Bağ-Kur'lulara yaşlılık sigortasından sağlanan yardımlar


SOSYAL GÜVENLİK VE İŞ HUKUKU / İbrahim Işıklı


e-mail: ibrahimis@hotmail.com





1479 sayılı Esnaf ve Sanatkarlar ve Diğer Bağımsız Çalışanlar Sosyal Sigortalar Kurumu Kanunu, 2108 sayılı Muhtar Ödenek ve Sosyal Güvenlik Kanunu ve 2926 sayılı Tarımda Kendi Adına ve Hesabına Çalışanlar Sosyal Sigortalar Kanunu kapsamında bulunan Bağ-Kur sigortalılarına Bağ-Kur Sigorta Yardımları İşlemleri Yönetmeliği'nde (Söz konusu yönetmelik 13.08.2005 tarih ve 25905 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanmıştır.) belirtilen usul ve esaslara göre yaşlılık sigortasından bazı yardımlar sağlanmaktadır. Buna göre, Bağ-Kur sigortalılarına yaşlılık sigortasından sağlanan yardımlar;


a) Yaşlılık aylığı bağlanması,


b) Yaşlılık toptan ödemesi yapılması,


olarak sayılabilir.


Yaşlılık aylığı


Sigortalının yaşlılık aylığından yararlanabilmesi için;


a) Bağ-Kur'dan yazılı olarak talepte bulunması,


b) 1479 sayılı kanunda belirtilen yaş ve hizmet sürelerini tamamlamış olması,


c) Talepte bulunduğu tarihte prim ve her türlü borçlarını ödemiş olması,


şarttır. Normal emeklilik dışında, yaşlılıktan emekli olacaklar için farklı bir düzenleme öngörülmüş olup, ilk defa 08.09.2005 ten sonra sigortalı olan Bağ-Kur sigortalılarına, kadın 60, erkek ise 62 yaşını dolduran ve en az onbeş tam yıl prim ödeyen sigortalılara da kısmi yaşlılık aylığı bağlanmaktadır. Ancak, 4447 sayılı kanunun yürürlüğe girdiği tarihten önce sigortalı olanlar için kısmi aylık bağlanmasında kademeli bir geçiş getirilmiştir.


Yaşlılık toptan ödemesi


Yaşlılık ve malüllük aylığı bağlanmasına hak kazanamayan sigortalılara, ödedikleri primler, sağlık primleri ve gecikme zamları hariç olmak üzere geri verilir. Toptan ödeme yapılabilmesi için;


a) Sigortalı olarak çalıştığı işini terk etmesi,


b) Malüllük veya yaşlılık aylığı bağlanmasına hak kazanmamış olması,


c) Kadın ise 60, erkek ise 62 yaşını doldurmuş bulunması,


d) Yazılı talepte bulunması,


şarttır. Ancak, diğer sosyal güvenlik kuruluşlarının birinde sigortalılığı devam edenlerin birikmiş primleri geri verilmez.


İstenen belgeler


Yaşlılık aylığı bağlanması veya toptan ödeme yapılabilmesi için istenecek belgeler şunlardır:


a) Talep dilekçesi,


b) Giriş ve terk tarihlerini gösterir ilgili mercilere tasdik ettirilmiş sigortalılık belgesi,


c) Vukuatlı nüfus kayıt örneği,


d) Sosyal güvenlik kuruluşlarına tabi birleştirilecek hizmetleri olan sigortalıların varsa hizmet sürelerini belirtir belge.


Yaşlılık aylığının başlangıcı


Yaşlılık aylığı, sigortalının aylık bağlanması için yazılı talepte bulunduğu tarihi takip eden aybaşından başlamaktadır. Posta ile yapılan başvurularda, adi posta ile gönderilen yaşlılık aylığı taleplerinin, Bağ-Kur kayıtlarına intikal ettiği tarih aylık talep tarihi olarak, taahütlü, iadeli taahhütlü veya Acele Posta Servisi olarak gönderilen yaşlılık aylığı taleplerinin ise postaya verildiği tarih Bağ-Kur'a intikal tarihi olarak kabul edilmektedir. Yaşlılık aylığı bağlanmasına ayın son günü itibariyle hak kazanıp, ayın son günü resmi tatil gününe rastladığından taleplerini Bağ-Kur'a intikal ettirmeyen sigortalıların bulundukları ayın primini de ödeyip prim ve cezası bulunmaması şartıyla, bu resmi tatil gününü takip eden ilk iş günü mesai bitimine kadar Bağ-Kur'a intikal eden talepleri, önceki ayın son günü verilmiş gibi kabul edilmektedir.


Yaşlılık aylığının kesilmesi


Yaşlılık aylığı alanlar, istekleri halinde aylıkları kesilerek son defa prim ödedikleri basamaktan prim ödemeye devam edebilirler. Bunların tekrar yaşlılık aylığı talep etmeleri halinde, en az üç tam yıl prim ödemiş olmaları kaydıyla haklarında 1479 sayılı kanunun yaşlılık sigortası hükümleri uygulanacaktır. Bu süreyi tamamlamadan talepte bulunanlara ödedikleri primler yersiz ödeme olarak iade edilecektir.