İşler Dairesi Başkan V.
** Denetçi

(1) MB. GİB. 07.09.2009 tarih ve B.07.1.GİB.0.01.54/5428-2024/84462 sayılı Özelgesi; Ayrıca bu konuda ayrıntılı açıklamalar için Bkz. Abdullah TOLU, “Kullanılmış Binek Otomobil Satışlarında yüzde 1 KDV Uygulamasında Son Durum”, Yaklaşım, Şubat 2008, Sayı: 182, s.141-144
(2) TOLU, agm, s.142
(3) MB.’nin, 20.06.2000 tarih ve 29609 sayılı Özelgesi.
(4) MB. GİB. 31.03.2008 tarih ve GİB.0.0154/5428-2384/31467 sayılı Özelgesi.
(5) MB. GİB. 07.09.2009 tarih ve B.07.1.GİB.0.01.54/5428-2024/84462 sayılı; 10.01.2008 tarih ve B.07.1.GİB.0.01.55/5528-2528 sayılı Özelgeleri.
(6) Sakıp ŞEKER, “Kullanılmış Binek Otomobilin Alım Satımında KDV İndirimi”, Yaklaşım, Mayıs 2008, Sayı: 185, s. 141-145

.